Waarom Duitsland de WK-titel heeft verdiend
Gastbijdrage

1. De eerste WK titel voor één Duitsland

De muur was al gevallen voor het WK in 1990 in Italië, maar West- en Oost-Duitsland namen nog apart deel aan het WK. Het WK in 1990 speelde zich af in de zomer, kort voor de officiële hereniging van Oost- en West-Duitsland op drie oktober 1990. West-Duitsland werd wereldkampioen. Deze overwinning werd maar door de helft van de Duitsers gevierd. Een gevoel van eenheid was afwezig na de jarenlange scheiding tussen Oost- en West-Duitsland. De weg naar toenadering tussen Oost- en West-Duitsland bleek nog lang te zijn. Ook nu zijn er nog verschillen. In Oost-Duitsland zijn de salarissen lager, is de infrastructuur slechter en krimpt de regio omdat jonge Duitsers naar het Westen vertrekken voor werk. Het winnen van een WK zorgt voor euforie en voor saamhorigheid. Dit is de eerste grote sportieve overwinning voor het herenigde Duitsland.  

2. WK 2006 was te vroeg

Tijdens het WK in 2006 werd vanuit Nederland met verbazing bericht over de “relaxte” Duitsers die een “gezellig” WK organiseerden in eigen land. Blijkbaar was dit een bijzonderheid. Extra bijzonder was dat voor het eerst in jaren de zwart-rood-goud vlag werd getoond. Niet overal natuurlijk, dat lag jaren na de Tweede Wereldoorlog nog steeds gevoelig. Toch leek het in 2006 in Duitsland voor het eerst mogelijk om “gezond” patriottisme te tonen. Bij de uitschakeling van Duitsland tijdens het WK in 2006 voelde ik in München de opluchting bij de Duitsers. Winnen als gastland leek niet gepast. Duitsland was nog niet klaar voor een groot volksfeest waarbij de hele wereld zou toekijken. Het WK winnen in 2006 was daarom nog te vroeg. Feestvierende, bont geschminkte en hossende Duitsers hebben zich tijdens het WK in Brazilië gelukkig wel laten zien. En dat ligt vooral aan de jongere generatie.

3. Jonge generatie niet bang voor Duitse symboliek

Openlijk patriottisme ligt (heel) gevoelig in Duitsland. De jonge generatie Duitsers heeft daar in 2014 duidelijk minder problemen mee. Het volkslied werd uit volle borst meegezongen, de Duitsers zaten in de opvallende driekleuren op de tribune en zelfs de adelaar werd niet geschuwd. Ook Nederlandse jongeren reageerden anders dan voorheen. In de jaren ’90 waren Nederlandse jongeren zeer negatief over hun buren. Uit een onderzoek van Instituut Clingendael kwam naar voren dat jongeren Duitsers zagen als oorlogszuchtig, agressief en overheersend. Die houding en die gedachten zijn veranderd. Dit WK waren meer (jonge) Nederlanders dan ooit fan van Duitsland. En zonder direct te refereren aan de oorlog werd er gejuicht voor die Mannschaft. Kortom, niet alleen Duitsland schudt na meer dan zestig jaar langzaam de last van het verleden van zich af, maar ook Nederlanders staan er lang niet altijd meer bij stil.

Natuurlijk blijft Duitsland als buurland op voetbalgebied onze grootste rivaal. Natuurlijk blijft het voor sommige Nederlanders (veelal de oudere generatie) lastig om een voetbaloverwinning van Duitsland los te zien van het WK in 1974 of van de Tweede Wereldoorlog. Natuurlijk is het grappig om voor de zoveelste keer de grap over de gejatte fiets te maken. Maar het is vooral bevrijdend voor steeds meer Duitsers om deze WK-overwinning uitbundig en vol trots te kunnen vieren zonder rekening te hoeven houden met het verleden. Der Spiegel spreekt al van “zacht patriottisme” in eigen land.

Toegegeven, sommige 'Duitse WOII' grappen zijn leuk. Maar diezelfde grappen zijn nog leuker als je verdiend Weltmeister bent geworden en niet meer bang bent om dit te tonen.

Margriet Bakker studeerde journalistiek, internationale betrekkingen en Duitse geschiedenis en werkt bij campagnebureau BKB. Deze blogbijdrage is eerder gepubliceerd op de website van BKB Campaign Watch.