Duitslandweb logo Duitslandweb

Corona in Duitsland: veelgestelde vragen

Achtergrond - 1 maart 2023 - Auteur: Redactie Duitslandweb

Duitslandweb krijgt veel vragen over de coronamaatregelen in Duitsland. Daarom een overzicht van de belangrijkste regels en reisregels, dat regelmatig wordt bijgewerkt. Geactualiseerd op 7 april 2023.

Corona in Duitsland: veelgestelde vragen
© screenshot dashboard RKI
Overzicht van de verspreiding van het coronavirus in Duitsland, 01-02-2023

Reisregels algemeen: 

Alle landelijke coronamaatregelen zijn voorbij in Duitsland.
Op 2 februari 2023 is de mondkapjesplicht in het openbaar vervoer in heel Duitsland afgeschaft. Sinds 
1 maart 2023 hoefden medewerkers in de gezondheidszorg en bewoners van zorginstellingen geen masker meer te dragen. En sinds 7 april 2023 hoeven ook bezoekers aan zorginstellingen en artsenpraktijken geen mondkapje meer op.

Een aantal deelstaten (o.a. Beieren en Saksen-Anhalt) had de mondkapjesplicht al eerder voor het streekvervoer afgeschaft. Nu hoeven reizigers in de andere deelstaten en in het landelijke, interregionale vervoer (intercitytreinen, flixbussen) ook geen mondkapje meer te dragen. In het vliegverkeer gold sinds 1 oktober 2022 geen mondkapjesplicht meer. Lees meer bij het Duitse ministerie van Gezondheid

Sinds 1 maart geldt voor ziekenhuizen en zorginstellingen geen testplicht meer. Bewoners, medewerkers en bezoekers hoeven ook geen masker meer te dragen. Lees meer bij het Duitse ministerie van Gezondheid

Bij inreizen vanuit het buitenland is momenteel geen coronabewijs nodig, staat in de inreisverordening. Ook aanmelden en quarantaine is niet nodig. Lees meer bij het Duitse ministerie van Gezondheid. Lees ook het reisadvies bij het Duitse Auswärtige Amt.

Ga direct naar:

Welke reisregels gelden voor Duitsland?

De Nachweispflicht - de plicht voor iedereen ouder dan 12 jaar om een coronabewijs te hebben bij inreizengold tot 1 juni 2022. Momenteel geldt die niet meer. Nederland is al sinds 3 maart 2022 geen hoogrisicogebied meer voor Duitsland. De aanmeld- en quarantaineplicht is daarmee vervallen.

Zie voor meer informatie ook het Bundesgesundheitsministeriumde FAQ van de Bundesregierung en het RKI 

Over de Duitse Nachweispflicht:  

De  3G-regel bij inreizen geldt niet meer. 

- Vaccinatiebewijs
Als vaccinatiebewijs (Impfnachweis) geldt in Duitsland een digitaal of papieren bewijs in het Duits, Engels, Frans, Italiaans of Spaans van een volledige vaccinatie. Vanaf 1 oktober 2022 geldt iemand pas na drie vaccinaties (dus twee inentingen plus een booster) als volledig gevaccineerd, of na twee inentingen en een bewijs van doorgemaakte coronabesmettingSinds 1 juni 2022 accepteert Duitsland ook de vaccins van buiten de EU, mits ze door de WHO erkend zijn.

Lees meer over de vereisten voor een vaccinatiebewijs in de infectieziektenwet.

- Herstelbewijs
Als herstelbewijs (Genesenennachweis) geldt in Duitsland een papieren of digitaal bewijs van een doorgemaakte corona-infectie in het Duits, Engels, Frans, Italiaans of Spaans. Het bewijs van de infectie moet minimaal 28 dagen en maximaal 90 dagen oud zijn. Lees meer bij de FAQ's van het ministerie van Gezondheid

 Wie zich heeft laten vaccineren met Johnson & Johnson, in Nederland bekend als Janssen, moet na minstens vier weken een tweede vaccinatie met een mRNA-vaccin zoals Moderna of Biontech/Pfizer krijgen. Pas een derde vaccinatie geldt als boostervaccinatie (Auffrischimpfung in het Duits). 

