‘Erbij zijn is het belangrijkste’
De onbetaalde ambassadeurs van Duitsland

 Corinna Hammel straalt van oor tot oor, terwijl ze tientallen koptelefoons weer inpakt. Daarmee wordt de persconferentie met Jürgen Klinsmann en zijn collega José Pekerman direct in het Spaans, Duits en Engels vertaald. Zo kunnen journalisten uit de hele wereld de verklaringen van de twee trainers na de spannende kwartfinale Duitsland–Argentinië direct aan hun redacties doorgeven.

“Jammer genoeg is het voor ons streng verboden handtekeningen aan de spelers te vragen”, zucht Corinna, vrijwilligster bij het wereldkampioenschap. De 27-jarige Berlijnse zou er heel wat voor overhebben om Ronaldinho, het Braziliaanse wonderkind dat bij FC Barcelona speelt, van dichtbij mee te maken. Met zijn lange zwarte haar, donkere huid en altijd lachende gezicht vindt Corinna hem de meest sexy speler van het toernooi.

Motivatie

Maar de aanwezigheid van aantrekkelijke supersterren is niet de belangrijkste drijfveer voor de studente aan de Freie Universität in Berlijn. Ze heeft een andere motivatie om een maand lang onbetaald werk te doen met hordes opgejaagde mannen in zweterige ruimtes zonder daglicht.

Corinna: “Het WK komt maar één keer naar Duitsland. De laatste keer was in 1974, toen was ik nog niet eens geboren. Bij de volgende Duitse Weltmeisterschaft ben ik misschien wel tachtig.”

De vriendelijke studente Duits, Engels en Neerlandistiek is één van de ruim vijftienduizend vrijwilligers die er bij het vier weken durende voetbalfestijn voor zorgen dat alles perfect verloopt. “Ik wil later bij de media gaan werken. Dan is het intensieve werk met de internationale pers hier een onbetaalbare ervaring. En het staat goed op je cv.”

Beeld

 De wereldvoetbalorganisatie FIFA, de Duitse voetbalbond DFB en de Bondsrepubliek profiteren enorm van de veelzijdige arbeid van de vrijwilligers. Zij bepalen mede het beeld dat het buitenland dezer dagen van het “nieuwe Duitsland” krijgt. Engelse kranten verbazen zich over het frisse, vrolijke en vriendelijke van de Duitsers.

In de ontvangsthal van elk groot Duits treinstation staat een enorme, gedeeltelijk geopende voetbal. Erin zitten medewerkers van de Duitse spoorwegen en van het OK, het organisatiecomité dat onder leiding van Franz Beckenbauer staat. Toeristen, reizigers en voetbalfans kunnen er met al hun vragen over stad, stadion en spoorwegen terecht.

Ook op de ‘Fan-Meile’ in Berlijn is tussen de 750 duizend feestende supporters uit de hele wereld een ‘Fan-Botschaft’ ingericht. Hier informeren vrijwilligers over alle zaken omtrent het wereldkampioenschap voetbal. Over de zogeheten ‘Service & Freundlichkeitskampagne’ werd vooraf schamperend gesproken. Achteraf blijkt het een succes.

Verwachtingen

Voor het toernooi was er eveneens veel poeha over het WK-motto “Die Welt zu Gast bei Freunden”. Duitse media waren bang dat ze met deze leus verwachtingen zouden wekken die niet alle landgenoten zouden waarmaken. De vrees voor demonstraties van de extreemrechtse NPD en massale voetbalrellen tussen hooligans bleek ongegrond. Tot nog toe loopt alles van een leien dakje.

Want de vrijwilligers helpen waar ze maar kunnen. Zelfs de reservedoelman van Schalke 04, gepensioneerde hoofdredacteuren en artsen hebben zich aangemeld. “Ze helpen bij de ticketdistributie, in het stadion en in het SMC, het mediacentrum van elk stadion”, licht Hans-Georg Felder toe. Hij is woordvoerder van het lokale organisatiecomité in Berlijn en eindverantwoordelijk voor alle wedstrijden in de Duitse hoofdstad, inclusief de finale op 9 juli.

Felder: “Onze helpers zijn vaak de eerste indruk die journalisten van Duitsland krijgen. Daarom moeten ze altijd vriendelijk blijven en bij problemen naar een oplossing zoeken. Als een vermoeide reporter bitsig of gestrest is, kan sympathiek lachen de spanning wegnemen.”

Onbezoldigd

 Voor de Krimi tussen het gastland en de Argentijnen haalt het journaille haar kaarten voor de perstribune af in het SMC. Aan de Berlijnse balie staat Susana Carla Alves, een vijftalige Portugese die in Duitsland studeert. Onbezoldigd doet ze haar werk, net als bij de Olympiade in Athene. “Het enige dat we krijgen is een maaltijd per shift.”

Het belangrijkste voor haar is “een goede gastheer te zijn en met mensen uit de hele wereld samen te werken”. Datzelfde geldt voor Wolf Schneider. De gepensioneerde Reuters-journalist spreekt vloeiend Spaans en doet na het verlies van de Zuid-Amerikanen dienst als vertaler. In de mixed zone schrijft Schneider vlijtig de verschillende interviews met de Argentijnse spits Carlos Tevez mee. Zijn versie wordt later in het internetportaal van de FIFA ter beschikking van alle verslaggevers gesteld.

“Zonder ons loopt dit evenement niet zo goed. We doen het uit volle overtuiging voor ons land en de sport”, verklaart Schneider. Hij wil er geen geld voor hebben. Toch zijn er bij het WK ook professionele vertalers, veiligheidspersoneel en chauffeurs in dienst. Die worden allemaal wel betaald, terwijl de minstens zo goed geschoolde vrijwilligers voor exact hetzelfde werk alleen hun uniform mogen behouden.

Dat de FIFA alleen al van de hoofdsponsors zevenhonderd miljoen euro heeft geïncasseerd, om nog maar te zwijgen van merchandising en astronomische televisierechten, deert hen niet. Een vrijwilliger benadrukt: “Dabei sein ist alles!”

Rob Savelberg werkt als freelance journalist in Berlijn.