Heinrich Böll
1972

Heinrich Böll kon zijn studies Geschiedenis en Klassieke Taal- en Letterkunde niet afmaken. Hij werd in 1939 opgeroepen om te vechten in het Duitse leger. Böll raakte gewond en leed aan de tyfus. In 1945 werd hij door Amerikanen en Engelsen gevangen genomen. Aan het einde van de oorlog werd hij vrijgelaten en een jaar later begon hij aan een studie Germanistiek.

Zijn korte verhalen verschenen vanaf 1947 in verschillende kranten en tijdschriften. Zijn schrijfstijl is erg realistisch. Böll schreef over gewone mensen en de invloed van de Tweede Wereldoorlog op hun leven. In het verhaal ‘Der Angriff’ sterft een onervaren soldaat aan hartfalen door angst. Het boek ‘Haus ohne Hüter’gaat over een weduwe die geen toekomst meer ziet zonder haar in de Tweede Wereldoorlog gesneuvelde man.

Naast realistisch zijn Bölls boeken ook sociaal-kritisch. 'Billard om halb zehn' (1959), 'Ansichten eines Clowns' (1963) en ‘Die verlorene Ehre der Katharina Blum’ (1974) behoren tot de klassieken en werden in meer dan 30 talen vertaald. Böll uitte daarin kritiek op de naoorlogse samenleving, die hij hypocriet en bekrompen vond. Hij hekelde bijvoorbeeld de problemen tussen katholieken en protestanten, de invloed van de kerk op de Duitse maatschappij en de hoge functies die voormalige nazi’s in de naoorlogse Bondsrepubliek bekleedden.

Voor zijn werk ‘Gruppenbild mit Dame’ (1971) kreeg hij in 1972 de Nobelprijs voor de Literatuur. Het boek gaat over de verboden liefde tussen de Duitse Leni en de Russische krijgsgevange Boris in de Tweede Wereldoorlog. In 1985 overleed Böll.

Tegenwoordig wordt Böll door scholieren weinig meer gelezen, aldus een woordvoerder van het Böllarchief in 2010, toen Bölls 25e sterfdag herdacht werd. Jongeren kunnen zich weinig meer voorstellen bij de tijd waarin de schrijver leefde, legde Duitslands grootste literatuurcriticus Marcel Reich Ranicki uit. Toch vindt hij dat Bölls werk niet kan worden overschat. "Hij heeft debatten geïnitieerd die nodig gevoerd moesten worden. Dat is een bijzondere gave."