Duitslandweb
Sprechstunde: Duitse taal
Achtergrond - 15 juni 2020 - Auteur: Redactie DuitslandwebSchiller, Kietzdeutsch, Ursula von der Leyen, een spoedcursus 'Hannoveranerisch' en de prangende vraag wanneer de Großschreibung wordt afgeschaft: het komt allemaal aan bod in de Sprechstunde van het Duitsland Instituut over de Duitse taal. Trixie Hölsgens en Synke Hotje van de DIA-Onderwijsafdeling beantwoorden de vragen.
Dit is de derde aflevering van de 'Sprechstunde', waarin DIA-medewerkers vragen beantwoorden. De vragen in deze aflevering:
1. Na het bekende citaat van Leopold von Ranke: "bloss sagen, wie es eigentlich gewesen" verwachten Nederlanders instinctief nog het woord "ist", maar dat is incorrect. Hoe zit dat grammaticaal precies? Is het simpelweg ouderwets, of zit er meer achter? (min. 4.00)
2. Wat was de voertaal in het vroegere Silezië en is hiervan nog iets, in de vorm van bijvoorbeeld een dialect, in de Duitse taal overgebleven? (min. 6.46)
3. De Nederlandse taal verandert voortdurend door de invloed van mensen van andere culturen die zich in ons land vestigen. Dat is vooral duidelijk in de straattaal. Is dat in Duitsland ook het geval? (min. 7.51)
4. Waar komt bij het uitspreken van de naam van Ursula von der Leyen (ook) in de Duitse media de merkwaardige klemtoon op vón vandaan? (min. 11.30)
5. Wat voor stereotyperingen zijn er tussen Duitsers? Juist niet tussen Oost en West, maar meer lokaal of tussen regio's? Hoe kijkt bijvoorbeeld een Hamburger tegen iemand uit Hannover aan? Is er commentaar op elkaars woordgebruik of uitspraak? Zijn er in Duitsland net zulke grappen onderling als Belgen-grappen in Nederland? (min. 13.39)
6. Waarom schrijf je in het Duits zelfstandige naamwoorden met een hoofdletter? En: wanneer wordt dat nou eens afgeschaft? Online communicatie, bijv. op sociale media, gaat vaak al met kleine letters, vooral bij jongeren. Zou dit in Duitsland kunnen worden afgeschaft bij een nieuwe Rechtschreibreform? (min. 15.39)
7. Duitsers zouden ook een woord/uitdrukking hebben voor het fenomeen dat wanneer je iets hoort rammelen in je auto, je naar de garage gaat maar als je daar de monteur het geluid wilt laten horen, het geluid er niet is… Iemand een idee? (min. 19.17)
Lees meer over 'Duitse taal':
Mythes en misverstanden over talenstudies
Moet je per se leraar worden na een talenstudie? Germanist Trixie Hölsgens beantwoordt deze en andere vragen over talenstudies.
'De Duitse taal is mijn gereedschap'
Omdat het 10 oktober de Dag van de Duitse Taal is, spraken we vertalers Lotte Hammond en Ralph Aarnout over hun vak.
Een problematische beer
De Duitse minister Paus wordt voor 'Problembär' uitgemaakt, las columniste Inge Jooris in de Duitse media. Zijn haar dagen als minister geteld?
Vechten als ketellappers
De Duitse regering heeft zo veel ruzie, het lijkt wel een bende 'Kesselflicker', zei een van de ministers. Columniste Inge Jooris legt uit wat hij bedoelt.
Reacties
Hannoveranerisch? Ik heb altijd gehoord en gelezen over Hannöversch.
Nog een aanvulling, over hoe mensen uit verschillende streken elkaar be(voor)oordelen. Dat fenomeen zie je heel goed bij het carnaval in het Rijnland. Zo verslijten Köllner de Düsseldorfer als dom en vice versa, net zoals de Mainzer en de Wiesbadener. Kan het kloppen dat concurrentie tussen steden hier ook een rol speelt (net als bij Amsterdam en Rotterdam)?
Erg leuk, ik ga de volgende afleveringen ook kijken! Hierbij wat aanvullingen op deze leerzame Sprechstunde. 1. Mijn moeder is in voormalig Silezië opgegroeid en ik heb bij mijn familie in Duitsland vaak "Schlesisch" horen spreken. Toen ik enkele jaren geleden in Weimar, in het oosten van het land was, vielen mij enkele overeenkomsten in uitspraak en woorden op. Zo wordt ook daar de ü vaak bijna als een i uitgesproken en als men "der Alte" wil zeggen, zegt men "der Olle".