Paul Heyse
1910
Paul Heyse (1830-1914) zette zich af tegen het naturalisme en het realisme in de negentiende-eeuwse literatuur. Volgens het Nobelprijscomité was hij te dol op schoonheid om de “lelijke realiteit” te beschrijven.
Heyse haalde de inspiratie voor zijn romans uit de Romeinse en Italiaanse literatuur. Hij verhuisde in 1849 van zijn geboorteplaats Berlijn naar Bonn om daar Romeinse Filologie te studeren. Hierna vertrok hij naar Italië om Italiaanse gedichten te vertalen. Zijn eerste literaire werken ‘Der Jungbrunnnen’, ‘Märchen eines fahrenden Schülers’ en ‘Francesca von Rinfini’ werden goed ontvangen. Hij werd door koning Maximiliaan II van Beieren in München aangesteld als hofdichter. Als leider van een groep dichters organiseerde hij literaire avonden voor de koning.
Korte verhalen zijn het genre waar Heyse het beroemdst mee is geworden. ‘L’Arrabiata’ (1853) is zijn bekendste korte verhaal. Heyses stijl typeert zich door pittoreske omschrijvingen van situaties. Hij probeerde traditionele artistieke waarden te behouden als reactie op het in Duitsland opkomende politieke radicalisme, materialisme en realisme in de negentiende eeuw. Heyse was een tegenhanger van naturalisme, zo citeert het Nobelprijscomité hem: “Een roman met literaire waarde moet een belangrijk menselijk lot weergeven. Het moet niet over een alledaagse gebeurtenis gaan, maar het moet een nieuwe kant van de menselijke natuur onthullen.”
In 1910 kreeg hij de Nobelprijs voor de Literatuur. Volgens het Comité kreeg hij deze “als een eerbetoon aan zijn volmaakte kunst, doordrongen van idealisme, die hij toonde in een lange productieve loopbaan als dichter, toneelschrijver, romanschrijver en schrijver van wereldberoemde korte verhalen.” Heyse geldt als een van de eerste schrijvers van de moderne psychologische roman. Zijn bekendste roman is ‘Kinder der Welt’ (1873). Zijn theaterstukkken zoals het patriotische ‘Kolberg’ (1865) en ‘Hadrian’ (1865) waren volgens het Nobelprijscomité “excellent, terwijl drama niet zijn gebruikelijke kunstvorm was”.