Artikelen

Begin september 1977 ontvoerden terroristen van de Rote Armee Fraktion (RAF) de voorzitter van de Duitse werkgevers, Hanns-Martin Schleyer. Daarmee wilden zij de bondsregering dwingen elf andere RAF-leden uit gevangenschap vrij te laten. Onder hen bevonden zich vier RAF-terroristen van het eerste uur die al sinds 1972 gevangen werden gehouden en kort tevoren waren veroordeeld: Andreas Baader, Gudrun Ensslin, Jan-Carl Raspe en Irmgard Möller.

(16 oktober 2002) De Frankfurter Buchmesse is met zijn meer dan zesduizend exposanten uit 110 landen de grootste ontmoetingsplaats van boekenmakers. Sinds het bescheiden begin in 1949 werd de beurs elk jaar groter. Regelmatig werden er de records van het aantal deelnemende uitgevers en primeurs gebroken. Deze keer was alles echter anders: minder uitgevers, veel minder nieuwe titels. Voor het eerst. Schuldig hieraan is de slechte economische situatie van de boekenbranche, met name in Duitsland. De directeur van boekenbeurs, Volker Neumann, pas sinds enkele maanden in dienst, blijft echter optimistisch: "Dit is niet een branche die een crisis doormaakt. Het gaat hier om een branche die problemen heeft. De Buchmesse voelt zich springlevend."

(14 oktober 2002) De bibliotheekcatalogi van het Centrum voor Duitsland-Studies in Nijmegen (CDS)en het Duitsland Instituut in Amsterdam (DIA)zijn nu toegankelijk via internet. Hiermee is een lang gekoesterde wens van de documentalisten van beide instituten in vervulling gegaan.

(7 oktober 2002) In de Nederlandse en Duitse reacties op het overlijden van Prins Claus ligt veel nadruk op de positieve invloed die zijn optreden heeft gehad voor de betrekkingen tussen de beide landen. Prins Claus is gisteravond op 76-jarige leeftijd in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam overleden aan de gevolgen van de ziekte van Parkinson, in combinatie met een longontsteking.

(3 oktober 2002) De rood-groene regering heeft tijdens de coalitieonderhandelingen deze week verklaard het onderwijs de komende jaren tot een speerpunt van haar beleid te willen maken. Onderwijs was een belangrijk thema tijdens de recente verkiezingen in Duitsland. Aanleiding daarvoor was het internationaal vergelijkend onderzoek naar de kwaliteit van onderwijs in een aantal industrielanden, het 'Programme for International Student Assessment' (PISA), dat in december 2001 verscheen. De resultaten daarvan haalden de voorpagina's van alle Duitse kranten. Uit het onderzoek bleek namelijk dat het Duitse onderwijs internationaal gezien zeer matig presteerde.

Dit voorjaar verscheen de autobiografie van de Oost-Duitse schrijver Sascha Anderson, die bekendheid verwierf als één van de belangrijkste gangmakers van de literaire beweging Prenzlauer Berg, vernoemd naar de gelijknamige Berlijnse wijk. Wie ook maar iets van Oost-Duitse literatuur weet, zal enigszins verbaasd zijn geweest over de aankondiging van deze publicatie. De naam Anderson is namelijk verbonden met één van de meest gevoelige punten van de literatuur uit de DDR: de verbanden tussen literatuur en Staatssicherheitsdienst (Stasi) geheime dienst van de DDR.

(1 oktober 2002) Eens per maand ontmoeten de Nederlandse correspondenten in Berlijn elkaar informeel aan wat ze de 'Stammtisch' noemen, in een café in Mitte. Sinds ik columns schrijf word ik daar ook voor uitgenodigd. De eerste keren zat ik bewonderend te kijken en te luisteren naar de Grote Namen der Nederlandse Journalistiek en was korte tijd de heldin van een paar Nederlandse vriendinnen. " Wat? Je zat naast Philippe Remarque van de Volkskrant?". "Oooh, ik luister elke ochtend naar Jacques Schmitz op Radio 1. Hoe ziet hij er uit?"

(25 september 2002) Aan het slot van de spannendste verkiezingen in de Bondrepubliek ooit trekken Schröder en Fischer aan het langste einde. De rood-groene coalitie kan de regering voortzetten.

(12 september 2002) In München is fietsen een politiek statement. Of je hoort bij de zelfmoordactivisten die zich per fiets door de stad verplaatsen of bij de automobilisten die op ze jagen. Wellicht zelfs bij beide partijen, maar dan niet tegelijk. Ik moest op de fiets afremmen voor een plotseling opdoemende vuilniswagen. Het kwam me te staan op een scheldpartij vanuit het open raam van een Mercedes, die door deze manoeuvre vijf seconden moest wachten: "Je mag hier niet stoppen, je had dóór moeten fietsen!"

SPD haalt in De beloning? In de meeste enquêtes ligt de SPD nog maar net achter op de Christlich Demokratische Union (CDU/CSU). In de meest recente enquête van de Duitse televisiezender ZDF gaf 38 procent aan dat zij op de SPD zou stemmen als er komende zondag verkiezingen zouden worden gehouden. CDU/CSU bereiken nog maar éen procent meer, dus 39 procent. Die Grünen halen zeven procent, de FDP acht procent. Dat levert noch voor een coalitie tussen SPD/Die Grünen noch voor een coalitie CDU/CSU/FDP een absolute meerderheid. Alles hangt daarom van de postcommunisten van de PDS af. Zij bereiken in de enquête weliswaar slechts vier procent en blijven daarmee onder de drempel van vijf procent die nodig is om in de Duitse bondsdag vertegenwoordigd te mogen zijn. Als het de PDS evenwel zal lukken om in het Oosten van Duitsland drie zogenaamde Direktmandate te krijgen - de kandidaat met de meeste stemmen in een kiesdistrict (meerderheidsprincipe), krijgt een Direktmandat en komt daarmee in de Bondsdag - dan is de 'vijf procent-regel' niet meer van toepassing. De partij zou dan niet alleen deze drie mandaten krijgen maar bovendien het aantal zetels dat overeenkomt met het verkiezingsresultaat. Bij vier procent zouden dat toch al meer dan 25 zetels zijn. Al in 1994 lukte het de PDS, ondanks een stemmenaantal van minder dan vijf procent op deze manier in het parlement te komen.