Warum, wieso: werkt Street View niet in Duitsland?
Wat je altijd over Duitsland wilde weten maar nooit durfde te vragen

Veel Duitsers zaten niet te wachten op deze nieuwe dienst van Google, waarmee je in 360 graden beelden door de straten kan voortbewegen. De lancering van Street View leverde in Duitsland hevige protesten op. Om de Duitsers tegemoet te komen, bood Google de mogelijkheid om bezwaar te maken. Ongeveer 244 duizend Duitsers vroegen de internetgigant hun huis te ‘blurren’. Daarmee zijn volgens Google drie procent van alle gefotografeerde huishoudens in Duitsland onherkenbaar gemaakt. Duitsland veranderde op Twitter al snel in #Blurmany. 

In sommige gevallen werden de camera-auto’s van Google toegetakeld. Een vrouw sleepte Google voor de rechter. Ze stelde dat de drie meter hoge camera over haar twee meter hoge heg heen kon fotograferen, wat volgens haar illegaal was. Een Berlijnse rechtbank wees haar bezwaar af. De actiegroep Free Art and Technology (F.A.T) probeerde de omstreden opnames voor Street View zo veel mogelijk te verpesten met gênante beelden: zo deden ze aan wildplassen of trokken ze hun broek naar beneden als de camera-auto langsreed. De kritiek op Google nam nog eens toe, toen bekend werd dat de auto's die de Street View-beelden verzamelen, ook informatie van draadloze netwerken oppikten.

Waarom betalen Duitsers nog vaak met contant geld? Waarom mag je op de Duitse Autobahn zo hard rijden? In de serie ‘Warum, wieso?’ zoeken we antwoorden op vragen over Duitse eigenaardigheden.

Ook de privacywetgeving, die in Duitsland streng wordt nageleefd, zorgde ervoor dat Google anders te werk moest gaan dan in andere landen. Duitse politici wilden Google verbieden de 360-graden-foto’s van Duitse steden online te zetten omdat ze de privacy van de mensen die er op staan, zouden schenden. De toenmalige minister van Consumentenbelangen Ilse Aigner (CSU) uitte haar zorgen over de kaartendienst: “Ik kan aan de hand van zulke diensten zien, waar en hoe iemand leeft, welke persoonlijke voorkeuren hij of zij heeft, hoe zijn huisdeur beveiligd is of wat voor gordijnen er voor de ramen hangen - en dat is nog maar het minste.” Ze noemde Google Street View in 2010 “erger dan alle geheime diensten ter wereld.”

De minister zocht uit of ze de Duitse privacywetgeving zo aan kon passen dat Google aan alle toevallige passanten op de foto’s publicatietoestemming moest vragen. De vereniging van huiseigenaren wilde hetzelfde voor Duitse huizenbezitters voor de afbeelding van hun panden. Uiteindelijk zorgde de enorme commotie en weerstand in Duitsland ervoor dat Google er van af zag om nog meer foto’s te maken.

Witte vlek

Als de gebruiker de kaart van Europa er bij pakt op Google Maps, is het mogelijk om het oranje poppetje rechts onderin het scherm over het beeld te slepen. Daarmee worden alle straten uitgelicht die door de Street View-auto’s van Google zijn gefotografeerd. Vier witte vlekken blijven over: de contouren van Wit-Rusland, Bosnië en Herzegovina, Moldavië en Duitsland.

De meeste foto’s van Duitsland die vandaag online staan, komen nog steeds uit de oorspronkelijke twintig steden, en zijn na 2011 niet meer geactualiseerd. Alleen voor individuele projecten als de Allianz-Arena in München of de Elbphilharmonie in Hamburg ging de Google Street View-auto nog de straat op. Dat beetje Google Street View dat Duitsland nog heeft, is verouderd en wordt langzaam een soort tijdcapsule voor een blik in de geschiedenis.

De vrees voor controle en spionage is een angst die in het publieke debat in Duitsland dieper is geworteld dan in andere Europese landen. Mede door een verleden onder twee dictaturen - het Derde Rijk en de DDR - zijn Duitsers zeer gesteld op hun privacy. Na de Gestapo en de Stasi was het voor Google extra lastig om de mensen in Duitsland warm te maken voor een cameradienst die alle straten en huizen in het land nauwkeurig fotografeert. 

Toch klopte Google eind vorig jaar aan bij de Datenschutzbeauftragte (de privacy-waakhond van de overheid) in Hamburg, waar het hoofdkantoor van Google is gevestigd, met de vraag of ze weer konden beginnen met het maken van foto’s. Ditmaal zonder dat de Duitse bevolking vooraf bezwaar kan maken.

Google hoopte dat nieuwe Europese privacywetgeving de Duitse bezwaren irrelevant zou maken. Maar de Datenschutzbeauftragten van alle deelstaten en die van de bondsregering hebben samen besloten dat ze vasthouden aan de voorwaarden van destijds. Dat betekent dat Duitse burgers, net als in 2010, vooraf mogen aangeven dat zij en hun eigendommen geblurd moeten worden. Het zal dus nog wel even duren voordat we virtueel door de straten van Duitsland kunnen struinen.

Update juni 2023:
In juni 2023 zijn de Google Street View auto's weer door Duitsland gaan rijden. Vanaf half juli worden nieuwe Duitse Streetview-beelden toegevoegd aan Google Maps. Daarover heeft de Datenschutzbeauftragte (privacywaakhond) van Hamburg, Thomas Fuchs, met Google onderrhandeld. Wie niet wil dat zijn huis te zien is, kan bezwaar maken, zowel vooraf als achteraf. Fuchs verwacht dat dat bezwaar minder zal zijn dan in 2010 omdat Google ditmaal vooraf heeft geïnformeerd en mensen al aan de dienst gewend zijn. Lees meer