Homohuwelijk Ierland zet Duitsers aan het denken

De Duitse oppositie verhoogt na het Ierse ‘ja’ de druk op de bondsregering om ook in Duitsland het homohuwelijk in te voeren. Ook regeringspartij SPD is daar voor, maar het ligt gevoelig bij de CDU/CSU. Veel christen-democraten zien het huwelijk als iets dat voorbehouden is aan man en vrouw.

In 2001 voerde de rood-groene regering-Schröder het geregistreerd partnerschap, het Lebenspartnerschaftsgesetz, voor homoparen in - dat overigens niet openstaat voor heteroparen. Die kunnen hun relatie alleen officieel maken met een huwelijk. Het geregistreerd partnerschap geeft homoparen niet dezelfde rechten als heteroparen. Zo mogen ze samen geen kinderen adopteren en zijn ze ook achtergesteld bij bijvoorbeeld erfrecht.

Conservatieve kiezers

Al in 2013 bleek uit verschillende peilingen (zie hier en hier) dat de meerderheid van de CDU/CSU-kiezers voor volledige gelijkstelling van homo’s en hetero’s is. Prominente CDU-politici hebben bekendgemaakt homo te zijn of pleiten voor adoptie door homoparen. Ook de LSU, de homobeweging binnen de CDU, heeft meer invloed in de partij dan enkele jaren geleden. Maar de rechten van homo’s zijn voor de CDU geen relevant thema bij verkiezingen, schrijft de Süddeutsche Zeitung vandaag. Merkel is een machtspoliticus. “Ze wil vooral de conservatieve kiezers van de partij niet wegjagen.”

Volledige gelijkstelling is in een coalitie met de CDU/CSU "helaas moeilijk te realiseren", verzuchtte ook SPD-minister Heiko Maas van Justitie vorige week. In het regeerakkoord hebben CDU/CSU en SPD twee jaar geleden afgesproken een eind te maken aan discriminatie van homoparen. Maar in de praktijk remt de CDU/CSU voorstellen daartoe af. Zo moesten belastingvoordelen van verenigingen die zich inzetten voor het huwelijk en voor gezinnen ook gaan gelden voor stichtingen die zich voor homoparen inzetten. Maar de christen-democraten hielden dat wetsvoorstel vorig jaar tegen. 

Constitutioneel Hof

Maas heeft vorige week een nieuw wetsvoorstel ingediend dat homoparen meer administratieve rechten moet geven, bijvoorbeeld bij erfkwesties. Daar buigt het kabinet zich woensdag over. Voorschriften voor gehuwde stellen moeten in 23 wetten en verordeningen ook gaan gelden voor geregistreerde partnerschappen, en daarmee voor homoparen. “Geen groot succes”, schampert de Süddeutsche Zeitung vandaag. Homoparen worden in Duitsland in meer dan 150 regelingen en 50 wetten benadeeld ten opzichte van gehuwden, volgens Die Grünen.  

Homorechten zijn de afgelopen jaren vooral versterkt door het Constitutioneel Hof. Zo geldt sinds 2013 voor hen hetzelfde belastingvoordeel als voor heteroparen: de Ehegattensplitting. Het fiscale onderscheid was in strijd met de grondwet, oordeelde het Hof. In 2014 voerde de bondsregering na een uitspraak van het Hof het recht op Sukzessivadoption in - dat bepaalt dat als een van beide partners een adoptiekind meebrengt in een relatie, de ander het kind ook mag adopteren. Bij heteroparen was dat al het geval en het recht op gelijke behandeling verbiedt het maken van onderscheid, aldus het Hof. Het argument van tegenstanders dat adoptie door homo’s schadelijk kan zijn voor het kind, ging volgens de Duitse rechters niet op.

Merkel over adoptierecht

Het argument van het welzijn van het kind gebruikte kanselier Merkel ook toen ze tijdens een verkiezingsdebat op tv in 2013 de vraag van een man kreeg waarom hij en zijn partner geen kind mogen adopteren. Merkel had het duidelijk moeilijk met de vraag. “U stelt uw gezinsbeeld en dat van uw partij boven het principe van gelijke behandeling”, zei de man. Merkel zei begrip te hebben voor zijn positie maar bleef bij het standpunt dat zij namens haar partij niet zo’n wetsvoorstel indient. Al zei ze zich goed te kunnen voorstellen dat de maatschappelijke ontwikkelingen en de rechtspraak voor veranderingen in de rechten voor homoparen zorgen.

Het kan al snel zo ver zijn, schrijft Spiegel Online vandaag. Door het referendum in Ierland staat het onderwerp weer hoog op de politieke agenda. Die Grünen willen nog voor de zomer een stemming over het homohuwelijk houden in de Bondsdag. Lid van het CDU-bestuur Jens Spahn: "Je zou denken, wat de katholieke Ieren kunnen, kunnen wij ook."