De kaplaarzen van Schröder
2002

Gelukkig voor de campagnevoerders begint het dan te regenen. Stoiber en Schröder staan beiden te trappelen op de dijken als in het oosten en het zuiden van het land de rivieren overstromen. De kaplaarzen blijken Schröder het beste te staan en zo wint hij nipt de verkiezingen op 22 september 2002.

Begrotingstekort

De verdrongen economische crisis komt prompt daarna des te heviger aan het licht. Twee dagen na Schröders zege meldt minister van Financiën Hans Eichel (SPD) dat er onverwacht zoveel tegenvallers zijn dat de met de EU-landen afgesproken bovengrens van het begrotingstekort dicht zal worden benaderd. Wekenlang had Brussel om die cijfers gevraagd, nu komen ze op tafel. Ze blijken overigens al snel te optimistisch, de bovengrens van 3 procent (van het BBP) zal overschreden worden.

In hoog tempo wordt het slechte nieuws nu over de Duitse kiezers uitgestort: minder mensen die werken moeten stijgende lasten voor overheid, uitkeringen en gezondheidszorg opbrengen, met als gevolg dat de sociale premies stijgen en er nog meer banen verdwijnen. Het land zit in een Teufelskreis, een vicieuze cirkel. Bovendien moet er worden bezuinigd om aan de Europese eisen te voldoen, maar tegelijkertijd dreigt daardoor de vraag verder in te zakken, met deflatie en een crisis als in Japan als mogelijk gevolg. Het land zit klem.

Gekozen is gekozen

Onmiddellijk begint de tweede rood-groene regering aan een reeks maatregelen om de belastingen te verhogen door aftrekposten te schrappen. Voor de kiezers, die tijdens de eerste vier jaar Schröder en tijdens de campagne voor zijn tweede vier jaar nog van geen crisis hadden gehoord, is het een koude douche. “Ik verhoog de belastingen voor jullie, want gekozen is gekozen”, zo klinkt de hit van herfst 2002, waarmee Elmar Brandt de herkozen bondskanselier neerzet. “Jullie kunnen me nu niet meer ontslaan, dat is nou het leuke van de democratie”, zingt Brandt. En wie geen geld meer heeft, gaat maar naar Aldi, zingt de nepkanselier verder, “of helemaal geen boodschappen meer doen, hahaha”.

Echt, voor 22 september wisten we niet dat het zo slecht ging, verdedigt Eichel zich. De oppositie in de Bondsdag gelooft hem niet en gelast een parlementair onderzoek naar ‘verkiezingsleugens’. Ze hebben een getuige: het uitgerangeerde Groene Bondsdaglid Oswald Metzger meldt dat al voor de verkiezingen duidelijk was dat de begroting uit het lood was. Alleen heeft de oppositie geen recht van spreken, voegt hij eraan toe. “Met hun verkiezingsprogramma waren we op een begrotingstekort van minstens 5 procent uitgekomen.”

Het jaar daarop zullen in Duitsland de hervormingen om de economie te saneren dan toch echt op gang komen. De belogen kiezers zijn er niet op voorbereid.