'Duitse hervormingen voorbeeld voor Europa'
Duits-Nederlands Ondernemersforum wijst in crisis naar politiek

Er is eerder sprake van een crisis van overheidsfinanciën dan van een eurocrisis, houdt oud-minister van Financiën Gerrit Zalm zijn publiek in Amsterdam voor. Hij spreekt op uitnodiging van de Nederlands-Duitse Handelskamer op een Duits-Nederlands Ondernemersforum, op de dag dat de EU-regeringsleiders in Brussel over het reddingsplan voor de euro vergaderen. “De financiële markten zijn er altijd vanuit gegaan dat West-Europese landen aan hun verplichtingen zouden voldoen. Nu blijkt dat ze die niet altijd kunnen nakomen, heeft dat paniek bij de banken veroorzaakt.”

Volgens Zalm had deze crisis voorkomen kunnen worden als iedereen zich aan de regels had gehouden. “Feit is dat Duitsland als eerste de regels overtrad, met Frankrijk als goede tweede. Dat deze landen een loopje namen met het Stabiliteitspact was een slecht voorteken.”

Nervositeit

Nu is het moment gekomen dat de politiek sterk moet ingrijpen, met Duitsland als voorbeeld, zeggen Zalm en Ab van der Touw, CEO van Siemens Nederland. “Politici lijken te wachten tot de crisis écht uitbreekt en dit leidt tot veel nervositeit op de financiële markten”, aldus Zalm.

Duitsland gold een aantal jaar geleden nog als zieke man van Europa, maar nu wordt het land als de held van Europa beschouwd. “Duitsland heeft grote hervormingen doorgevoerd. Nu staan ze er weer als sterkste voor.” Van der Touw is dat met hem eens: “Duitsland heeft veel besluiten met het oog op de langere termijn genomen en de consequenties voor de korte termijn gedragen. Zo’n concept zou ook voor Zuid-Europese landen werken.”

Dat de euro gered moet worden, staat volgens Zalm buiten kijf. “Zowel Duitsland als Nederland zijn sterk afhankelijk van de uitvoer naar andere EU-landen.” Van der Touw sluit zich bij hem aan: “Als de euro omvalt, zou dat het faillissement van Europa betekenen.”

Drie eieren en een omelet

Scenario’s waarin de eurozone in een andere bezetting verdergaat, veegt Zalm van tafel. Hij ziet weinig heil in plannen om Griekenland uit de eurozone te zetten, omdat volgens hem daarmee de crisis niet wordt opgelost. Om zijn punt te bekrachtigen citeert hij de Amerikaanse econoom Joseph Stiglitz: “Het is makkelijk van drie eieren een omelet te maken, maar om daar weer drie eieren van te maken is een stuk lastiger.” Ook het idee dat Duitsland dan maar zelf uit de euro moet stappen, ziet hij niet zitten: “Dan kun je er net zo goed over discussiëren of Duitsland, met de verschillen tussen Oost en West, wel een goed gebied is voor één munt.”

De oud-minister pleit er in Amsterdam voor een nieuwe autoriteit op te richten, vergelijkbaar met de Europese Centrale Bank. “Er moet een sterke instantie komen die echt maatregelen kan doorvoeren. Een eurocommissaris vind ik een te dunne constructie.” Volgens Van der Touw moet de politiek ophouden steeds recessies aan te kondigen en meer de positieve mogelijkheden benadrukken. Daarnaast vindt hij een hechte samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven nodig om de concurrentiepositie in Europese landen te ontwikkelen. “Duitsland is ons hierin voorgegaan. Het is nu aan Nederland en de andere landen om te volgen.”

Het Duits-Nederlandse Ondernemersforum van de Nederlands-Duitse Handelskamer (dnhk) vond op 26 oktober plaats in de ABN-Amro Bank in Amsterdam. Aan de paneldiscussie deden naast Zalm en Van der Touw ook Angelien Kemna (Chief Investment Officer van vermogensbeheerder APG) en Marten van den Berg (Ministerie van Economische Zaken) mee.