Nederlandse schrijvers profiteren van Buchmesse

Eén keer eerder, in 1993, stond Nederlandstalige literatuur centraal tijdens de Frankfurter Buchmesse. Het werd een succes. Vanaf dat moment kwam er meer aandacht uit Duitsland voor Nederlandstalige werken. Inmiddels hebben verschillende schrijvers, zoals Leon de Winter en Margriet de Moor, vaste voet aan de grond in Duitsland.

“In 2014 hebben het Nederlands Letterenfonds en het Vlaams Fonds voor de Letteren het gastlandschap aangegrepen om de culturele betrekkingen tussen Nederland, Vlaanderen en Duitsland te intensiveren”, vertelt Melle van Loenen van het Nederlands Letterenfonds. “Zo bezochten 50 Duitse uitgevers Nederland en Vlaanderen. Ze konden hier in contact komen met schrijvers, illustratoren, uitgevers en vertalers.” De inspanningen hebben vruchten afgeworpen: ruim 250 Nederlandstalige boeken worden in aanloop naar de boekenbeurs in het Duits vertaald.

“Duitsers lezen heel graag Nederlandstalige literatuur. Bekende auteurs als Connie Palmen, Cees Nooteboom en Herman Koch zijn veel gevraagd. Daar komt gegarandeerd publiek op af”, meent van Loenen. “Daarnaast hebben ook debutanten en mid-career auteurs een plek gekregen in het programma.” Het Letterenfonds stelt onder meer Wytske Versteeg, Joost de Vries en Bregje Hofstede voor aan het Duitse publiek.

Opvallend genoeg zijn boeken van andere grote namen, zoals W.F. Hermans en Gerard Reve, nauwelijks verschenen in Duitsland. In dit Nederlands-Duitse boekenjaar is er daarom ook aandacht voor klassiekers. Zo brengt uitgeverij Suhrkamp een nieuwe vertaling van Nescio en worden er romans van Hella S. Haasse en A.F.Th. van der Heijden vertaald. Ook de romancyclus ‘Het Bureau’ van J.J. Voskuil wordt in het Duits uitgebracht.

Kinderboeken

Voor Nederlandstalige kinder- en jeugdboekenschrijvers is de Duitse boekenmarkt ook interessant. Dit blijkt uit het grote aantal kinderboeken dat is vertaald. Ruim 80 van de 250 vertalingen zijn kinderboeken. Populaire schrijvers bij Duitse lezertjes zijn onder meer Sjoerd Kuyper en Joke van Leeuwen. De Nederlandse schrijvers Erna Sassen en Edward van de Vendel en de Vlaamse illustratoren Carll Cneut en Matthias de Leeuw zijn genomineerd voor de Deutsche Jugendliteraturpreis 2016. Die wordt traditiegetrouw op de Buchmesse uitgereikt.

Van Loenen verklaart het Nederlandstalige succes: “Ik denk dat de populariteit van deze kinder- en jeugdboeken voor een groot deel ligt bij de thema’s. Onderwerpen zoals pesten, ziekte en overlijden worden in Nederland en Vlaanderen heel anders benaderd dan in Duitsland, veel minder zwaar. Moeilijke onderwerpen worden in deze boeken bespreekbaar gemaakt."

Het Nederlands-Duitse literaire jaar ging in maart al van start met de Boekenweek, literair festival litCologne en de Leipziger Buchmesse, waar veel Nederlandse auteurs aanwezig waren om over hun werk te vertellen. In aanloop naar Frankfurt staan er nog veel meer evenementen op de agenda in verschillende Duitse steden. 

“Het DasMag Lesefest in Berlijn is bijvoorbeeld interessant”, vertelt Van Loenen. Op verschillende plekken in de stad zijn leesclubs, waarbij steeds een Nederlandse, Vlaamse of Duitse schrijver met lezers in gesprek gaan over hun boek. “Dit festival was eerder al in Nederland en Vlaanderen een succes en gaat nu in Duitsland in première. Opvallend genoeg ging de kaartverkoop voor de leesclubs met Nederlandse en Vlaamse auteurs wat sneller dan de leesclubs met Duitsers”, aldus Van Loenen. Bij het Lesefest, dat op 24 juni plaatsvindt, zal onder meer de thriller ‘IV’ (2013) van Arjen Lubach worden besproken. Dit boek kwam dit voorjaar in Duitsland uit onder de titel ‘Der fünfte Brief’.

Zeegedichten

Residentietrajecten, waarbij auteurs een tijd lang in het andere land verblijven, zijn volgens Van Loenen een speerpunt in het gastlandprogramma. Zo zijn Niña Weijers en Bregje Hofstede samen met de Vlaamse schrijvers Lize Spit en Saskia de Coster uitgenodigd door het Literarisches Colloquium Berlin, een van de meest vooraanstaande literaire instellingen van Duitsland. Ze verblijven de hele maand juni in Berlijn.

‘Dit is wat we delen’ is het motto van het gastlandschap. Een van die verbindende factoren tussen Nederland, Vlaanderen en Duitsland is de Noordzee. Drie dichters resideerden tijdelijk aan de kust van een ander land om daar inspiratie op te doen. De Nederlandse dichter Erik Lindner verbleef in Oostende, de Vlaamse Els Moors reisde af naar het Duitse waddeneiland Sylt en de Duitser Daniel Falb vertrok naar Schiermonnikoog. Tijdens de Buchmesse zullen de dichters hun zeegedichten presenteren.

De Frankfurter Buchmesse, die geldt als de grootste boekenbeurs ter wereld, vindt plaats van 19 tot en met 23 oktober. Meer informatie over de Buchmesse en het programma in aanloop, is te vinden via een speciale site van het Nederlands Letterenfonds en het Vlaams Fonds voor de Letteren.