Duitse banken profiteren van hulp aan Griekenland
Deelname banken aan redding euro is symbolisch en lucratief

Griekenland ontvangt deze maand voor de vijfde keer geld uit het Europees financieel vangnet voor noodlijdende eurolanden. Het bedrag van 8,4 miljard euro moet Athene vervolgens regelrecht overmaken aan haar schuldeisers om een faillissement te vermijden. Met een bijdrage van zo’n 5 miljard euro betaalt Duitsland het meest. Als sterkste economie binnen de Europese Unie is Duitsland er aan gewend om de portemonnee te trekken, maar voor de slordige financiële huishouding van de zuidelijke eurolanden betaalt de belastingbetaler liever niet.

Om de kosten van de crisis te verdelen pleit bondskanselier Merkel er al langer voor om ook private investeerders mee te laten betalen. In haar ogen is het onterecht dat banken en verzekeraars die aan de crisis verdienen vrijwel geen risico dragen. Ook bondspresident Wulff noemde het vorige week onacceptabel dat de banken geen bijdrage leveren aan het oplossen van de eurocrisis. De bondsregering stelde de deelname van private investeerders als voorwaarde voor het verstrekken van nieuwe kredieten aan Griekenland.

Symbolisch

De Duitse banken en verzekeraars maakten eind vorige bekend dat zij willen bijspringen. De banken willen 3,2 miljard euro opnieuw in Griekenland investeren uit leningen die in 2014 aflopen. Volgens dagblad Die Welt krijgen deze nieuwe leningen een looptijd van dertig jaar, waardoor Griekenland langer de tijd heeft om af te lossen. Spiegel Online noemt het bedrag echter vooral symbolisch. 1,2 miljard is afkomstig van de ‘bad banks’ WestLB en Hypo Real Estate die beiden staatsbezit zijn. Deze verliezen zijn alsnog voor rekening van de belastingbetaler. Ook de overige twee miljard is niet geheel particulier gefinancierd. De meebetalende Commerzbank is bijvoorbeeld nog steeds afhankelijk van staatssteun.

Het bedrag is ook symbolisch omdat de Duitse banken nog steeds verdienen aan Griekenland: de banken bezitten lopende leningen ter waarde van ongeveer 10 miljard euro. Een deel van de miljarden die de Duitse overheid betaalt, komt dus uiteindelijk terug naar Duitsland, beter gezegd: naar de schuldeisende Duitse banken. Sinds mei 2010 hebben de Duitse banken hun leningen aan Griekenland met een derde teruggebracht. Het grootste deel daarvan is opgekocht door de Europese Centrale Bank die inmiddels 49 miljard euro aan Griekse leningen heeft uitstaan. Een kringloop, noemt Die Zeit het, waardoor “de Griekse regering uiteindelijk niet meer in Athene maar in Brussel, Parijs of Berlijn zit”.

Constitutioneel Hof

De miljarden euro’s voor Griekenland leiden tot ongeruste reacties onder Duitse belastingbetalers en politici. Voor CSU’er Peter Gauweiler en een groep van professoren reden om naar het Constitutioneel Hof in Karlsruhe te stappen. Het Hof toetst alle - dus ook Europese - wetgeving aan de Duitse grondwet. Volgens Gauweiler is de hulp aan Griekenland onrechtmatig omdat Europese lidstaten elkaars schulden niet mogen overnemen. Het is onwaarschijnlijk dat het Hof de hulp aan Griekenland stopt. Het Bundesverfassungsgericht heeft echter het recht om grenzen aan de politiek verantwoordelijken te stellen en volgens Spiegel Online wil het Hof dat de Bondsdag een grotere rol in de beoordeling van de miljardenhulp gaat spelen.

Voorlopig zijn vooral de Duitse banken blij. Met hun leningen lopen ze relatief weinig risico’s omdat het onwaarschijnlijk is dat de eurolanden een Grieks bankroet toestaan. Volgens Spiegel Online ontvangen de Duitse banken jaarlijks 5,5 procent rente over de nieuwe leningen, die kan oplopen tot 8 procent wanneer de Griekse economie goed begint te lopen. Een boodschap die de aandeelhouders ook begrepen, aldus de nieuwssite. De aandelenkoersen van de Duitse banken namen eind vorige week krachtig toe.