Warum, Wieso: gaan Duitsers massaal naar Mallorca?
Wat je altijd over Duitsland wilde weten maar nooit durfde te vragen

Mallorca en een paar kleine omliggende Spaanse eilanden werden vorig jaar door 4,6 miljoen Duitsers bezocht, ruim zeven procent meer dan het jaar ervoor. Daarmee zijn Duitsers de grootste groep toeristen op Mallorca. Het zijn enorme aantallen voor een eiland dat zelf nauwelijks een miljoen inwoners telt. ‘De loyaliteit van de Duitsers aan Mallorca kent geen grenzen’, schreef de Duitstalige website Mallorca Zeitung onlangs.

Voor veel Duitsers is Mallorca inmiddels een stukje Zuhause overzee, maar dat is in het verleden wel anders geweest, vertelt Thomas Wozniak, historicus aan de Eberhard Karls Universität Tübingen, aan de telefoon. Hij schreef een boek over de geschiedenis van Mallorca. “Mallorca werd midden negentiende eeuw vooral bekend onder Fransen. Dat kwam door de Franse schrijfster George Sand, die samen met componist Frederic Chopin het eiland bezocht.” Zij reisden vanuit Parijs naar Barcelona, waar in 1837 een vaste vaarverbinding was gekomen met Palma, de hoofdstad van Mallorca. “Sand was een echte influencer in haar tijd. Ze schreef een boek over Mallorca en alle toeristen die daarna naar het eiland kwamen wilden in de voetsporen treden van dit beroemde Franse duo.”

De eerste Duitsers

De Duitsers kwamen pas begin twintigste eeuw, toen Mallorca zich steeds meer ontwikkelde als vakantiebestemming, vertelt Wozniak. “Vanaf 1905 ontstond er echt een toeristische gemeenschap op het eiland, met Fransen, Engelsen én Duitsers. In Europa ontstond in die tijd de trend om voor recreatie naar badplaatsen te gaan.”

Duitsers die van Mallorca hadden geproefd, bleven dikwijls plakken. Wozniak: “In 1931 wonen er al ongeveer 9000 Duitsers permanent op Mallorca. In vergelijking woonden er meer Engelsen, maar er waren genoeg Duitsers om een eigen wekelijkse krant te beginnen.” 

Er kwamen veel meer Duitsers bij toen in de jaren 30 in Duitsland de NSDAP onder leiding van Adolf Hitler aan de macht kwam. De nationaalsocialistische reisorganisatie Kraft durch Freude (KdF) bracht Duitse arbeiders ter ontspanning naar het eiland. “Ook vluchtten onder meer communisten voor het regime naar Mallorca. Die woonden in een eigen wijk in Palma. Tegelijkertijd was er in Palma ook al zeer vroeg een lokale groep van Duitse NSDAP’ers.” Wozniak noemt het een absurde situatie voor het Spaanse kleine eiland. “De nazi’s stuurden tijdens de verkiezingen zelfs een schip naar Mallorca zodat Duitsers vanuit Palma voor de NSDAP konden stemmen.”  

Concurrentiestrijd

Het massatoerisme op Mallorca ontstond toen het eiland in 1960 een vliegveld kreeg. Wozniak: “Begin jaren 70 werd de Boeing 747 in gebruik genomen, een vliegtuig dat in één keer naar Mallorca kon vliegen. Dat veranderde het toerisme volledig. In hoog tempo bouwde het eiland infrastructuur en hotels. De Duitsers en de Engelsen voerden een concurrentiestrijd: wie kan de meeste toeristen naar Mallorca brengen?”

Waarom betalen Duitsers nog vaak met contant geld? Waarom mag je op de Duitse Autobahn zo hard rijden? In de serie ‘Warum, wieso?’ zoeken we antwoorden op vragen over Duitse eigenaardigheden.

