Duits-Nederlands Forum: Toekomst van de democratie

Een gastbijdrage van Casper Bouwmeester, Niederlandenet

De Duitse en Nederlandse democratie staan voor talrijke uitdagingen. Het lukt de conventionele middenpartijen steeds minder grip te krijgen op het electoraat. Vooral in Nederland is het politieke landschap zeer versplinterd. Hierdoor is ook het formatieproces ingewikkelder geworden, zoals elke dag blijkt sinds de verkiezingen eerder dit jaar.

Ook in Duitsland is de toekomst ongewis: de Era-Merkel eindigt, de klassieke volkspartijen boeten aan invloed in. Bovendien staan beide landen voor een cruciaal decennium op het gebied van industrie- en klimaatbeleid. Tijdens de tweedaagse online conferentie geven de bekende Duitse politicoloog Karl-Rudolf Korte en de Nederlandse historicus Wim van Meurs van de Radboud Universiteit een lezing over de staat van de democratie, in Duitsland en in Nederland.

In discussies en workshops leveren experts uit beide landen vervolgens een bijdrage aan de prangende vragen, hoopgevende mogelijkheden en tartende uitdagingen op het gebied van de staat van de Duitse en Nederlandse democratie.

Ook de vraag hoe de democratie tegen populistische krachten bestand kan blijven, blijft relevant – vooral nu het democratisch fundament steeds luider in twijfel wordt getrokken. Koen Vossen van de Radboud Universiteit praat hierover met Nayla Fawzi van de Ludwig-Maximilians-Universität in München.

De snelle veranderingen in het medialandschap hebben ook consequenties voor de democratie. De betekenis van de publieke omroepen en de traditionele media neemt af, ten gunste van die van sociale media. Een politiek debat zonder Twitter is niet meer voor te stellen, protesten worden vaak met succes via Facebook georganiseerd. Tegelijkertijd verhoogt de circulatie van nepnieuws de druk op het publieke debat. Daarover gaan voormalig Duitsland-correspondent van de NRC Juurd Eijsvoogel en journalist Thomas Kirchner van de Süddeutsche Zeitung met elkaar in gesprek.

Na de verschillende themasessies wordt de eerste dag van het Duits-Nederlands Forum afgesloten met een podiumgesprek met cartoonist Joep Bertrams en acteur en schrijver Jesko Friedrich, die betrokken is bij het Duitse satirische programma 'Extra 3'.

Op de tweede dag van het Forum wordt vooral vooruitgekeken: Welke kansen mogen niet worden gemist? Het vertrouwen in het politieke systeem neemt af. Daarom rijst in beide landen de vraag met welke maatregelen de bevolking beter bij het politieke besluitvormingsproces betrokken kan worden. Vertegenwoordigers van verschillende burgerinitiatieven uit Nederland en Duitsland vertellen vrijdag in een van de workshops over hun aanpak en ervaringen. Ook wordt gesproken over ervaringen met burgerschapsvorming, het bereiken van de jeugd en de noodzaak van diversiteit. Met onder andere ProDemos, de Landeszentrale für Politische Bildung, Volt Europa en het Afro-Deutsches Akademiker Netzwerk. 

Bekijk het hele programma van het Duits-Nederlands Forum