2G als alternatief voor de lockdown
Nieuwe corona-maatregelen tijdens de Duitse verkiezingsstrijd

Tot nu toe geldt in de meeste Duitse deelstaten nog de 3G-regel voor evenementen, cultuur en horeca: een bezoeker moest getest, gevaccineerd of genezen zijn. Deze soepeler 3G-regel is in feite hetzelfde als het corona-paspoort dat in Nederland vanaf 25 september gaat gelden, als de 1,5 afstand wordt opgeheven.

In Duitsland wordt de 3G-regel daarentegen gecombineerd met strengere beperkingen, zoals de afstandsregeling en mondkapjes in winkels en openbare gebouwen. De 2G-regel zou dit moeten veranderen. De afstandsregeling mag dan op sommige locaties voor genezen en gevaccineerde burgers worden opgeheven, en het masker afgezet.

Het verschil tussen het beleid in beide landen is opvallend. Terwijl Nederland deze maand officieel afscheid neemt van belangrijke corona-beperkingen, wordt het corona-debat tijdens de Duitse verkiezingen vooral bepaald door de zorgen over de vierde golf.

Als het grootste probleem geldt het aantal gevaccineerden. Midden september is ongeveer 62 procent van de Duitse bevolking volledig gevaccineerd. De eerste vraag in aanloop naar de Bondsdagverkiezingen is daarom of het vaccineren voor sommige beroepen verplicht dient te worden, zoals in Frankrijk.

Het draagvlak hiervoor is klein. Alleen Annalena Baerbock van de Groenen wees de vaccinatieplicht tijdens het tweede ‘Triell’, het tv-debat van de drie kandidaten voor het bondskanselierschap, niet principieel af. SPD-kandidaat Olaf Scholz is er tegen; CDU-kandidaat Armin Laschet wil alleen dat bij beroepen met veel contact, zoals onderwijs en verpleging, werkgevers van hun werknemers mogen vragen of ze gevaccineerd zijn - een maatregel die deze week ook echt is besloten.

In plaats van op een vaccinatieplicht wordt tot nu toe op andere methoden gezet om een lockdown te voorkomen en meer normaliteit mogelijk te maken. Daarbij staat niet ‘het leren leven’ met het virus voorop, zoals in Nederland inmiddels met enige berusting te horen is, maar de voorzorg voor het virus.

De logica van vele maatregelen blijkt alleen wel tot veel kritiek te leiden. Zo kaartte Baerbock tijdens het tweede ‘Triell’ de verplichting van sneltesten voor basisschoolkinderen aan. Kinderen moeten wèl twee keer per week getest worden - en moesten tot voor kort nog een mondkapje op het schoolplein dragen -, terwijl gewone werknemers in het bedrijfsleven of de industrie dat niet hoeven. Baerbock vindt dat de volwassenen nu weleens offers mogen brengen om te zorgen dat de scholen open kunnen blijven.

Kritiek op 2G

De vraag is nu of het met 2G duidelijker wordt. De stad Hamburg is met de 2G-regeling begonnen. In locaties die voor 2G kiezen, gelden minder regels, bijvoorbeeld voor afstand en mondkapjes. Na Hamburg volgden Nedersaksen (alleen als het aantal besmettingen te hoog wordt), Rijnland-Palts (maar ook bij 2G nog afstand en mondkapjes) Baden-Württemberg (bij IC-overbelasting worden niet-gevaccineerden geweerd), Hessen en Saksen (beide naar Hamburgs voorbeeld). In Berlijn is de senaat weer op het besluit teruggekomen - een paar uur na het besluit.

Als belangrijkste kritiekpunt geldt de benadeling van kinderen. De Berlijnse krant Der Tagesspiegel wees erop dat als cultuurinstellingen 2G invoeren er geen cultuuraanbod voor kleinere kinderen meer zal zijn, omdat er voor hen nog helemaal geen vaccinatie beschikbaar is - ze kunnen dus alleen deelnemen als ze ziek zijn geweest. Het boulevardblad BZ Berlin wees op het probleem voor de horeca en schreef woensdag in de bekende koeienletters op zijn voorpagina: ‘Restaurantverbod voor kinderen’. Om die redenen heeft de Berlijnse stadsregering kort na het 2G-besluit snel een aantal uitzonderingen vastgelegd voor kinderen onder 12 jaar, ‘totdat vaccinatie voor deze kinderen mogelijk is’.

Vaccinaties voor 5- tot 12-jarigen zijn inderdaad vorige week aangekondigd door het bedrijf BioNtech. Mede-oprichter Özlem Türeci zegt dat waarschijnlijk vanaf midden oktober een vaccinatie voor kinderen onder 12 jaar beschikbaar zal zijn. Het middel zal precies hetzelfde zijn als dat voor de volwassenen, aldus Türeci, het wordt alleen in kleinere doses ingespoten.

Alleen: juist het inenten van kinderen is in Duitsland een heftig bediscussieerd thema. Onder andere de bekende film- en tv-acteur Til Schweiger sprak zich er tegen uit in een deze maand verschenen documentaire tegen uit - wat hem op zijn beurt weer op veel kritiek in de media kwam te staan.

Dergelijke heftige discussies leveren het tweede kritiekpunt tegen 2G. Zo schreef de Süddeutsche Zeitung woensdag in een commentaar dat het de ‘kloof in de samenleving’ zal vergroten. Ook voor de pandemie was er al sprake van een flinke minderheid die zich tegen ‘die daar boven’ keert, maar sinds de pandemie is dit verzet verhard, zoals blijkt uit de groep tegenstanders van het vaccineren. Als deze niet-gevaccineerden nu van vele openbare voorzieningen worden uitgesloten, zoals cultuur of sport, ‘is het risico groot hen voor altijd te verliezen.’

Een derde kritiekpunt is dat de 2G-regeling een heimelijke vorm van vaccinatieplicht is: ‘Vaccineren via de achterdeur’, zo noemt bijvoorbeeld de voorzitter van de vakbond Ver.di de maatregel. 2G laat de burgers geen alternatief meer, vindt hij, vaccineren wordt de enige mogelijkheid voor deelname aan het openbare leven.

De laatste nieuwe corona-maatregel deze week is minder omstreden dan 2G, maar ook deze gevolgen kunnen groot zijn - in ieder geval mentaal. Het afgelopen anderhalf jaar werd de corona-dreiging in Duitsland bijgehouden door middel van de zogeheten incidentie-waarde, het aantal besmettingen per honderdduizend inwoners in de afgelopen zeven dagen.
           
De Duitse media houden de incidentiecijfers dagelijks bij; iedere stijging wordt met nadruk vermeld. Nu moet het aantal corona-patiënten dat daadwerkelijk in het ziekenhuis is opgenomen deze taak overnemen. Ook hier is de hoop dat deze berichtgeving tot meer normaliteit leidt, aangezien het aantal ziekenhuisopnames over het algemeen een stuk lager ligt dan het aantal besmettingen.