Hessen opnieuw naar de stembus
Nieuws

De nieuwe verkiezingen staan op 18 januari gepland, bijna een jaar nadat de CDU van minister-president Roland Koch de meerderheid verloor. Nu vertrouwt hij op zijn comeback. De christen-democraat wil de regeringscoalitie tussen de CDU en FDP voortzetten.

De peilingen spreken op dit moment in zijn voordeel. Volgens de regionale omroep Hessische Rundfunk kan de CDU op 41 procent van de stemmen rekenen, een toename van 4 procent. De SPD verliest 10 procent en komt uit op 27 procent.

Die Linke zweeft rond de kiesdrempel van 5 procent en moet vrezen voor haar toekomst in het Hessische parlement. Hessen was na de laatste deelstaatverkiezingen samen met Nedersaksen de eerste West-Duitse deelstaat waar Die Linke voet aan de grond kreeg.

Vooral de winst van Die Linke vormde van meet af aan een probleem voor de regeringsformatie in Hessen. De SPD wilde met de Groenen een coalitie vormen, maar kon alleen met gedoogsteun van Die Linke een flinterdunne meerderheid bereiken.

Maar samenwerking met de partij van de gewezen sociaal-democraat Oskar Lafontaine ligt bij de SPD gevoelig. De wortels van Die Linke liggen grotendeels bij de communistische partij van de DDR, de SED.

Een partij met een ondemocratische achtergrond, die zich steeds meer als een geloofwaardig alternatief profileert voor de progressieve Duitse kiezer, is een acuut gevaar voor de SPD. In het Hessische geval was het voor sommige sociaal-democraten onverteerbaar afhankelijk te zijn van Die Linke.

Sinds januari dit jaar proberen de linkse partijen in het Hessische parlement een regering te vormen. Deze pogingen werden maandag gestaakt toen vier Hessische sociaal-democraten hun steun voor Andrea Ypsilanti introkken. Zonder hun steun konden de onderhandelingen met de beoogde coalitiepartners niet worden voortgezet.

Extreem-linkse koers

De vier waren bang dat de rood-groen-rode coalitie een extreem-linkse koers zou varen, met schadelijke gevolgen voor de regionale economie. Volgens de tegenstemmers zouden tienduizenden banen in gevaar zijn, onder andere omdat de coalitie het aantal vluchten op de grootste luchthaven van Duitsland in Frankfurt am Main wilde terugdringen. Daarnaast wantrouwden de vier SPD’ers Die Linke tot op het bot. “Die Linke wil de sociaal-democratie alleen maar schade toebrengen”, zo sprak een van hen maandag.

Patstelling

Nadat de regeringsvorming tussen de linkse partijen in Hessen was mislukt, was op een coalitie tussen SPD en CDU na geen combinatie meer mogelijk. Maar een politieke romance tussen de SPD en Roland Koch is altijd zeer onwaarschijnlijk geweest. De uitgesproken conservatieve Koch heeft er nooit een geheim van gemaakt uitsluitend binnen een rechtse coalitie te willen regeren.

Een coalitie tussen SPD, CDU en FDP was evenmin mogelijk, aangezien de liberale aanhang deze mogelijkheid afwees. Hetzelfde gold voor het electoraat van de Groenen, dat een politiek verstandshuwelijk met de CSU en FDP onmogelijk maakte.

De Hessische patstelling bezorgt Koch nieuwe kansen, na zijn electorale afstraffing in januari. “Ik weet heel goed welke boodschap de kiezer mij en mijn partij toen meegaf”, zei Koch gisteren. De Hessische kiezer kon de populistische en op onderbuikgevoelens geënte campagnes van Koch uit het verleden niet meer waarderen.

De politieke straatvechter die meermaals opzien baarde door zijn harde immigratiestandpunten en agressieve houding tegen progressieve partijen, slaat inmiddels een mildere toon aan. Een coalitie met de FDP heeft als vanouds zijn voorkeur, maar hij sluit andere partijen nu niet uit. Een uitzondering geldt wel nog steeds voor “de communisten” van Die Linke.

Complottheorieën

Ondertussen zoekt de Hessische SPD naar verklaringen voor het coalitiedebacle, waarbij de nodige complottheorieën de ronde doen. Zo zouden de vier tegenstemmers binnen de SPD zijn omgekocht, maar hiervoor bestaan geen bewijzen. Volgens sommige sociaal-democraten heeft Koch de vier belangrijke posten in een nieuwe Hessische CDU-regering beloofd.

Deze laatste verdenking klinkt plausibel voor de aanhangers van de complottheorie. De vier SPD’ers zouden ambities hebben voor posten in de nieuwe regering, maar kwamen daarvoor niet in aanmerking. Uit wraak zouden zij de coalitievorming hebben gefrustreerd.

Tot slot kunnen de vier tegenstemmers hebben gehandeld in opdracht van de landelijke SPD. Zo zou worden voorkomen dat een coalitie met Die Linke in Hessen navolging kan vinden op federaal niveau. De vier betrokkenen ontkennen daarover te hebben gesproken met de partijleiding in Berlijn.

Hoewel van een samenzwering waarschijnlijk geen sprake is, ziet Ypsilanti’s politieke toekomst er somber uit. Ze kon de coalitievorming niet in goede banen leiden, wat de Hessische kiezer gezien de slechte peilingen voor de SPD ook is opgevallen. Als zij kandidaat blijft voor haar partij, wordt over twee maanden duidelijk of zij een nieuwe kans krijgt van de kiezer.

                      Frankfurter Rundschau / Spiegel Online / sueddeutsche.de

Afbeeldingen:

DPA/Picture Alliance