Verhuizen naar Duitsland is lang niet zo gek meer
Nederlanders gaan voor goedkoop in de grensstreek

Kleine kolonies zou je ze kunnen noemen. Een groeiend aantal landgenoten trekt sinds de millenniumwisseling de grens over om zich in kleine Duitse dorpen als Nütterden en Zyfflich te vestigen. Daar vormen ze heuse Nederlandse enclaves, waar soms bijna de helft van de inwoners uit Nederlanders bestaat.

Jarenlang bleef het aantal Nederlanders in de Duitse grensstreek stabiel, maar sinds het in 2001 mogelijk werd om ook in Duitsland de hypotheekrenteaftrek te behouden, is het hek van de dam. Woonden er in 2002 nog 28 duizend Nederlanders in de grensstreek, in 2006 was dit aantal gestegen tot ruim 41 duizend.

Verdubbeld

In gemeentes als Kranenburg, waar ook Nütterden en Zyfflich onder vallen, is het aantal Nederlanders in enkele jaren meer dan verdubbeld. Een vijfde van de Kranenburgers komt inmiddels uit Nederland.

Ook in steden als Emmerich en Gronau is het contingent Nederlanders fors. Zo’n tien procent van de Emmerichse bevolking bestaat uit Nederlanders. In Gronau ligt dat aantal met tegen de tweeduizend Nederlanders inmiddels op zo’n vier procent. Een groot deel van de Nederlanders komt zelf al uit grensstreken als Twente of Nijmegen, gebieden waar van oudsher al veel contact bestaat met de overzijde van de grens.

Groei vlakt af

Zo stormachtig als in de eerste jaren na de millenniumwisseling verloopt de Duitslandtrek nu niet meer. Door de matige economie en het afgenomen consumentenvertrouwen kopen Nederlanders minder snel een huis, laat staan in het buitenland.

Toch groeit het aantal Nederlanders in de Duitse grensstreek gestaag door en makelaars verwachten niet dat daar in de toekomst verandering in zal komen. Het prijsvoordeel van Duitse woningen ten opzichte van Nederland zal ook de komende jaren aanzienlijk blijven.

Spotprijzen

Want het prijsvoordeel is de belangrijkste reden voor de verhuisstroom naar Duitsland. De grond is er vaak minstens 30 procent goedkoper dan in Nederland en de concurrentie is aanmerkelijk minder moordend. Wel kunnen de regionale verschillen groot zijn: waar een vrijstaande nieuwbouwwoning in Gronau voor zo’n 150 euro per vierkante meter over de toonbank gaat, moet een huizenkoper in het aan Groningen grenzende Eemsland niet vreemd opkijken van prijzen van 17 euro per vierkante meter.

Bovendien stijgen de Duitse huizenprijzen lang niet zo snel als op de overspannen Nederlandse woningmarkt. Sinds 1990 stegen de Duitse huizenprijzen gemiddeld met 0,7 procent per jaar, tegen ruim 7 procent in Nederland.

Rust en ruimte

Goedkope huizen, maar ook grote huizen met grote tuinen: veel Nederlanders trekken naar Duitsland omdat ze er riant kunnen wonen. Genieten van de rust en natuur, maar het jachtige Nederland toch binnen handbereik.

Behalve de prijzen spelen ook de gunstige belastingvoorwaarden een rol. Niet alleen kunnen Nederlanders in Duitsland hun hypotheekrenteaftrek behouden, ook is de gemeentebelasting er lager dan in Nederland. Bovendien kent Duitsland geen onroerende-zaakbelasting en is de belasting op de auto aanmerkelijk lager.

Levenstandaard

Daar komt bij, zo blijkt uit het Euregio-onderzoek ‘Wonen in Duitsland’, dat veel Nederlanders het gevoel hebben dat de levensstandaard in Duitsland hoger is. Ook de medische voorzieningen in Duitsland zijn in hun beleving van hoger niveau. Veel Nederlanders in de grensregio kiezen dan ook voor een Duitse huisarts.

Veel van de Nederlanders voelen zich aangetrokken door de gemoedelijke, landelijke sfeer in de Duitse grensregio. De mensen zijn er minder gejaagd dan in Nederland, correcter in de omgang en er wordt meer aan normen en waarden gehecht.

Parttime emigranten

De meeste Nederlanders in de grensstreek zijn eigenlijk eerder parttime emigranten dan echte emigranten: ze wonen weliswaar in Duitsland, maar hun sociale en professionele leven speelt zich nog steeds af in Nederland.

Sociaal-geografen Henk van Houtum en Ruben Gielis spreken wat dat betreft van “elastische migratie”: de emigranten blijven zich sterk met Nederland identificeren en behouden een actieve band met hun geboorteland. Ze werken in Nederland, doen hun boodschappen in Nederland en ook hun sociale leven speelt zich nog grotendeels af in hun geboorteland.

Dat is vaak ook de valkuil voor veel emigranten: omdat de band met Nederland nog zo sterk is, wordt er weinig moeite gedaan om te integreren. Waar Nederlanders die naar Italië of Frankrijk emigreren vaak voor een bepaald levensgevoel kiezen, is de verhuisstroom naar Duitsland vooral ingegeven door pragmatische motieven. De Nederlanders kiezen niet voor Duitsland om het land zelf, maar om hun portemonnee.

Jonathan Witteman is redacteur van het Duitslandweb.