De internationale QR-code in de coronacheck-app wordt in Duitsland geaccepteerd. U kunt ook op coronacheck.nl een internationaal vaccinatiebewijs als pdf downloaden. Daarvoor moet u inloggen met uw DigiD. Voor zover de redactie kan nagaan, wordt in Duitsland ook het Gele Boekje, het internationale vaccinatiepaspoort, geaccepteerd. 
Zie voor meer info ook Rijksoverheid.nl
Zie ook: Algemene info over Duitse reiswaarschuwingen 

Voor wie Duitsland binnenkomt uit een virusvariantengebied gelden strengere regels, zoals een aanmeld- en soms ook een quarantaineplicht. Lees meer 
Als het niet lukt om aan te melden via Einreiseanmeldung.de, kunt u ook een formulier uitprinten en invullen. Dit formulier is ook in het Engels beschikbaar. U moet dit op verzoek tonen aan de autoriteiten als u daarom wordt gevraagd.

De boetes voor overtredingen van de Duitse coronaregels kunnen hoog zijn. Zie voor een overzicht van de boetes, ook per deelstaat: Bußgeldkatalog.org 

Welke reisregels gelden voor Nederland?

Nederland hanteert als reisadvies voor Duitsland kleurcode groen. Dat betekent dat er geen bijzondere veiligheidsrisico's zijn. Lees hier meer over de regels voor inreizen naar Nederland vanuit het buitenland.

Welke reisregels gelden in de verschillende deelstaten?

De deelstaten bepalen voor een groot deel hun eigen coronaregels. In onderstaand overzicht vindt u de regels per deelstaat:  

Reisinformatie per deelstaat:

Baden-Württemberg:
Overzicht corona-info

Nedersaksen:
Overzicht corona-info

Beieren:
Overzicht corona-info

Noordrijn-Westfalen
Overzicht corona-info

Berlijn:
Overzicht corona-info

Rijnland-Palts
Overzicht corona-info

Brandenburg:
Overzicht corona-info

Saarland:
Overzicht corona-info

Bremen:
Overzicht corona-info

Saksen:
Overzicht corona-info

Hamburg:
Overzicht corona-info

Saksen-Anhalt:
Overzicht corona-info

Hessen:
Overzicht corona-info

Sleeswijk-Holstein:
Overzicht corona-info

Mecklenburg-Voorpommeren
Overzicht corona-info

Thüringen:
Overzicht corona-info

 

Bij specifieke vragen kunt u het best contact opnemen met de betreffende deelstaat, gemeente of met het plaatselijke Gesundheitsamt (het Duitse equivalent van de GGD). Zie hier voor adressen en info van de Gesundheitsämter. Het RKI heeft een handige tool waarmee u op basis van postcode of plaatsnaam de gegevens van het Gesundheitsamt kunt zoeken. 

Waar vind ik de Nederlandse en Duitse reisadviezen voor andere landen?

Reisadviezen per land vindt u op Nederland wereldwijd (website van alle Nederlandse ambassades wereldwijd) en op de website van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken. De informatie op deze websites wordt steeds geactualiseerd.

Welke coronamaatregelen gelden in Duitsland?

In Duitsland zijn de meeste coronamaatregelen op 20 maart 2022 komen te vervallen. 
Op 2 februari 2023 is de mondkapjesplicht in het openbaar vervoer afgeschaft. Zowel in het regionale als in het landelijke, interregionale vervoer (intercitytreinen, flixbussen) hoeven reizigers geen mondkapje meer te dragen. 
Sinds 1 maart geldt voor ziekenhuizen en zorginstellingen geen testplicht meer. Bewoners en medewerkers van zorginstellingen hoeven sindsdien ook geen masker meer te dragen, maar voor bezoekers van artsenpraktijken, klinieken en verzorgingshuizen gold tot 7 april nog wel een FFP2-mondkapjesplicht. Deze plicht is op 7 april 2023 vervallen.

Waar vind ik informatie over het coronavirus, de verspreiding ervan en het vaccinatie-programma in Duitsland?

