Samen het schip Europa door de storm loodsen
Duits-Nederlands Forum discussieert over de toekomst van Europa

Laat je niet ontmoedigen door de financiële crisis. Met die oproep opende Rita Süssmuth, de vroegere voorzitter van de Duitse Bondsdag, dinsdag het Duits-Nederlandse Forum in Berlijn: “We mogen dit Europa niet opgeven, een alternatief is er niet.” Daarmee zette ze de toon voor het thema, Europa's toekomst, van deze editie van het binationale congres.

Levensverzekering

Minister van Buitenlandse Zaken Guido Westerwelle (FDP) sloot zich bij Süssmuth aan. Europa is intussen meer dan alleen een antwoord op een geschiedenis van oorlog en vernietiging, legde hij uit. “Europa is een levensverzekering in een veranderende wereld”, noemde hij het. “Duitsland alleen is te klein om onze waarden te verdedigen.” Daarom riep hij op tot een gezamenlijke inspanning om “het schip Europa door deze storm te loodsen.” Speciaal gericht tot de vele studenten en het overige jonge publiek in de zaal waarschuwde Westerwelle ervoor de vrijheden die de Europese Unie heeft opgeleverd voor lief te nemen.

Ook Westerwelles Nederlandse collega op Buitenlandse Zaken Frans Timmermans (PvdA) herinnerde de jongere generaties in de zaal eraan dat de eenwording van de Europese staten geen vanzelfsprekendheid is geweest. “Als mijn grootouders dit gezien hadden – ze zouden het niet hebben geloofd”, grapte Timmermans. En ook hij kwam met een waarschuwing: “Wat mensen hebben opgebouwd kunnen ze ook weer afbreken.”

Xavier Naidoo

Van de politiek verwachtte Timmermans weer meer “enthousiasme voor Europa” te wekken. “Anders raken we de komende generaties kwijt!” Ter illustratie liet hij het lied ‘Europa’ van de onder jongeren zeer populaire Duitse popzanger Xavier Naidoo draaien. Daarin zingt hij: “Mijn hart slaat voor jou Europa, […] maar je vorsten begrijp ik niet.” Timmermans legde dat uit met: “ze geloven wel in Europa, maar niet in Brussel.”

Alsof het zo gepland was, volgde op de redes van Westerwelle en Timmermans een paneldiscussie met Nederlandse en Duitse studenten. Nu konden ze zelf laten horen hoe ze over Europa dachten. Stof voor de discussie leverde een workshop die de studenten een dag eerder al hadden gevolgd onder leiding van de Schwarzkopf-Stiftung Junges Europa. Daarin probeerden ze gezamenlijk standpunten te formuleren over ‘democratie en actief burgerschap in Europa’ en ‘de totstandkoming van een Europese openbare ruimte.’

Begrijpen hoe het werkt

De ideeën van de studenten liepen uiteen van ‘organiseer de Europese politieke instituties naar voorbeeld van de lidstaten, zodat de mensen beter begrijpen hoe het werkt’ tot ‘stel Engels als tweede taal vanaf de basisschool verplicht voor alle kinderen in Europa’. Hiermee moesten Westerwelle en Timmermans tot reacties worden verleid, maar dat lukte in de door directeur Ton Nijhuis van het Duitsland Instituut Amsterdam gemodereerde discussie maar ten dele.

Het was vooral een boude stelling van Timmermans die voor even voor vuurwerk zorgde. Er waren volgens hem twee redenen om in Nederland voor meer les in de Duitse taal te pleiten: “Ten eerste geeft ze die geweldige Duitse cultuur door en ten tweede kun je iemand beter dingen verkopen als je zijn taal spreekt.”

Gezamenlijke uitdagingen

Het Duits-Nederlandse Forum wordt sinds 1996 afwisselend in Nederland en in Duitsland georganiseerd. Het biedt een platform voor vertegenwoordigers uit de politiek, journalistiek, wetenschap en het bedrijfsleven uit beide landen om van elkaar te leren en over gezamenlijke uitdagingen te praten.

Naast Süssmuth, Westerwelle en Timmermans waren in Berlijn onder andere de voorzitter van de Tweede Kamer Anouchka van Miltenburg (VVD), de onderwijsminister van Sleeswijk-Holstein Waltraud Wende en VNO-NCW-voorzitter Bernard Wientjes op het Forum aanwezig. In diverse werkgroepen en paneldiscussies discussieerden zij dinsdag en woensdag over Europa.

Dit artikel is een Nederlandse bewerking van een artikel van Angelika Fliegner op Niederlandenet