Duitse firma's trekken zich terug uit Iran

De Amerikaanse ambassadeur in Duitsland, Richard Grenell, voert sinds zijn aantreden in mei persoonlijk gesprekken met CEO's van Duitse bedrijven om hen te overtuigen hun handelsbetrekkingen met Iran te beëindigen. Bij elke onderneming die besluit de activiteiten in Iran te staken, reageert hij op Twitter met de hashtag #sanctionsareworking. Sinds de zomer hebben Daimler, Deutsche Bahn, Deutsche Telekom, Siemens en BASF Iran de rug toegekeerd, meldt het Handelsblatt. Volkswagen zegt nu ook na te denken over "de mogelijke implicaties in verband met de herinvoering van de Amerikaanse sancties". Ook kleinere en middelgrote bedrijven zijn bang en vertrekken uit Iran.

Thank you, BMW. #sanctionsareworking https://t.co/PkNgXlMLWu

— Richard Grenell (@RichardGrenell) 2 oktober 2018

De VS kondigden in mei zware economische sancties aan tegen Iran, toen president Trump besloot de stekker uit het nucleaire akkoord met Iran te trekken. Op Twitter waarschuwde Trump: “Iedereen die zaken doet met Iran, kan geen zaken doen met de Verenigde Staten”.

The Iran sanctions have officially been cast. These are the most biting sanctions ever imposed, and in November they ratchet up to yet another level. Anyone doing business with Iran will NOT be doing business with the United States. I am asking for WORLD PEACE, nothing less!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 7 augustus 2018

De Amerikaanse sancties tegen Iran zijn sinds 7 augustus van kracht en ze moeten de energie- en de financiële sector treffen. Ze gelden onder meer voor metaal, grondstoffen en industriële software. Landen met economische betrekkingen met Iran hebben een aantal maanden de tijd gekregen om hun handelsrelaties met Iran af te bouwen. Omdat grote Europese banken zich ook uit Iran terugtrekken, wordt zaken doen voor bedrijven sowieso moeilijk. Zelfs ondernemingen die niet direct worden getroffen door de Amerikaanse sancties, kunnen geen bank vinden die zaken wil doen.

Duitsland is naast Frankrijk een van de belangrijkste Europese handelspartners van Iran. Vooral machines, elektrotechnische en farmaceutische producten uit Duitsland zijn er gewild. Maar de Amerikaanse markt is voor de meeste Duitse bedrijven belangrijker dan de Iraanse. Vorig jaar exporteerden Duitse firma’s goederen en diensten ter waarde van 112 miljard euro naar de VS. Ter vergelijking: de export naar Iran bedroeg slechts drie miljard euro.

‘Slechtste deal ooit’  

In juli 2015 zetten vijf vetomachten van de Verenigde Naties samen met Duitsland hun handtekening onder het atoomakkoord met Iran. Het land beloofde geen kernwapens meer te ontwikkelen. In ruil daarvoor werden de jarenlange sancties tegen het land opgeheven. 

Ondanks waarschuwingen van de Europese Unie en Rusland stapte Trump uit “de slechtste deal die Amerika ooit sloot”, zoals hij zelf zei. Er zou bewijs zijn dat Iran zich niet aan de gemaakte afspraken hield en wel degelijk bezig was met het maken van kernraketten, meende hij. Ook bood het akkoord volgens Trump te veel ruimte aan de Iraniërs om na 2030 alsnog kernwapens te ontwikkelen, als de atoomdeal afloopt. 

Ondanks het standpunt van de Verenigde Staten liet de Europese Unie weten achter de atoomdeal te blijven staan. “Wij zullen aan het verdrag vast blijven houden en er alles aan doen dat ook Iran zijn verplichtingen nakomt”, zei de Duitse bondskanselier Angela Merkel destijds op een partijbijeenkomst in Berlijn.

In leven houden

Vele bedrijven hadden aanvankelijk op hulp vanuit de Europese Unie gehoopt. In augustus activeerde de EU het zogenoemde blokkadestatuut. Dat statuut geeft ondernemingen de mogelijkheid naar de rechter te stappen om schadevergoeding van de VS te eisen. Martin Wansleben, directeur van de Deutscher Industrie- und Handelskammertag (DIHK) noemde de actie een “hulpeloze politieke reactie”. “Voor de individuele bedrijven is het statuut niet relevant”, zei hij.

Duitse ondernemingen hoeven ook niet te rekenen op financiële steun van de Duitse regering. Volgens minister van Economische Zaken Peter Altmaier (CDU) zijn daar geen juridische mogelijkheden voor.

De EU blijft proberen om de nucleaire deal in leven te houden en wil dat bedrijven in Iran blijven werken. Dankzij de inspanningen van Amerika willen nog maar weinig bedrijven zaken doen met het land. Op 4 november volgt een nieuwe ronde met Amerikaanse sancties. Die hebben vooral gevolgen voor de handel in olie en olieproducten.