Het Robert Koch Institut - het Duitse RIVM - geeft updates, ook in het Engels, over de stand van zaken rond het coronavirus in Duitsland. Ook geeft het RKI informatie over het aantal besmettingen in Duitsland (per regio), als tabel en als kaart. Leest u ook de FAQs van het RKI.
De Amerikaanse Johns Hopkins University (JHU) houdt wereldwijde coronacijfers bij. De getallen voor Duitsland zijn daar steeds iets hoger dan bij het RKI omdat de JHU ook gevallen meetelt die bekend zijn bij lokale of regionale autoriteiten, maar nog niet aan het RKI zijn doorgegeven. Bekijk de cijfers van de JHU

Duitsland is op 26 december 2020 begonnen met vaccineren. De uitvoering van het inentingsprogramma ligt in handen van de deelstaten. Het inenten gebeurt op vrijwillige basis en is gratis, ongeacht hoe iemand verzekerd is. Lees meer over het Duitse vaccinatiebeleid op bundesregierung.de
Bekijk hoeveel mensen in Duitsland zijn ingeënt op het Duitse vaccinatie-dashboard en bij het Robert Koch Institut (RKI)

Hoe is het corona-crisisbeleid in Duitsland georganiseerd?

Het Duitse beleid is erop gericht verspreiding van het coronavirus zoveel mogelijk in te dammen om te voorkomen dat het gezondheidssysteem overbelast raakt. In een tv-toespraak aan het begin van de pandemie, in maart 2020 noemde kanselier Merkel de coronacrisis de grootste uitdaging sinds de Tweede Wereldoorlog en riep de Duitsers op tot discipline en solidariteit. Bekijk de toespraak

In Duitsland bepalen de deelstaten in belangrijke mate hun eigen gezondheidsbeleid. De bondsregering kan maatregelen daarom niet zomaar opleggen, maar is van hun medewerking afhankelijk. Daarom verschilt het beleid vaak per deelstaat. Dat geldt ook voor de uitvoering en de handhaving van de landelijk afgesproken maatregelen.  

De Duitse corona-maatregelen worden genomen op basis van het Infektionsschutzgesetz, een wet die de deelstaten en de centrale Duitse overheid extra bevoegdheden geeft om infectieziekten en de verspreiding ervan tegen te gaan. Op 27 maart 2020 stelde het Duitse parlement een epidemische Lage von nationaler Tragweite vast - ook Epidemie-Fall genoemd - een soort noodtoestand ten tijde van een epidemie. Die geeft het ministerie van Gezondheid tijdelijk meer bevoegdheden om maatregelen te nemen, die dan ook in alle deelstaten gelden. De Epidemie-Fall is op 25 november 2021 afgelopen. Daarom is het Infektionsschutzgesetz in november 2021 aangepast, om de belangrijkste coronamaatregelen van een nieuwe wettelijke basis te voorzien. De wet is ook daarvoor en daarna verschillende keren aangepast, in maart 2022 werden de meeste coronamaatregelen afgeschaft. Per 1 oktober 2022 geldt een vernieuwde Infectieziektenwet.

Tijdens de eerste golf, in het voorjaar van 2020, is Duitsland uitgebreid op het virus gaan testen. Er werden veel laagdrempelige testlocaties ingericht. Iedereen die besmet was met het virus moest twee weken in quarantaine. Het is in Duitsland strafbaar als je je niet aan de quarantaineregels houdt. De Gesundheitsämter - de Duitse GGD’en - wisten de eerste maanden het contactonderzoek verrassend snel op te schalen. Zogenoemde containment-scouts gingen na met wie geïnfecteerden contact hadden gehad, zodat ook die mensen in quarantaine konden. De Corona-Warn-App, die op 16 juni 2020 werd gelanceerd, ondersteunt het contactonderzoek.

Tijdens de tweede en de derde coronagolf, die in het najaar van 2020 en het begin van 2021 kwamen, raakte Duitsland de controle op het aantal besmettingen kwijt. Het bron- en contactonderzoek werd opgegeven, het aantal tests raakte uitgeput. Met nieuwe lockdowns probeerde Duitsland weer grip op het virus te krijgen. Omdat steeds meer mensen waren gevaccineerd en er veel met sneltests werd getest, daalde het aantal besmettingen in Duitsland in het voorjaar van 2021 flink en werden steeds meer versoepelingen mogelijk. In het najaar van 2021 stegen de besmettingscijfers weer flink en werden strengere maatregelen weer van kracht. In het voorjaar van 2022 kwamen er weer versoepelingen.

Waar vind ik als ondernemer of grenspendelaar informatie?

