Guido Westerwelle
‘Windbuil’ wil weer meedoen

"De FDP zit in een crisis – en die crisis heet Guido Westerwelle", schreef het weekblad Stern begin dit jaar. Westerwelle leek op een zijspoor te zijn beland, niemand nam hem nog serieus. Onder partijgenoten heerste twijfel. Wat wilde hij nu eigenlijk? De FDP-voorzitter zou charisma missen, en vooral inhoud. "Westerwelle wil aan de macht komen, zoveel is duidelijk", schreef de Frankfurter Allgemeine Zeitung begin mei, "maar zelfs binnen zijn partij weet men niet wat hij daarmee aanwil." Wat wél bleef hangen was het dodelijke stempel "lichtmatroos", een cadeautje van CSU-leider Stoiber.

Onder Westerwelle kende de FDP verschillende gezichten. In 1998 maakte hij als jonge secretaris-generaal - Westerwelle was 37 jaar oud - een einde aan het traditionele, stoffige imago van de FDP als Partei der Besserverdienenden. Ook brak hij met het tijdperk Kohl, waarin de kleine FDP de gedoodverfde coalitiepartner was van de CDU/CSU. De FDP moest de moed opbrengen een eigen koers te varen, vond Westerwelle. 

Die boodschap sloeg aan. De FDP presenteerde zich achtereenvolgens als liberale volkspartij en als jeugdige pretpartij. Maar na de mislukking van de Spass-formule leek Westerwelles magie uitgewerkt. Zijn "hervonden ernst"’ overtuigde niet, de FDP leek stuurloos. Westerwelles politieke voorbeeld, FDP-erevoorzitter Otto Graf Lambsdorff, mopperde in een Spiegel-interview dat de partij snel antwoorden moest vinden op de dringende problemen van het moment: de hoge werkloosheid, het onderwijsbeleid, de bedreiging van de burgerrechten.

Dat Westerwelle niet lang en breed de laan is uitgestuurd, heeft hij te danken aan het ontbreken van een geschikte opvolger. Wel heeft zich inmiddels een invloedrijke secondant gemeld die binnen de partij veel aanhang heeft: Wolfgang Gerhardt, oud-partijvoorzitter en buitenlandspecialist. De 61-jarige Gerhardt moest in 2001 als partijvoorzitter plaatsmaken voor Westerwelle. Gerhardt, bijgenaamd "de snurkende leeuw", was te saai bevonden. Nu moet hij het voorzitterschap van Westerwelle meer gewicht geven. Beide politici ontkennen overigens dat er sprake is van een machtsstrijd. Zowel Westerwelle als Gerhardt zien een baan als minister van Buitenlandse zaken wel zitten.

Themenhopper

Westerwelle is een showmens. De welbespraakte liberale leider, die vorig jaar uitkwam voor zijn homoseksuele geaardheid, staat graag in de belangstelling en praat veel. Geen enkele Duitse politicus was zo vaak te gast in het bekende politieke tv-programma 'Sabine Christiansen' als Westerwelle, rekende de Spiegel voor. Zijn stijl: veel thema’s en kernachtige boodschappen; die verkopen goed. Westerwelle wil punten scoren. Hij is een Themenhopper, een Luftikus, smaalt Stern. 

Sinds het laatste partijcongres, in mei in Keulen, heeft de partij in elk geval haar programmapunten weer op een rij. Zij eist meer burgerrechten en minder belastingen. Volgens de liberale partij mogen scherpere veiligheidsmaatregelen - bijvoorbeeld tegen terrorisme - nooit ten koste gaan van de grondrechten van burgers. De partij eist ook een vereenvoudiging van het belastingssysteem, gekoppeld aan een forse verlaging van de tarieven. Dit laatste heeft Westerwelle als voorwaarde gesteld aan coalitieonderhandelingen met de CDU/CSU. Want daar is de liberale voorzitter duidelijk in: zijn partij kiest openlijk voor een zwart-gele regering.

Een uitgemaakte zaak is deze zwart-gele coalitie echter niet want de zwart-gele meerderheid is allermints zeker. Regeringsdeelname van de liberalen mag dan onzeker zijn, over de ambities van zijn partij laat Westerwelle geen twijfel bestaan: hij wil weer meedoen.

Bas de Rue is historicus en freelance journalist.