Herta Müller
2009
Herta Müller kreeg de Nobelprijs voor de literatuur in 2009. Het Zweedse Nobelprijscomité prees Müller als een auteur die het leven in een communistische dictatuur zeer beklemmend weet te beschrijven.
Müller is in 1953 geboren in Nitzkydorf, ten zuiden van Timişoara, in de Duitstalige gemeenschap in West-Roemenië. Haar voorvaderen trokken zo’n driehonderd jaar geleden vanuit Zuid-Duitsland naar de regio, waar al sinds de Middeleeuwen etnische Duitsers leven. Na het einde van de Eerste Wereldoorlog werd de kaart van Europa drastisch herschikt. Müllers geboorteregio Banat behoorde tot 1919 toe aan Hongarije dat als verliezer van de oorlog het gebied moest afstaan aan Roemenië.
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog leefden ruim een half miljoen etnische Duitsers in Roemenië. Ongeveer 65 duizend van hen traden al dan niet vrijwillig toe tot de SS, onder wie Müllers vader. Na de oorlog werd zijn bloeiende landbouwbedrijf onteigend, waarna hij zijn dagen sleet als vrachtwagenchauffeur. Haar moeder werkte jaren als dwangarbeider in de Sovjetunie.
Na haar studie Duits en Roemeense literatuur werkte Herta Müller als vertaalster bij een staalfabriek. Ondertussen schreef ze essays en korte verhalen. In het Duits, de taal van haar dorp. Pas op haar vijftiende leerde ze Roemeens. Vooral door haar literaire werk trok ze de aandacht van de Securitate. Na een publicatieverbod emigreerde Müller naar West-Berlijn. Ze verwierf de Duitse nationaliteit.