Veel vragen en kritiek na aanrandingen in Keulen

Bij de meer dan 100 aangiftes in Keulen gaat het in driekwart van de gevallen om aanranding. Twee vrouwen hebben aangifte gedaan van verkrachting, aldus de Süddeutsche Zeitung. De vrouwen zijn lastig gevallen met Oud en Nieuw op het plein bij de Dom en het Centraal Station in Keulen. Daar waren ruim 1000 mensen aanwezig, de sfeer was agressief. Een deel van de aanwezig jonge mannen beroofden en betastten de vrouwen. Om hoeveel daders het gaat, is niet duidelijk, ook niet wie het zijn. Spiegel Online citeert donderdag uit een intern politiebericht waaruit blijkt dat de politie geen controle had over het plein en vreesde voor doden. 

De slachtoffers spreken van mannen met een Noord-Afrikaans of Arabisch uiterlijk, die in groepjes van twee of drie tot zelfs 20 of 40 personen opereerden. Ze maakten gebruik van wat in Duitsland de Antanz-methode heet: een manier van zakkenrollen, waabij vrouwen worden betast om ze af te leiden, zodat hun telefoon of portemonnee kan worden gepakt.

Georganiseerde criminaliteit

Volgens minister van Justitie Maas (SPD) zijn de berovingen en aanrandingen met Oud en Nieuw afgesproken werk geweest. “Zoiets gebeurt niet uit het niets, daar moet iemand achter zitten”, citeerde FAZ.net de minister woensdag. Daarvoor spreekt ook het feit dat in Hamburg inmiddels meer dan 50 aangiftes zijn gedaan voor berovingen en aanrandingen die daar tijdens Oud en Nieuw hebben plaatsgevonden. Het Openbaar Ministerie in Keulen houdt bij haar onderzoek ook rekening met georganiseerde criminaliteit, aldus Spiegel Online. 

De politie in Keulen heeft inmiddels zestien verdachten op het oog, meldt de Süddeutsche Zeitung donderdag. Van niet alle verdachten zijn de namen bekend, maar ze zijn duidelijk herkenbaar op videobeelden. Minister van Binnenlandse Zaken van Noordrijn-Westfalen Jäger sprak woensdag van drie verdachten, maar wilde in het belang van het onderzoek geen details noemen. Op een persconferentie dinsdag zei de politie dat het lastig wordt de daders op te sporen. Slachtoffers hebben geen duidelijke beschrijvingen en op de beelden van bewakingscamera's zouden de daders ook niet makkelijk zijn te herkennen.

Kritiek op de politie

Er is veel kritiek op de Keulse politie. Er waren zeker 140 politieagenten in de binnenstad actief, die toen de stemming agressief werd vrijwel allemaal bij het station aanwezig waren, maar zij hebben de massale aanrandingen en berovingen niet kunnen voorkomen. “De politie heeft desastreus gefaald als burgers in haar aanwezigheid bang moeten zijn voor hun persoonlijke integriteit”, schreef FAZ.net woensdag. Ook meldde de politie op 1 januari nog dat de Oud en Nieuwviering rustig was verlopen. In de loop van nieuwjaarsdag kwamen de aangiftes binnen en richtte de politie een speciale onderzoekscommissie in.

Minister De Maizière (CDU) van Binnenlandse Zaken eiste dinsdag dringend een verklaring van de Keulse politie: waren de aanvallen georganiseerd, waren de daders werkelijk Noord-Afrikanen en hoe kon de politie op 1 januari nog zeggen dat Oud en Nieuw ontspannen was verlopen? Eerst het plein ontruimen, het daarna weer vrijgeven, waarna de vrouwen werden lastig gevallen en dan wachten op aangiftes: “Zo kan de politie niet werken”, aldus de minister. De politievakbond wees woensdag op het tekort aan personeel en zegt dat er niet genoeg politieagenten waren om het plein in Keulen de hele nacht te ontruimen. Het plein werd tussen 23.30 uur en 0:45 uur ontruimd, toen zou de situatie weer onder controle zijn geweest. Daarna liep het uit de hand.

Berichtgeving traag en te weinig kritisch

Ook op de media is veel kritiek. De berichtgeving over de gebeurtenissen in Keulen kwam traag op gang. Op een paar uitzonderingen na berichtten de meeste landelijke media er pas op maandag 4 januari uitgebreid over, na een eerste persconferentie van de politie. De ZDF besteedde er in het nieuws op maandagavond nog steeds geen aandacht aan, waarvoor de zender een dag later excuses aanbood.

De FAZ verwijt de publieke zenders ARD en ZDF in hun speciale uitzendingen over Keulen dinsdag niet te hebben willen praten over integratieproblemen met jonge Arabieren en Noord-Afrikanen, bang dat er een verband zou worden gelegd met de vluchtelingencrisis. Dat verband wordt sowieso gelegd, schrijft de FAZ. Het is de taak van journalisten dat kritisch te onderzoeken en erover te berichten. 

Vluchtelingen

Toen de gebeurtenissen in Keulen bekend werden, was er vooral op social media sprake van dat de daders vluchtelingen zouden zijn. Ook rechts-extremistische, rechts-populistische en conservatieve politici legden een verband met de vluchtelingen. Zo noemde AfD-voorzitter Frauke Petry de gebeurtenissen in Keulen een “verschrikkelijk gevolg van het catastrofale asiel- en migratiebeleid” van de bondsregering. CSU-secretaris-generaal Andreas Scheuer zei dat vluchtelingen die zich hieraan schuldig maken moeten worden uitgezet. CDU-expert voor binnenlandse politiek Bosbach liet weten dat de gevaren die voortkomen uit de slecht gecontroleerde toestroom van vluchtelingen niet mogen worden genegeerd.

Zowel de politie als burgemeester Henriette Reker van Keulen benadrukten dinsdag op de persconferentie dat er geen enkele aanwijzing voor is dat de daders vluchtelingen zijn. Andere Duitse politici waarschuwden ook voor generalisaties en vooroordelen. De angst dat het vluchtelingendebat ontspoort, is groot. Minister van Binnenlandse Zaken De Maizière liet dinsdag eveneens weten dat er geen reden is vluchtelingen te verdenken, maar zei ook dat het "geen taboe mag zijn te benoemen dat er veel voor spreekt dat de daders Noord-Afrikanen zijn". Inmiddels discussiëren Duitse politici over de vraag of asielzoekers, mochten die zich onder de daders bevinden, het land kunnen worden uitgezet. Minister Maas zei donderdag dat dat mogelijk is. 

Spiegel Online schreef dinsdag dat de overvallen in Keulen doen denken aan criminele bendes van vooral Noord-Afrikanen die al langer - al voor de toestroom van vluchtelingen - misdaden plegen in de stad. De lage straffen voor hun vergrijpen schrikken nauwelijks af en het zijn er zoveel dat de politie ze niet allemaal kan oppakken, vertelde een hoofdcommissaris van de recherche in 2014 op Spiegel TV.

#einearmlaenge

Burgemeester Reker krijgt zware kritiek omdat ze, in antwoord op een vraag van een journalist, vrouwen gedragsadviezen gaf. Het is altijd mogelijk een zekere afstand te houden, die meer is dan een armlengte, aldus de burgemeester. Op twitter wekte dat een golf van protest onder de hashtag #einearmlaenge. Niet vrouwen, maar mannen zijn verantwoordelijk als vrouwen worden lastig gevallen, luidt de kritiek van onder meer minister Maas. Ook zou het advies de vrouwen op het plein in Keulen niets hebben geholpen.