Inval in Polen
1939
In augustus 1939 sloten Duitsland en de Sovjet-Unie een niet-aanvalsverdrag: het Molotov- Ribbentroppact. In een geheime clausule verdeelden beide landen Polen. Op 1 september viel Hitler het land met veel machtsvertoon binnen. Groot-Brittannië en Frankrijk verklaarden daarop Duitsland de oorlog. Drie weken later viel ook de Sovjet-Unie Polen binnen.
© DPA, nr. 3215463Franse karikatuur over het Molotov-Ribbentroppact (ook Hitler-Stalinpact genoemd). 'Het nationaal-socialisme keert de rug toe aan de Russen… op deze manier!' (vert.) Gepubliceerd in het satirische tijdschrift Marianne, augustus 1939
De nazi's hadden nooit een geheim gemaakt van hun afkeer van communisten. Het niet-aanvalsverdrag dat Duitsland in augustus 1939 met de Sovjet-Unie sloot, kwam daarom voor velen als een volslagen verrassing.
In een geheime clausule van dit zogeheten Molotov-Ribbentroppact, vernoemd naar de ministers van Buitenlandse Zaken van beide landen, kwamen Hitler en Stalin overeen dat zij ieder een deel van Polen zouden bezetten. Terwijl Litouwen tot de Duitse invloedssfeer zou behoren, vielen Estland. Letland en Finland onder de Sovjet-Russische invloedssfeer. De Sovjet-Unie kon haar grondgebied hierdoor flink uitbreiden en Duitsland had op deze manier het risico van een oorlog op twee fronten afgewend.
Op 1 september 1939 viel Duitsland Polen binnen, na een door de Duitsers zelf gefingeerd grensconflict. Het offensief verliep uitzonderlijk snel en succesvol. De Duitse luchtmacht en de grondtroepen waren in alle opzichten superieur aan het Poolse leger. De aanval ging, net als de daaropvolgende bezetting, gepaard met een tomeloze agressie tegen de bevolking.
Twee dagen na de inval verklaarden Engeland en Frankrijk de oorlog aan Duitsland, maar zonder ten strijde te trekken. Er wordt daarom wel gesproken van een Sitzkrieg, in tegenstelling tot de Duitse Blitzkrieg (bliksemoorlog) tegen Polen. Op 17 september viel de Sovjet-Unie Oost-Polen binnen. In een paar weken tijd was het land geheel onder de voet gelopen door Duitse en Russische legers, precies zoals Hitler en Stalin hadden afgesproken.
Eind september werd de nieuwe Duits-Russische grens getrokken. De Duitsers lijfden een deel van het door hen veroverde gebied direct bij Duitsland in. Het gebied rond Warschau werd omgevormd tot Generaal-Gouvernement. Hier zouden in de loop van de oorlog de meeste concentratie- en vernietigingskampen worden gevestigd.