Het bemoste stadion van Katernberg
De enige gast (2)

van Dylan van Eijkeren

Het was in Berchtesgaden, halverwege mijn reis, dat ik besloot in Essen te eindigen, om de geboorteplaats van het wonder van Bern te aanschouwen. Op de Markt van Katernberg kocht ik bij de kiosk de Neue Ruhr Zeitung - afgekort tot NRZ. Die meldde dat RWE - de afkorting van Rot-Weiss Essen - een bekerwedstrijd had gewonnen. Dat was een half wonder. RWE wint vandaag de dag zo weinig mogelijk en speelt in een of andere onderdivisie. Katernberg was een net, burgerlijk arbeidersbuurtje met veel lokale trots. De mensen hier waren Duitsers, Westfalenaars, Ruhrgebieders, Essenaars, maar bovenal waren ze Katernbergers. Dat je in de gemeente Essen was moest je weten, overal werd met name gerefereerd aan het stadsdeel, dat tot 1929 zelfstandig was geweest en pas toen bij Essen was gevoegd.

Ik nam mijn intrek in Pension Am Markt, boven Schuhe Maas. De oude mevrouw Maas had haar heup een jaar eerder gebroken en kon de trap nauwelijks meer op of af. Aangezien we drie trappen te gaan hadden, kende ik eenmaal boven de ruwe versie van haar leven. Ze had Helmut Rahn persoonlijk gekend; sterker: ze had meegeholpen met de bouw van de kleedkamers bij het stadion van de Sportfreunde. Ze paste een weekje op schoenenzaak en pension, haar zoon en schoondochter waren de uitbaters van die neringen, nadat mevrouw Maas 68 jaar lang schoenen had verkocht: "Goede schoenen. Schoenen waar je op kan lopen." Schuhe Maas was een uitzondering aan de Katernberger Straße, vrijwel alle winkels behoorden tot goedkope ketens - levensmiddelen, elektronica, brood. "Kopen de mensen nog schoenen bij u? Zijn de grote ketens niet goedkoper?" "Ach," zei ze, "we moeten ons assortiment steeds goedkoper maken, maar we proberen redelijke kwaliteit te blijven verkopen."

Op de hoek van de Gelsenkirchener Straße en Ottenkämpferhof stond een kroeg, naast Stadion Lindenbruch van Sportfreunde Katernberg. Zo bruinzwart uitgeslagen als de huizen in 'Das Wunder von Bern', leek dit etablissement op het familiecafé in de film. Ik stapte de stadionpoort door, daarbinnen bleek geen grasspriet te groeien. Een terreinknecht bezemde een tribunetje, ik liep op hem af: 
"Waar is het gras?"
"Geen geld, meneer."
"Geen toeschouwers?"
"Honderd, soms honderdvijftig. De spelers willen geld zien. We zijn maar een klein clubje. In de dorpen hebben ze gras, wij in de stad niet."
Een gravelveld, bemoste tribunetreden, houten kleedruimtes: de Katernbergse sportvrienden konden het niet breed laten hangen. "En hoe gaat het met het eerste?" vroeg ik.
"Niet zo goed als vroeger met meneer Rahn. Haha!"
"Maar?"
"Ach, de doorstroom van de jeugd is goed. U bent hier vanwege de film?"
"Nou, ja, ongeveer."
"Dat op die hoek, dat is het café uit de film. Het is niet Duits meer."
"Wat dan?"
"Ik weet het niet. Turks?"
Café Far Fara bleek in Servische handen en gesloten tot de zomer.

De valavond trad in en ik zocht een café. Het werd Warsteiner Stiefel aan de Viktoriastraße, in `Beierse ambiance', nou: zo Beiers als de Oostzee. Wel werd er Stauder-pils getapt, het beste tapbier van Duitsland, dat twee straten verderop werd gebrouwen. Ik at een gegrilde varkensbout. Vol en tevreden hobbelde ik even later in mijn dikke parka terug naar Pension Am Markt.

Dylan van Eijkeren is journalist en projectredacteur bij een weekbladenuitgeverij. Hij woont in Amsterdam.

Bovenstaande column is een een fragment uit het boek 'De enige gast', dat op 24 september op het DIA werd gepresenteerd.

De enige gast (1) Het wonder van de geboorte