Rusland grijpt verzonnen verkrachting aan voor kritiek

Het is 11 januari 2016. Een meisje van 13 uit Berlijn blijft door problemen op school een nacht weg van huis. Haar ouders, Rusland-Duitsers, geven haar als vermist op. Als ze weer opduikt vertelt ze haar ouders dat ze door buitenlandse mannen is meegenomen en verkracht. Later bij de politie legt ze tegenstrijdige verklaringen af. Na een medisch onderzoek stelt de politie vast dat er geen mishandeling of verkrachting is geweest.

Een journalist van de Russische staatstelevisie maakt een item over het voorval en laat daarin huilende familieleden aan het woord, die beweren dat het meisje is meegenomen door vluchtelingen en dat de politie dat probeert te verzwijgen. Er worden beelden getoond van een vermeende demonstratie van Rusland-Duitsers die het voor het meisje opnemen, maar volgens Der Spiegel zijn het beelden van een NPD-demonstratie in Berlijn. Het bericht gaat via social media als een lopend vuurtje door de omvangrijke Duits-Russische gemeenschap.

Het verhaal krijgt een eigen dynamiek, die alles te maken heeft met de spanningen rond vluchtelingen in Duitsland en het wijdverbreide wantrouwen tegen gevestigde media. Want het probleem is: media en politie kunnen wel zeggen dat het meisje helemaal niet is ontvoerd, maar dan zien veel mensen juist bevestigd dat politie en media misstanden proberen te verhullen.

Op zaterdag 23 januari verzamelen zich 700 demonstranten voor het kantoor van kanselier Merkel met borden waarop staat: ‘Stop het geweld door immigranten’ en ‘Onze kinderen zijn in gevaar’, berichten Duitse media. Het internationale Konvent der Russlanddeutschen heeft het protest georganiseerd, maar ook Bärgida, de Berlijnse tak van de Pegida-beweging, doet mee. Ook in andere steden volgen protesten. Het verzonnen verhaal krijgt hierdoor aandacht in vrijwel alle Duitse media. Ook op de Russische televisie, waarnaar veel Russen in Duitsland kijken, is veel aandacht voor de zaak.

Dan doet de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov er een schepje bovenop. Hij beweert dat de Duitse politie om ‘wat voor redenen dan ook’ de vermissing van ‘ons’ meisje heeft verzwegen. Minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier reageert verbolgen en geeft Lavrov te verstaan dat hij geruchten niet mag gebruiken voor politieke propaganda. Dat interpreteert Lavrov als schuldbekentenis. Als iemand zo boos wordt, zal er wel iets aan zijn argumentatie niet kloppen, aldus de minister. Hij eist - het is inmiddels donderdag 28 januari- door Duitsland geïnformeerd te worden over het politie-onderzoek. “We moeten volgens de regels van de geciviliseerde wereld over incidenten met Russische burgers worden geïnformeerd”, citeert Der Spiegel Lavrov.

Het meisje had niet kunnen voorzien dat haar verhaal zo’n diplomatieke rel teweeg zou brengen. Ze was tijdens haar vermissing bij een vriend. Een Duitser.

De verhouding tussen Rusland en Duitsland is door de Oekraïne-crisis en de oorlog in Syrië drastisch verslechterd. Deze nieuwe rel doet die verhouding geen goed. De Beierse minister-president Seehofer wil president Poetin donderdag in Moskou bezoeken. Door politici van verschillende partijen is hij opgeroepen om iets over de informatievervalsing waaraan Rusland zich schuldig maakt te zeggen.

In Duitse media wordt ook aandacht besteed aan de mechanismen waardoor de affaire een affaire kon worden.  "Professionele journalisten, die eerst onderzoek doen, hebben het nakijken", aldus SPD'er Matthias Platzeck.