Bent u ondernemer en wilt u meer informatie over de situatie voor bedrijven in Duitsland, zie dan ook de website van de Deutsche Industrie und Handelskammertag DIHK. De Duits-Nederlandse Kamer van Koophandel heeft informatie over de situatie in Nederland voor Duitse ondernemers op een rij gezet.

Vragen

De redactie kan niet alle vragen beantwoorden. Heeft u een vraag? Controleer of het antwoord op deze pagina te vinden is. Zo niet, dan kunt u het best nagaan wat in uw geval geldt bij de betreffende deelstaat of het Gesundheitsamt van de plaats in Duitsland die u wil bezoeken. Gedetailleerde vragen over de Duitse coronamaatregelen kunnen alleen door de betreffende deelstaten of lokale overheden worden beantwoord.

Reacties

Katrijn - 22 maart 2020 22:20

Wij wonen in een klein dorpje net over de grens in Dld. Mogen mijn 3 kinderen met de nieuwe maatregelen nog (samen) op de straat achter ons huis spelen? Ze zijn er de afgelopen dagen heerlijk aan het skeeleren... Er zijn verder geen andere kinderen en eigenlijk ook nauwelijks andere mensen. Of mogen ze alleen in de tuin spelen?

Reageer
Marja Verburg Katrijn - 23 maart 2020 09:54

@Conny: de grenzen tussen NL en Dld zijn vooralsnog open (stand 23-3, 9.45 uur). Dus u kunt naar Nederland reizen.

Conny Katrijn - 23 maart 2020 09:36

Goedemorgen, wij willen vandaag terug vanuit Freisen naar Nederland. Moeten vanuit onze Duitse woning terug naar Nederland om te gaan werken. Is dit mogelijk

Marja Verburg Katrijn - 23 maart 2020 09:17

@Katrijn: In Duitsland mogen mensen alleen nog met 1 persoon die niet tot het eigen huishouden hoort in het openbaar zijn. Met de eigen gezinsleden mogen mensen nog wel buiten zijn. Iedereen moet 1,5 meter afstand houden. Kinderen kunnen dus met 1 ander kind dat niet uit het eigen gezin komt buiten spelen als ze anderhalve meter afstand houden.
Mvg, de redactie

Aangepast op 2020-03-23 15:21:50

Xxx - 22 maart 2020 21:48

Mag ik als nl wel nog mijn boodschappen halen bij kaufland herzogenrath?

Reageer
Tukker55 Xxx - 25 maart 2020 07:12

Boodschappen in Duitsland lijkt mij niet in de categorie "strikt noodzakelijk ". Meer het tegenovergestelde willen doen als zo min mogelijk de grens over . De boodschappen kunnen ook worden gedaan in de plaats waar u woont. Wat is weegt zwaarder voor u , Het mogelijk verspreiden van het virus ( als u de drager bent ) of een financieel voordeeltje bij de duitse supermarkt.

Marja Verburg Xxx - 23 maart 2020 09:08

De Nederlandse en Duitse regering raden dringend af van reizen die niet strikt noodzakelijk zijn. Gaat u als dat niet nodig is, de grens niet over.
Mvg, de redactie

Rodriguez - 21 maart 2020 16:17

Laat die lockdown maar komen.
Met alle respect, Nederlanders, Belgen etc luisteren niet naar de maatregelen en gaan gewoon gezellig reizen, grenzen oversteken om uitgaansgelegenheden op te zoeken, met elkaar groepjes vormen voor wat dan ook etc etc etc. Als wij als mens niet willen luisteren naar de maatregelen dan vragen wij er als mensen toch ook om?!
Wees verantwoordelijk en denk na, ook al is het allemaal zwaar, moeilijk, saai of wat voor reden dan ook.

