Fel publiek debat over omgang met vluchtelingen
Tussen warm welkom en ongeremde vreemdelingenhaat

De toestroom van vluchtelingen - alleen al in Berlijn melden zich er momenteel ongeveer 400 per dag - maakt veel los. Uitingen van vreemdelingenhaat nemen sterk toe, maar uitingen van solidariteit ook. Beide kampen gaan harde confrontaties aan.

Wilkommen bei Freunden heet de campagne van de Duitse overheid die zich op minderjarige asielzoekers richt. Op de campagnesite worden verenigingen en clubs opgeroepen activiteiten te organiseren die Duitse kinderen en asielzoekerskinderen met elkaar in contact brengen. Met een budget van ongeveer 12 miljoen euro worden regionale kantoren opgezet die de hulp aan de naar schatting 30.000 jonge asielzoekers in Duitsland gaan coördineren, zodat ze de taal leren, een sociaal netwerk en toekomstperspectief krijgen. 

Vreemdelingenhaat

Een warm onthaal krijgen de vluchtelingen in veel dorpen en steden allerminst. In de eerste zes maanden van 2015 werden 202 aanslagen op asielzoekerscentra geregistreerd. Waar nieuwe opvangcentra worden geopend, zijn demonstraties en worden agressieve leuzen en hakenkruizen op de muren gekalkt.

Wie oproept tot gastvrijheid, krijgt haatreacties en dreigementen over zich heen. Dat merkte Tatort-acteur Til Schweiger onlangs nadat hij op Facebook had opgeroepen geld te doneren aan een project voor vluchtelingen (meer bij Spiegel Online en Zeit Online). NDR-presentatrice Anja Reschke waagde het woensdag in Tagesthemen - een instituut op de Duitse televisie - mensen op te roepen zich teweer te stellen tegen de racisten, hun mond open te doen tegen de haatcommentaren op internet. Haar oproep kreeg veel aandacht en bijval en is al miljoenen keren teruggekeken op internet.

Ook de media lijken tegengas te willen geven. Tagesschau heeft een hele themapagina  met ‘goede ideeën om vluchtelingen te helpen’ en weekblad Die Zeit kopt ‘Willkommen’ boven een menselijk verhaal over een vluchtelinggezin uit Irak (zie foto). De Süddeutsche Zeitung kopt: Werk aan de winkel voor de ‘fatsoenlijken’.

Volgens critici blijft het vanuit de politiek te stil, al laat een enkeling zich wel horen. De CDU-parlementariër Martin Patzelt heeft twee Eritrese jongens in huis genomen en roept anderen op zijn voorbeeld te volgen. “Woonruimte is er in Duitsland genoeg. Waar minder van is, is de moed een open hart en een open deur te hebben”, stelt Patzelt in de Süddeutsche Zeitung.

Oud-minister van Buitenlandse Zaken Hans-Dietrich Genscher (FDP) deed de beladen uitspraak dat de berichten over aanslagen op asielzoekerscentra bij hem herinneringen oproepen aan de tijd van het nationaal-socialisme, toen synagogen brandden en joodse winkels werden vernield. Hij zegt in een interview met Die Zeit zich grote zorgen te maken. 

De overheidsinstellingen hebben ondertussen hun handen vol aan de opvang en slagen er nauwelijks in genoeg plekken te creëren. In Dresden is in allerijl een tentenkamp neergezet voor 1100 mensen. Twee artsen vertellen in Die Zeit dat de omstandigheden er mensonwaardig zijn. Het ontbreekt aan alles, zelfs aan stromend water en desinfectiemiddel. Het kamp voldoet niet eens aan de minimumeisen die gelden voor vluchtelingenkampen in oorlogsgebieden. Ze houden een onwillige of incapabele overheid verantwoordelijk voor de chaos.