'Duitse verkiezingen belangrijker dan Europese'
Kamerlid Mark Verheijen (VVD) over de Duitse verkiezingen

Volgt de VVD de Duitse verkiezingen actief? 
Jazeker. Voor de dynamiek rond de euro en Europa, daar zijn de Duitse verkiezingen heel belangrijk voor. Ik poneer maar gelijk een ruige stelling. De Duitse verkiezingen zijn voor de toekomst van Europa eigenlijk belangrijker dan de Europese parlementsverkiezingen van volgend jaar. 

Ok, in welk opzicht?
Duitsland is het meest toonaangevende land van Europa. Ze zijn bereid om heel veel te investeren in de continuïteit en de stabiliteit. En voor ons als Nederland is het ook van belang, want voor een deel sluit Duitsland aan bij de Nederlandse ambities. Maar soms heeft Duitsland ook iets te veel de neiging om mee te gaan met andere ontwikkelingen.

Op welke ontwikkelingen doelt u?
De Duitse Europa-agenda sluit heel erg bij ons aan. Maar aan het einde van de dag, vlak voor een Europese top bijvoorbeeld, kiest Duitsland ineens een ander standpunt om historische belangen, of omdat ze vinden dat ze leiderschap moeten tonen. Soms worden dingen uitgeruild die tegen ons zere been zijn. Dus we moeten er altijd tot op de laatste seconde op letten dat Duitsland wel bij zijn standpunt blijft. Soms is de Frans-Duitse as ineens de reden, dat is meestal niet in ons belang. Of denk aan beslissingen rond het Schengen-verdrag, de toegang van Roemenië en Bulgarije, of het Turkije-dossier. Hierin is Duitsland net iets meer dan Nederland geneigd om concessies te doen. We moeten Duitsland dus bij de les houden. 

Hoe verloopt het contact van de VVD met Duitsland concreet?

We zijn met een aantal Kamerleden vertegenwoordigd in de Contactgroep Duitsland. We hebben ook heel veel contact met het Duitse parlementslid Otto Fricke (FDP), hij kent Nederland ook goed. Ik heb sowieso veel contact met de FDP, omdat zij ook in de Alde-fractie (Europese liberalen) zitten. Wij als VVD hebben het probleem dat Europa een liberaal project is, maar met weinig liberalen. De FDP is dan één van de grotere fracties en onze bondgenoot. Ook lokale VVD-afdelingen in de grensstreek hebben goede contacten met de FDP. Bijvoorbeeld de VVD Limburg, waar ik zelf vandaan kom, heeft contact met de FDP in Aaken en in Noordrijn-Westfalen

Zijn er ook nog contacten met andere partijen?
Nee, we hebben vrij exclusief contact met de FDP. We maken ook gebruik van het aan hen verbonden wetenschappelijk bureau de Friedrich Naumann Stiftung bij onze buitenlandagenda. Maar dat wil niet zeggen dat we geen enorme fans zijn van Angela Merkel. Zij is zo wars van ijdelheid, ze geeft daarmee een nieuwe dimensie aan politiek. Zij is een erg krachtig figuur.

De Duitse verkiezingen best wel saai omdat er zoveel stabiliteit is. De heer Steinbrück kan niet echt een bres slaan bij het CDU ook omdat Merkel zo pragmatisch is. Ze loopt niet te ver voorop, ze is niet ijdel. Dat is wel erg mooi om te zien.

Welke verkiezingsthema’s volgt de VVD met name?
Dingen die ook voor Nederland relevant zijn, dus de Duitse Europapolitiek, de economische politiek.Als ik naar de peilingen kijk en naar de standpunten van andere partijen, maak ik me geen grote zorgen. Je hebt in Duitsland geen partijen die de politiek helemaal om kunnen gooien. Je hebt natuurlijk wel Alternative für Deutschland. Zij geven wel een belangrijk signaal dat daar nu ook dat gesprek op gang komt, wat heel belangrijk is. Ook als je kijkt wat Merkel de laatste weken heeft aangegeven rond subsidiariteit, dus bevoegdheden teruggeven van Brussel naar lidstaten. Dat is een erg belangrijk signaal, want dat is ook het verhaal wat de VVD het laatste halfjaar probeert te vertellen.

In Duitsland heerst een heel politiek correcte cultuur, een beetje zoals in Nederland in de jaren ‘90. Daar zie ik nu een klein beetje verandering in komen. Je ziet dat nieuwe partijen bestaande partijen dwingen om hun toon aan te passen. Dat zie ik nu een beetje bij het CDU, dat de kritiek op Europa – met behoud van Europa – maar wel gewoon benoemen wat niet goed is, daar ook een beetje los komt.

Waar bent u jaloers op in Duitsland?
De maakindustrie. Een land zoals Nederland heeft lang gezegd dat het leveren van kennis en diensten voldoende was. Uiteindelijk zie je nu ook in de crisis dat het een moeilijk verhaal wordt. Juist de koppeling tussen kennis en maakindustrie, dat vind ik heel mooi in Duitsland. Ze zijn ook trots op wat ze maken. Ik kom zelf uit Zuid-Oost Nederland, daar zit ook nog een hele grote cluster maakindustrie. Op die koppeling zou je je moeten focussen.

Wat stoort u aan het debat in Duitsland?
Wij zijn overtuigd fel tegenstander van de Euro-obligaties, dus het verdelen van de staatsschuld van de verschillende landen. Duitsland ook. Maar bij elke top moeten we tot op het laatst in de gaten houden, wat doet Duitsland? Een heel pregnant voorbeeld was de begroting van de EU. Wij waren tegen, Duitsland was tegen, want die begroting liep te ver uit de klauwen. Maar in de laatste nacht nam Duitsland plotseling toch een andere positie in. Dat zijn dan dealtjes die ze sluiten met landen zoals Frankrijk. Onze grootste opgave is dus Duitsland bij de les te houden.

Verder vind ik het jammer dat in Duitsland het debat rond integratie en immigratie, de buitengrenzen van Europa en dat soort zaken niet echt op gang komt. En dat hebben we wel nodig.

Op welke uitslag van de verkiezingen hoopt u?
Merkel moet natuurlijk winnen. En ik hoop dat de FDP daarbij veel zetels wint en weer gaat meeregeren. In een grote coalitie met CDU en SPD moeten er toch te veel compromissen gedaan worden waar wij geen belang bij hebben, zoals dat ze milder zouden zijn voor hervormingen in Zuid-Europa. Ik denk dat de FDP dankzij de ‘Zweitstimme’ nog wel wat kan steigen naar 8 of 9 procent.