Reageer
Sylvia Rodriguez - 31 maart 2020 17:32

Wij hebben een tweede woning in Duitsland en daar moet veel aan gebeuren
Als wij de oversteek maken is dat dan ook alleen maar om te voorkomen dat de boel daar niet verpaupert
Niks geen uitgaan stappen of winkelen hooguit de broodnodige boodschappen
Als grens gesloten wordt zal het lastig worden om grens over te gaan en zal een hoop tijd gaan kosten terwijl ik al veel meer tijd kwijt ben omdat ik hier in Nederland in de zorg werk en extra moet werken

Netty de vries vanEngelen Rodriguez - 22 maart 2020 17:59

Ben alleen erg benieuwd of ik eind juni m'n vakantie in het zwarte woud kan gaan maken

Marielle Rodriguez - 22 maart 2020 07:44

Ik vind ook dat de grenzen dicht moeten ik woon in de grensstreek met duitsland de mensen gaan gewoon winkelen en tanken. Maar ook nu zie ik ook veel campers en caravans met duits kenteken vakantie vieren hier en het is nog geen pasen. Om het tegen te gaan dat Nederlanders en Duitsers gewoon voor niet noodzakelijke dingen de grens overgaan vind ik dat het dicht moet. Woon-werk verkeer moet nog kunnen en andere belangrijke dingen.

Henk Westerhuis - 21 maart 2020 01:10

Ik kijk nu naar de statistieken mbt corona op worldometers.info.

Hoe kan het dat in Duitsland bij ca. 20.000 gevallen 'slechts' 68 mensen zijn overleden, dus ca. 0,3% en dat in veel andere landen 10x zo veel mensen overlijden?

Ook telt Duitsland slechts 2 kritische gevallen tov 20.000 gevallen. Ter vergelijking in Nederland: 210 kritische gevallen tov bijna 3.000 corona gevallen.

In Duitsland lijkt de behandeling dus buitengewoon goed.

Wat kunnen andere landen van Duitsland leren?

Reageer
DrB Henk Westerhuis - 22 maart 2020 14:03

In Duitsland hebben ze 4 keer zoveel IC bedden had ik begrepen?

Marja Verburg Henk Westerhuis - 21 maart 2020 10:11

'Een vandaag' besteedde hier vrijdag aandacht aan. Een Nlse epidemologe legde uit dat in Dld veel meer wordt getest, ws is de epidemie in Nl groter maar dat zien we niet terug in de cijfers omdat hier minder wordt getest. Zie: https://eenvandaag.avrotros.nl/item/eenvandaag-20-03-2020/ (v.a. min 0:50)
Mvg, de redactie

Aangepast op 2020-03-21 10:29:28

Tanja Henk Westerhuis - 21 maart 2020 09:02

In Duitsland worden veel meer testen gedaan. Vandaar dat hoge getal in Nederland lopen ook veel meer rond hoor maar die voelen zich niet echt ziek. Dat is het linke er aan niet iedereen heeft door wat ze met zich mee dragen.

wim jansen - 20 maart 2020 23:48

Willem jansen,
Even nog wat toelichting op mijn vorige bericht. Ik ben van plan om via de weg Poznan /Berlijn te rijden en verder via de A1 via Hengelo naar Amersfoort. Op dit moment zit ik in Warschau.

Reageer
willem jansen - 20 maart 2020 23:39

WILLEM 20-3-2020
Weet iemand of ik met de auto de grens over kan naar duitsland. Ik heb een poolse auto van mijn onderneming. Moest naar een meeting op 17 maart en kan nu niet meer weg.Heb nog wel een retourticket van de KLM en nog een van Wizz-air. Maar die vliegen niet meer. Misschien wil er nog iemand meerijden naar Nederland??? Ik heb plaats voor 3 personen. willemcjansen@yahoo.com

Reageer
Petra van Geffen willem jansen - 21 maart 2020 17:26

Wij hadden een reis geboekt bij vakantie-discounter en zouden 7 april vertrekken. Die zijn ook aangesloten bij Alltours! Wij hebben gisteren van de Vakantie-discounter een mail gehad dat onze reis wordt geannuleerd en dat we binnen 2 weken ons geld terugkrijgen. Dus kan waarschijnlijk nog een paar dagen duren voor jullie iets horen.

