Vooruitblik Duitsland in 2014

Berlijn regeert al maanden op halve kracht. Eerst was er het verkiezingsreces om campagne te voeren, toen kwam de ongebruikelijk lange formatie die naadloos overging in het kerstreces. En nu moet Duitslands belangrijkste vrouw een paar weken bedrust houden.

Kanselier Merkel, die bekend staat om haar werklust, heeft de eerste reizen van 2014 noodgedwongen moeten afzeggen omdat ze bij het langlaufen is gevallen en een scheurtje in haar bekken heeft opgelopen.

Het kabinet Merkel III straalt dadendrang uit. In het regeerakkoord zijn toezeggingen gedaan waar vaart mee gemaakt moet worden. De minister van Verkeer moet een plan voor tol op de snelwegen zien te ontwerpen dat voldoet aan Europese regels, de minister voor Economie en Energie moet de stijgende energieprijzen beteugelen en het komend jaar moet het wettelijk minimumloon worden uitgewerkt.

Merkel zal het dit jaar zwaar krijgen op de internationale bühne. De weerstand tegen haar plannen voor Europa blijft groot, werd bevestigd op de Europese top vlak voor kerst. Uitgerekend Griekenland en Italië zijn in 2014 aan de beurt als voorzitter van de Europese Unie. Merkel wil dat Europa de eurolanden dwingt tot hervormingen. De verkiezingen voor het Europees parlement zullen vooral in de zuidelijke landen worden aangegrepen om de onvrede te uiten over de koers die Merkel voor Europa voor ogen heeft. 

Verkiezingen

Op zondag 25 mei gaan de Duitsers naar de stembus voor de Europese verkiezingen. Nederlanders stemmen een paar dagen eerder, op donderdag 22 mei. Er wordt nog gediscussieerd over de kiesdrempel van 3 procent, die in Duitsland vooralsnog voor de verkiezing van het Europees parlement geldt. Enkele kleinere partijen hebben een klacht ingediend bij het Constitutioneel Hof omdat zij door de kiesdrempel niet dezelfde kansen hebben als partijen in andere landen, waar geen hindernis geldt. Het Hof wil nog voor de verkiezingen uitspraak doen.

De Europese verkiezingen zijn vooral voor de FDP en de Alternative für Deutschland (AfD) een belangrijk moment. Zij haalden bij de Bondsdagverkiezingen van september 2013 de kiesdrempel van 5 procent niet. Nu kunnen ze weer zien waar ze staan. De Duitser Martin Schulz is lijsttrekker voor de Europese sociaal-democraten en wil ook voorzitter van de Europese Commissie worden.

Inwoners van de deelstaten Saksen, Thüringen en Brandenburg mogen later dit jaar nog een keer stemmen, voor het parlement in hun deelstaat. Saksen doet dat op 31 augustus, Brandenburg op 14 september en voor Thüringen moet de datum nog worden vastgelegd.

Veranderingen in de deelstaatpolitiek kunnen gevolgen hebben voor de zetelverdeling in de Bondsraad, de vertegenwoordiging van de deelstaten in het Duitse parlement. Op dit moment regeren in Saksen CDU en FDP, in Thüringen CDU en SPD en in Brandenburg SPD en Die Linke. Maar ook als CDU en SPD in al deze deelstaten aan de macht zou komen, hebben de partijen nog steeds geen meerderheid in de Bondsraad. Daar hebben de linkse partijen de meeste stemmen.

Grote herdenkingen

Dit jaar staat Europa uitgebreid stil bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, 100 jaar geleden. Op 28 juni 1914 werd de Oostenrijkse aartshertog Franz-Ferdinand in Sarajevo vermoord door een Bosnisch-Servische nationalist. Deze aanslag vormde de aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog. Binnen zes weken waren Oostenrijk en Duitsland in oorlog met Rusland, Frankrijk en Engeland.  

Op 1 september is het 75 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog uitbrak, toen Duitsland in 1939 Polen binnenviel. Deze oorlog kostte meer dan 50 miljoen mensen het leven. Duitsland werd in 1945 verslagen en verdeeld. In 1949 werden twee Duitse staten opgericht: de Bondsrepubliek (BRD) en de DDR.

Op 9 november is het 25 jaar geleden dat aan die deling een einde kwam met de val van de Berlijnse Muur, in 1989. Tot ieders verrassing was de Duitse eenwording binnen een jaar een feit. Duitsland staat bij deze historische gebeurtenissen uitgebreid stil, met officiële herdenkingen, nieuw onderzoek en veel media-aandacht.

Nieuwe regels

Op binnenlands politiek terrein zijn op 1 januari verschillende nieuwe regelingen van kracht geworden. Zo krijgen werklozen 9 euro per maand meer uitkering (Hartz IV) en stijgt de pensioenleeftijd met een maand, naar 65 jaar en drie maanden. De bedoeling is dat in 2031 de pensioenleeftijd is verhoogd naar 67 jaar.

Voor Roemenen en Bulgaren geldt sinds dit jaar vrij woon- en werkverkeer in de Europese Unie. De CSU vreest een grote stroom Roemeense en Bulgaarse arbeidsmigranten naar Duitsland en zorgde voor het eerste politieke relletje in het nieuwe jaar door direct na de jaarwisseling beperkingen te eisen voor deze Oost-Europeanen op de Duitse markt. Dit tot groot ongenoegen van vooral coalitiepartner SPD.

Voor homoparen gelden sinds 1 januari dezelfde belastingrechten als voor heteroparen. Dat komt door een uitspraak van het Constitutioneel Hof uit juni 2013. Die bepaalde dat het in strijd is met de grondwet dat homostellen geen aanspraak konden maken op de Ehegattensplitting, een belastingvoordeel voor gehuwden. Homo’s hebben nog niet volledig dezelfde rechten als gehuwde hetero’s in Duitsland: ze mogen niet als stel een kind adopteren.

Duitsers hebben vanaf 1 januari een elektronische ziektekostenverzekeringspas. Op de chip op deze pas staan voorlopig alleen basisgegevens. Plannen om de pas te laten fungeren als elektronisch patiëntendossier hebben het vooralsnog niet gehaald. De pas, met pasfoto, wordt met jaren vertraging ingevoerd.

Economische groei 

Economisch gaat het Duitsland in 2014 naar verwachting voor de wind. De Bundesbank voorspelde in december een economische groei van 1,7 procent. De bank rekent op meer groei, meer werkgelegenheid en hogere lonen.

De huizenmarkt blijft stabiel in Duitsland, voorspelt de koepelorganisatie in de vastgoedsector IVD. De huizenprijzen in de grote steden zullen minder sterk stijgen, in kleinere steden juist sterker. En huren in de binnenstad van bijvoorbeeld Berlijn, Hamburg of München wordt ook in 2014 weer duurder.

In de loop van het jaar wordt er landelijk ook een energielabel voor woningen ingevoerd, zoals dat voor elektrische apparaten al gebruikelijk is.  

Sport

Duitsland doet met ruim 150 sporters mee aan de Olympische Winterspelen, die van 7 tot en met 23 februari in het Russische Sotsji plaatsvinden. De Duitse Olympische sportbond DOSB wil 30 medailles thuis komen.

In de zomer hopen de Duitsers voor de vierde keer wereldkampioen voetbal te worden tijdens het WK in Brazilië, dat van 12 juni tot en met 13 juli plaatsvindt. Eerder won die Mannschaft de WK’s van 1954, 1974 en 1990.