Die strijd werd in 1990 gewonnen door de Duitsers, of eigenlijk door de Duitse eenwording, vertelt Wozniak. “De mensen uit de voormalige DDR konden ook ineens naar Mallorca reizen, en dat deden ze ook. Sindsdien zijn de Duitsers de grootste groep toeristen op het eiland.” Vijf procent van de Duitsers vliegt volgens de historicus zelfs elk jaar naar ‘Malle’, zoals Mallorca liefkozend door de Duitsers wordt genoemd. “Binnen 20 jaar zijn statistisch gezien alle Duitsers een keer op Mallorca geweest”, lacht Wozniak. Het eiland trekt veel soorten Duitsers aan: van scholieren op eindexamenreis tot gezinnen en gepensioneerden. 

In 1993 joeg de Duitse krant Bild Zeitung Spanje op stang, door te schrijven dat Mallorca de zeventiende deelstaat van Duitsland zou worden. CSU-parlementslid Dionys Jobst had tegen de krant gezegd, dat Duitsland het eiland voor 50 miljard Deutsche Mark wilde kopen. Het nieuwsbericht ging de hele wereld over. “Nationaal was het als grap bedoeld, maar internationaal vond niemand het grappig”, vertelt Wozniak. “Zelfs de Spaanse koning liet Duitsland weten dat Mallorca niet te koop was.” 

'Verduitsing'

Wel zijn bepaalde delen van het eiland totaal ‘verduitst’, legt Wozniak uit. “Het stuk strand met boulevard dat in het Spaans Balneario 6 heet, is inmiddels vooral bekend als ‘Ballermann 6’, een Duitse verbastering.” Het is het thuishonk van de Duitsers geworden, waar Duits wordt gesproken, Bratwurst en bier voor de gasten klaarstaan en waar Duitse liedjes zoals 'Mallorca mein Zuhause' klinken. “Er is in die buurt zelfs een ‘Schinkenstrasse’. Zo’n straatnaam is toch volledig idioot in Spanje”, stelt Wozniak.

Door uitgaansboulevard Ballermann is Mallorca vooral bekend als party-eiland. Het is in trek bij jongeren die goedkoop naar de zon vliegen, feesten, veel alcohol drinken en in sommige gevallen niet eens een hotel boeken, schreef ook Der Spiegel onlangs. Het regent incidenten met Duitse toeristen die zich dronken misdragen en soms zelfs gewelds- of zedenmisdrijven plegen. Wozniak: “Per jaar storten er ook enkele balkons in, soms met dodelijk gevolg. De hotels rondom Ballermann zijn sinds de jaren 60/70 niet meer gerenoveerd en worden vooral gebruikt om een roes uit te slapen.” 

Boze Mallorcanen

De inwoners van Mallorca zijn de overlast van toeristen meer dan zat. Afgelopen zomer protesteerden zij meerdere keren tegen het massatoerisme. Ook Duitse toeristen moesten het ontgelden. Demonstranten bezetten het strand bij Ballermann met borden als ‘Hey Duitsers, zeggen dat Mallorca jullie zeventiende deelstaat is, is beledigend!’ (zie de Instagram-post onderaan dit artikel). De relatie tussen de inwoners en de Duitsers wordt volgens Wozniak vooral getekend door wat er de afgelopen jaren allemaal gebeurt, met groepen Duitsers die zich misdragen. “Maar de eilandbewoners vinden het bijvoorbeeld ook vervelend dat Duitsers huizen op het eiland kopen, terwijl ze zelf geen huis kunnen krijgen.”

Aan de andere kant is Mallorca ook economisch afhankelijk van het toerisme, vertelt Wozniak. “Bijna 30 procent van de inkomsten van het eiland komt van Duitsers, minstens 5 miljard euro per jaar. Daar kan het eiland echt niet zonder.” De liefde van de Duitsers voor Mallorca is oneindig, wederzijds is het niet, concludeert de historicus. “De meeste Mallorcanen gedogen de Duitsers, maar houden niet van ze.” 

 

 

 

View this post on Instagram

A post shared by WELT (@welt)