Warum, wieso: is het Duitse internet zo slecht?
Wat je altijd over Duitsland wilde weten maar nooit durfde te vragen

Hoe slecht het soms met het internet in Duitsland gesteld is, was dit voorjaar te zien in een uitzending van actualiteitenprogramma Frontal 21 over het thuiswerken in coronatijden. De verslaggevers volgen Petra Pauli, die dagelijks met haar auto rondjes in het dorp rijdt. Thuis is het internet te slecht. Voor de deur van de apotheek vangt haar telefoon een internetsignaal op en de whatsappjes stromen binnen. Een buurvrouw parkeert haar auto naast die van Petra. Ook zij jaagt op internet om belangrijke emails voor haar werk te kunnen versturen. Ze wisselen de beste hotspots met elkaar uit.

Slechts een zeer beperkt deel van Duitsland beschikt over glasvezel voor het vaste netwerk. In maart 2019 was slechts zo’n twee procent van alle Duitse huishoudens voorzien van glasvezel. Ter vergelijking, in Nederland beschikte dit voorjaar ongeveer veertig procent van alle huishoudens over glasvezel. Volgens de OECD behoort Duitsland daarmee tot de internationale achterhoede op het gebied van internet.

Het overgrote deel van het Duitse netwerk bestaat uit kabels van koper. Een probleem in het netwerk is de ‘letzte Meile’, ofwel de verbinding van de straat naar het huis. Daar investeren de telecombedrijven liever niet in. In het geval van Deutsche Telekom bestaat het netwerk soms uit telefoonkabels die wel 80 jaar oud kunnen zijn. Die kunnen maximaal tussen de 50 en 100 megabit per seconde (mbps) aan. Terwijl de glasvezel verderop in de straat het tienvoudige aankan. Met name op het platteland is het internet slecht. Daar heeft ongeveer de helft van de huishoudens een internetverbinding van minder dan 50 mbps.

Waarom betalen Duitsers nog vaak met contant geld? Waarom mag je op de Duitse Autobahn zo hard rijden? In de serie ‘Warum, wieso?’ zoeken we antwoorden op vragen over Duitse eigenaardigheden.

Ook de Duitse regelgeving is een remmende factor bij de aanleg van nieuwe netwerken. De planning en procedures bij gemeenten kosten veel tijd. Een ander probleem is dat private telecombedrijven als Deutsche Telekom en Vodafone verantwoordelijk zijn voor de aanleg en die zijn er op uit om winst te maken. In de grote Duitse steden is het voor de telecombedrijven wel rendabel om snel mobiel internet te verzorgen, daar wordt dan ook voorzichtig uitgebreid naar 5G. Op het platteland is dat een ander verhaal, daar investeren de telecombedrijven niet graag in nieuwe zendmasten en glasvezelnetwerken. Op het platteland zijn de mensen al lang blij als ze überhaupt 3G kunnen ontvangen. Er zijn zelfs hele gebieden in Duitsland waar totaal geen mobiel netwerk is, de zogenaamde Funklöcher. 

Met de draadloze wifi-verbindingen, die ze in Duitsland WLAN noemen, was het lange tijd niet veel beter gesteld. Duitse aanbieders van openbare wifi waren tot 2017 verantwoordelijk voor het downloadgedrag van gebruikers (de Störerhaftung), als iemand illegaal iets downloadde, kon de wifi-aanbieder daar een boete voor krijgen. Dat heeft er mede voor gezorgd dat het niet vanzelfsprekend is dat op iedere camping en in ieder restaurant of hotel een wifi-netwerk kan worden gebruikt. De meeste abonnementen hebben geen onbeperkte data, dus voor gebruik van een wifi-netwerk moet vaak worden betaald.

Het slechte internet is de Duitse bondsregering een doorn in het oog. Het mobiele netwerk is “voor een economie als Duitsland ondraaglijk”, zei de verantwoordelijk minister in 2018. De regering trekt miljarden uit om de gaten te dichten. Ook probeert de overheid de internetproviders te dwingen om overal internet aan te bieden. Deze zomer is op een ‘internettop’ afgesproken dat bedrijven met subsidie een zendmast kunnen bouwen, die ze dan - goedkoper dan nu - kunnen verhuren aan de telecomaanbieders. Zo heeft iedereen iets te winnen en moet er meer animo komen om ook in dunbevolkte gebieden zendmasten te plaatsen. Of dat heel Duitsland op korte termijn aan snel internet zal helpen, is nog maar de vraag.

YouTube-kanaal Simplicissimus van omroep Funk vat in deze video de problemen van het Duitse netwerk treffend samen: