Warum, wieso: faxen Duitsers nog zoveel?
Wat je altijd al over Duitsland wilde weten maar nooit durfde te vragen

Een technologische sensatie was het, toen Deutsche Bundespost in 1979 met de faxservice kwam. De gebruiker voerde een document in en koos een nummer. Binnen enkele seconden werd de informatie verzonden en afgeleverd in het faxapparaat van de ontvanger. Na al die jaren is het nog steeds een belangrijk communicatiemiddel in Duitsland. Tweederde van de ondernemingen verstuurt nog regelmatig faxen, zo bleek uit een rondvraag van IT-branchevereniging Bitkom in 2018. De fax staat volgens het magazine Wirtschaftswoche symbool voor de houding van ‘Faxrepubliek’ Duitsland: "Men wantrouwt het nieuwe, houdt van het beproefde en maakt zich altijd zorgen over de veiligheid."

Zekerheid en betrouwbaarheid lijken voor Duitsers inderdaad de belangrijkste argumenten in dit verhaal. Fax-gebruikers krijgen een bevestiging wanneer een bericht is overgekomen. Faxen blijven niet in de spambox hangen. Ze zijn minder gevoelig voor hackers en in tegenstelling tot e-mail ook niet manipuleerbaar. Wanneer een poging wordt gedaan om een fax te onderscheppen, wordt de zending afgebroken. 

Medische gegevens

In de zakenwereld worden handtekeningen op gefaxte documenten als juridisch geldig beschouwd. Opdrachtbevestigingen versturen veel Duitse bedrijven daarom per fax.

In de medische wereld wordt de fax veel gebruikt om vertrouwelijke medische gegevens te versturen. In geen andere sector wordt nog zoveel gefaxt als in de gezondheidszorg, zei de Duitse minister van Gezondheid Jens Spahn (CDU) spottend toen hij in 2018 aantrad. Dat blijkt wederom tijdens de huidige coronapandemie. De positieve labuitslagen van coronatesten gaan gedeeltelijk nog per fax naar de Gesundheitsämter (het Duitse equivalent van de GGD's). Daar worden ze handmatig in de systemen ingevoerd en doorgestuurd naar het Robert Koch-Institut, die het aantal coronabesmettingen landelijk bijhoudt.

Waarom betalen Duitsers nog vaak met contant geld? Waarom mag je op de Duitse Autobahn zo hard rijden? In de serie ‘Warum, wieso?’ zoeken we antwoorden op vragen over Duitse eigenaardigheden.

Positieve testuitslagen moesten per 1 januari dit jaar alleen digitaal worden verwerkt, besloot Spahn in 2020. Op die manier kan een keten van infecties sneller opgespoord en onderbroken worden, aldus de minister. Maar door problemen met het invoeren van de digitale systemen bij alle gemeentelijke Gesundheitsämter “bestrijdt het merendeel van de kantoren de coronapandemie nog steeds op een analoge manier”, schreef Deutsche Welle eind januari, “met pen, papier en fax.”   

De fax zal niet zomaar uit Duitsland verdwijnen, verwacht Bitkom. “Doordat veel bedrijven faxen, zijn ze in zekere mate ook van elkaar afhankelijk”. Toch is de verkoop van de klassieke faxapparaten de afgelopen decennia flink gedaald, schreef Wirtschaftswoche in een uitgebreid artikel over de fax in 2018. In plaats daarvan bestellen bedrijven en autoriteiten nu multifunctionele apparaten die kunnen printen, kopiëren, scannen én faxen.

Bondsdag schaft fax af

Dat de fax een ouderwets communicatiemiddel begint te worden, weten ze in Duitsland ook wel. “Het heeft lang geduurd, zeer lang, maar nu is het zover”, schreef de Süddeutsche Zeitung half januari, toen de Bondsdag bekendmaakte de fax in de ban te doen. De 1600 apparaten in het parlementsgebouw worden na de Bondsdagverkiezingen dit najaar buiten werking gesteld. “Het parlement heeft erkend dat er modernere technologie is voor communicatie”, aldus de krant.

Aanleiding voor het afschaffen van de fax is de vernieuwing van het telefoonsysteem in de Bondsdag. Dat stamt nog uit de tijd dat het parlement na de Duitse eenwording van Bonn naar Berlijn verhuisde in 1999. De 1600 faxapparaten zijn niet direct op het telefoonnet, maar op dat telefoonsysteem aangesloten. De nieuwe telefoons zullen deze aansluiting niet meer hebben. Het nieuws veroorzaakte hilariteit op sociale media, ook bij Duitse politici. “Goed nieuws! De Bondsdag komt aan in de 21ste eeuw”, tweette Marco Buschmann van de FDP met een aantal smileys.

Als de parlementsleden in de toekomst nog een faxmachine op hun kantoor willen, moeten ze die met een eigen lijn op het telefoonnet aansluiten. Maar misschien is het makkelijker om hun visitekaartjes alvast aan te passen.