Interview met Atzo Nicolaï
Demissionair staatssecretaris van Europese Zaken

1. Voelt u zich al een beetje Europeaan?
"Ja, maar ik voel me meer Nederlander, hoewel dat ook niet overdreven moet worden want ik voel me bijvoorbeeld ook Amsterdammer. Ook wel Europeaan hoor, maar dat staat niet op de eerste plaats. Als ik in de Verenigde Staten ben, dan is dat wel anders, dan voel ik me wél Europeaan. In Europa realiseer je je dat niet."

2. Wat zijn de belangrijkste speerpunten van uw beleid?
"In de eerste plaats gaat het om de uitbreiding. Die moet op een verantwoorde en zorgvuldige manier worden doorgevoerd, bijvoorbeeld door uitsluiting van kandidaat-lidstaten op bepaalde terreinen. Ten tweede vormt voor mij als liberaal uiteraard de hervorming van het landbouwbeleid een grote uitdaging. In de laatste plaats: Hoe gaat Europa er uit zien? Europa moet democratischer en daadkrachtiger worden, waarbij de betrokkenheid van de burger met Europa vergroot dient te worden door middel van discussie. Men realiseert zich niet dat de helft van alle wetgeving afkomstig is uit Brussel."

3. Bent u bang dat door de toetreding van minder draagkrachtige landen uit het voormalige Oostblok de welvaart in het Westen onder druk komt te staan? Is de uitbreiding naar het Oosten dan wel een goede oplossing?
"Dat we het IJzeren Gordijn achter ons gelaten hebben is niet alleen een historisch moment, maar bovendien van nationaal belang. Denk alleen maar aan de economie, stabiliteit, vrede in Europa en de grootste vrijhandelszone in de wereld met 450 miljoen inwoners. Dat 'onze regels' in heel Europa toegepast worden, is een groot voordeel."

4. Hoe denkt u dat de rol van Duitsland er in het nieuwe Europa uit gaat zien? Van de rand van de Unie verschuiven ze immers naar het centrum van de Europese samenwerking.
"Duitsland wordt belangrijker door zijn centrale plek in Europa. Het is logisch dat Duitsland door de historische ontwikkeling nu al een belangrijkere rol vervult. Duitsland is nu het grootste land maar heeft nog steeds een voorzichtige manier van opereren."

5. Gerhard Schröder is de eerste bondskanselier die de nadruk legt op de Duitse nationale belangen en in die hoedanigheid een grotere rol van Duitsland in Europa opeist. Wat vindt u van dit nieuwe Duitse zelfbewustzijn?
"Ik heb waardering voor het nieuwe Duitse zelfbewustzijn en vertrouw er op dat de genuanceerde positie die Duitsland in Europa inneemt intact zal blijven. Duitsland levert in dat opzicht al een belangrijke bijdrage aan de Conventie."

6. Nederland en Duitsland lijken in vele opzichten op elkaar en hebben in Europa vaak dezelfde agenda. Zullen Nederland en Duitsland hun gemeenschappelijke belangen ook gezamenlijk kunnen behartigen of zal Schröder na de uitbreiding meer oog hebben voor de belangen van de grote landen?
"Duitsland is voor ons een belangrijke partner en Duitsland hecht op zijn beurt ook sterk aan de omgang met Nederland. In de Conventie en bij de plannen over landbouwhervormingen trekken we gezamenlijk op en ik ga er van uit dat we onze samenwerking kunnen continueren. Dat is belangrijk voor Nederland én voor Duitsland."

7. Wilt u ook na de verkiezingen weer staatssecretaris van Europese Zaken worden?
"Absoluut. De Europese Unie blijft een uitdaging, zeker met het toekomstige voorzitterschap van Nederland in 2004."

De Balie, 12 november 2002