Duitse media verdeeld over ‘ruk naar rechts’
Duitse reacties op de Nederlandse verkiezingen

Een aantal Duitse kranten en nieuwssites toont zich verbaasd over de winst van Mark Rutte. Eigenlijk hadden ze verwacht dat Wilders’ PVV de grootste zou worden. Wilders wordt sinds de val van het kabinet in februari en de gemeenteraadsverkiezingen in maart in Duitsland nauwlettend in de gaten gehouden.

Spiegel Online heeft zelfs een themapagina over de PVV-leider, “de provocatieve strateeg”, die met zijn “radicale uitlatingen succes heeft”.

Dat Mark Rutte het zo goed gedaan heeft, ligt aan de eurocrisis en aan het rechtse geluid van de VVD, analyseren de meeste Duitse kranten. De “vermeende softie” zoals de Financial Times Deutschland (FTD) Rutte noemt, “aan wiens leiderskwaliteiten zijn eigen gevolg lang twijfelde”, is als het om immigratie gaat “bijna net zo compromisloos als het origineel Wilders”.

Eurocrisis

De eurocrisis heeft roet in het eten gegooid voor Wilders, concludeert de FTD. De crisis zorgde voor een nieuw verkiezingsthema: bezuinigen. Ook andere kranten trokken die conclusie: Rutte steeg pas in de peilingen toen de Griekenlandcrisis ontstond. Het “ambitieuze bezuinigingsprogramma in de publieke sector” maakt de VVD uiteindelijk favoriet bij de kiezers, aldus Spiegel Online. “Zijn credo - dat Nederland niet te weinig geld heeft maar de overheid teveel geld uitgeeft - doet het goed”, scheef de Süddeutsche Zeitung in haar voorbeschouwing.

Rutte moet gaan bezuinigen en schrikt daar niet voor terug, aldus de FTD. Hij wil de bijdragen aan de EU halveren, net als die aan ontwikkelingshulp. Rutte ziet er niets in "geld over te maken aan de president van Zambia", citeert de FTD hem. Dat komt volgens de VVD-leider toch maar op Zwitserse bankrekeningen terecht. “Zulke teksten nemen zijn kiezers hem niet kwalijk”, concludeert de krant ietwat verbaasd.

'Wilders triomfeert'

Volgens de Süddeutsche Zeitung is na afgelopen nacht vooral duidelijk dat de “rechtspopulist” Wilders triomfeert. “Elke zesde Nederlander en schrikbarend veel mensen die voor het eerst mochten stemmen hebben voor de PVV gekozen.” De PVV-leider zal, of hij nou wel of niet gaat regeren, “de komende jaren zijn stempel op de Nederlandse politiek blijven drukken.”

Dat succes wordt verklaard door de angst voor sociale neergang, zoals de Süddeutsche Zeitung schrijft, hoewel het merendeel van de PVV-kiezers niet in buurten met veel buitenlanders woont. Daarnaast zijn veel Nederlanders bang voor een te grote invloed van buitenlanders, schrijft Spiegel Online. “Inmiddels is in Nederland 20 procent van de burgers van buitenlandse afkomst”, aldus de nieuwssite. “Zes procent van de bevolking is moslim.”

'Geëngageerde democraten'

Het liberale dagblad Die Welt ziet de uitslag niet zo negatief. “Wilders moet zijn radicale eisen laten varen als hij wil gaan regeren”, aldus de liberale krant. Ook kun je niet concluderen dat Nederland geen geciviliseerde democratie meer is, schrijft Die Welt. Integendeel: de debatten zijn eerlijk en met wederzijds respect gevoerd en met een opkomstpercentage van 75 procent hebben de Nederlandse burgers bewezen “geëngageerde democraten” te zijn.

Gezaghebbend weekblad Die Zeit kopt met: “De kiezer verdeelt het land”. “De uitslag bevestigt het huidige primaat van de economie in het politiek debat in Nederland en toont in die zin een duidelijk rechts-links-contrast.”

Nederland gidsland

Alle Duitse nieuwsmedia beoordelen de Nederlandse verkiezingen, “de eerste Europese verkiezingen sinds de eurocrisis” als een “stemmingstest in Europa”. De eerste conclusie luidt volgens Die Zeit dat neoliberale concepten zoals dat van de VVD kennelijk onder moeilijke omstandigheden vertrouwen wekken bij de kiezer. Een “comeback van het (markt)liberalisme” in Nederland, schrijft het weekblad.

De winst van de VVD doet aan die van de FDP van afgelopen jaar denken, schrijft Die Welt, toen de Duitse liberalen hoop wekten met hun hervormingsprogramma. “Het zal Mark Rutte en de VVD veel kracht kosten een coalitie te vormen die het ambitieuze bezuinigingsprogramma daadwerkelijk gaat uitvoeren”, aldus Die Welt. “Nederland lijkt veel op Duitsland en is ons land op sommige punten vooruit. Het is voor ons leerzaam te volgen hoe het dynamische buurland met de huidige problemen omgaat.”