‘Sociale media voor veel politici te grote uitdaging’

Wat heeft u onderzocht?
“Ik heb tijdens de verkiezingscampagnes van 2013 alle zeshonderd Facebookprofielen bestudeerd van kandidaten die kans maakten om in de Bondsdag te komen. Ik heb gekeken naar vier functies: informeren, netwerk, mobiliseren en gebruikersparticipatie. Ook heb ik gekeken waar de mate van activiteit van af hangt; van de kandidaat zelf, van de partij of van zijn doelgroep, de kiezer. Het blijkt vooral van de kandidaat zelf af te hangen, en dan met name van zijn leeftijd. Opvallend is dat juist de mensen die toch al heel zichtbaar zijn, het actiefst zijn op sociale media. Je zou denken dat het juist handig is voor onbekende politici, die niet in de media komen. Maar die maken nauwelijks gebruik van de mogelijkheden. Dat is voor hen een te grote uitdaging. Een andere opvallende uitkomst van mijn studie is dat burgers zich wel met een politicus verbinden maar ze delen niks, ze reageren niet.”

Is er in de afgelopen vier jaar niet heel veel veranderd in het gebruik van sociale media door politici?
“Ja, zeker. Een groot verschil is dat in 2013 de politici alleen tijdens de campagne actief waren op Facebook en Twitter. Nu zijn ze dat ook daarbuiten. Fenomenen als social bots (software die zich als mens voordoet, red.) zijn ook nieuw, en de verspreiding van nepberichten. Wat niet is veranderd, is wie er worden bereikt. Dat zijn de mensen die toch al geïnteresseerd zijn in politiek.”

En bij de vorige verkiezingen speelden de AfD en Pegida nog geen rol op social media..
“Klopt, de AfD en andere groepen uit de Fundamentalopposition (de oppositie die tegen het hele politieke systeem is, red) gebruiken sociale media heel actief om de mainstream-media te omzeilen, dat is ook een nieuwe ontwikkeling. Traditionele media besteden juist wel veel aandacht aan wat deze groepen op sociale media doen en zeggen."

Kay Hinz promoveerde aan de Heinrich-Heine-Universität in Düsseldorf. Hij werkt in Berlijn bij communicatiebureau neues handeln en volgt politiek gebruik van sociale media op de voet. Op 19 mei spreekt hij op de DIA-bijeenkomst De Staat van Duitsland

Is uw eigen houding tegenover sociale media veranderd door de negatieve bijverschijnselen als nepnieuws , trolls en bots?
“Ach, geruchten bestonden altijd al. Ze kunnen zich nu alleen veel sneller verspreiden. Het is een taak voor consumenten om kritisch te zijn. Je herkent nepnieuws eigenlijk snel. En bedenk ook dat je social bots ook positief kunt gebruiken. Ze kunnen vragen beantwoorden en zo interactie stimuleren. Maar ja, ze worden ook gebruikt om het opinieklimaat te beïnvloeden. Zo ontstaat een vervalst beeld van de heersende opvattingen.”

Volgt u de huidige campagnes ook zo intensief als in 2013?
“Mijn onderzoek uit 2013 doe ik komende verkiezingen nog eens dunnetjes over. Ik concentreer me nu op de lijsttrekkers. Ook ben ik betrokken bij een onderzoek naar gebruik van de Wahl-O-Mat (de Duitse Stemwijzer, red) bij de deelstaatverkiezingen in Noordrijn-Westfalen.”

Tot slot, welke Duitse politicus doet het volgens u het best op sociale media?
“Moeilijke vraag. Maar als ik iemand moet noemen: Martin Schulz is zeer actief. Hij uit zich over allerlei thema’s die op dat moment actueel zijn, doet soms emotionele oproepen en komt erg geloofwaardig over. Het past ook bij hem. Als Merkel nu plotseling zo actief zou worden op Facebook of Twitter dan zou dat weinig authentiek overkomen. Van de partijen doen de Groenen en de FDP het goed online. Christian Lindner van de FDP heeft een goede strategie, en bij hem is het ook geloofwaardig, hij heeft een jong en snel imago. Het past bij hem.”