Anne-marie - 20 maart 2020 16:24

We wonen in NL en zouden op 23 april vanaf Keulen vliegen naar Turkije. De Duitse reisorganisatie Alltours heeft alle klanten al laten weten dat ze alles cancelen t/m 30 april (via een kennis vernomen). Wij hebben hiervan nog niets vernomen van onze Nederlandse reisorganisatie. Is er hierover in Duitsland al meer bekend dan dat ze in NL weten? Alltours moet dat toch ook ergens op "staven". We moeten het restant namelijk vandaag betalen (laatste mogelijkheid)

Reageer
Marja Verburg Anne-marie - 21 maart 2020 10:04

@Hilda Hofstra: alle toeristische overnachtingen in Duitsland zijn verboden (zie ook de tekst in het artikel hierboven). De Duitse en de Nederlandse regering raden dringend af van alle reizen die niet strikt noodzakelijk zijn. Gaat u als het niet nodig is de grens niet over.
Mvg, de redactie

Marja Verburg Anne-marie - 21 maart 2020 10:01

@Anne-marie: dat kunnen wij als redactie niet overzien. U kunt ws het beste contact opnemen met uw Nlse reisorganisatie.
Mvg, de redactie

Hilda Hofstra Anne-marie - 20 maart 2020 21:53

Wij hebben een vaste plek op een vrijetijdsgebied net over de grens in Emsland. Er gaan geruchten dat we er niet meer heen mogen. We zijn daar geheel zelfvoorziend en er zijn ook mensen die er permanent wonen. Weet iemand hier meer over.

Herman - 20 maart 2020 15:24

Wij komen 22 maart terug uit spanje.op vliegveld Düsseldorf.Mogen we opgehaald worden vanuit Nederland?

Reageer
Marja Verburg Herman - 21 maart 2020 09:58

Voor zover wij kunnen overzien, kan dat zolang de grenzen tussen Nl en Du open zijn. Vooralsnog is dat het geval (stand 21-3, 10u).
Mvg, de redactie

M.Verbon - 20 maart 2020 14:57

Mijn schoondochter woont in Dusseldorf en reist morgen terug vanuit Nederland. Wat zijn de procedures mogen Duitsers straks niet meer naar NL?

Reageer
Marja Verburg M.Verbon - 21 maart 2020 09:57

Vooralsnog is de Nls-Duitse grens open (stand 21-3, 10u). Maar de Nederlandse en de Duitse regering raden dringend af van reizen die niet strikt noodzakelijk zijn. Wat de regels zouden zijn als de grens zou worden gesloten, kunnen we als redactie nu niet overzien. Mvg, de redactie

Willem - 20 maart 2020 14:37

Mijn vrouw gaat vanavond naar Polen, daar ze Poolse is...zijn de tankstations en WC gelegenheden langs de snelweg nog open, daar ze wel minimaal 1 of 2x een plaspauze wil nemen

Reageer
Marja Verburg Willem - 21 maart 2020 09:54

@willem, @Ton, de grens tussen NL en Dld is vooralsnog open (stand 21-3, 9.45 uur) dus u kunt door Duitsland rijden. Zowel Nederland als Duitsland raden dringend af van reizen die niet strikt noodzakelijk zijn. Tankstations in Duitsland zijn open, toeristische overnachtingen zijn verboden.
Mvg, de redactie

Ton Willem - 20 maart 2020 21:26

Mijn vrouw is Poolse. Wij zijn recent getrouwd, maar wonen nog even apart in resp. NL en Polen. Ik wil na 30 maart naar haar toe rijden. Ik mag Polen in als echtgenoot van een Poolse. Kan ik door Duitsland rijden en kan ik evt. ook ergens overnachten, aangezien ik alleen rijd.

Maximaal 500 tekens toegestaan

Lees meer over 'Corona in Duitsland':

Duitse vaccinatieplicht op losse schroeven

Duitse vaccinatieplicht op losse schroeven

Door de opkomst van de omikronvariant staat de Duitse vaccinatieplicht tegen corona ter discussie.


Lees meer

De schuldigen

De schuldigen

Het strenge Duitse moralisme heeft nu het thema vaccinatie in zijn greep, constateert columnist Merlijn Schoonenboom.


Lees meer

Politieke tussentijd bemoeilijkt coronabeleid

Politieke tussentijd bemoeilijkt coronabeleid

Terwijl de besmettingen oplopen, leek de Duitse politiek verlamd. Maar nu zijn een nieuwe wet en extra maatregelen besloten.


Lees meer

2G, 3G, Krankenhausampel: Coronaproeftuin Duitsland

2G, 3G, Krankenhausampel: Coronaproeftuin Duitsland

In Duitsland verschillen de coronamaatregelen per deelstaat, toch zit er systeem in. Enkele voorbeelden.


Lees meer


top
Op deze site worden cookies gebruikt, wilt u hiermee akkoord gaan?
Accepteer Weiger