
Corona in Duitsland: veelgestelde vragen
Achtergrond - 1 maart 2023 - Auteur: Redactie DuitslandwebDuitslandweb krijgt veel vragen over de coronamaatregelen in Duitsland. Daarom een overzicht van de belangrijkste regels en reisregels, dat regelmatig wordt bijgewerkt. Geactualiseerd op 7 april 2023.

Overzicht van de verspreiding van het coronavirus in Duitsland, 01-02-2023
Reisregels algemeen:
Alle landelijke coronamaatregelen zijn voorbij in Duitsland.
Op 2 februari 2023 is de mondkapjesplicht in het openbaar vervoer in heel Duitsland afgeschaft. Sinds 1 maart 2023 hoefden medewerkers in de gezondheidszorg en bewoners van zorginstellingen geen masker meer te dragen. En sinds 7 april 2023 hoeven ook bezoekers aan zorginstellingen en artsenpraktijken geen mondkapje meer op.
Een aantal deelstaten (o.a. Beieren en Saksen-Anhalt) had de mondkapjesplicht al eerder voor het streekvervoer afgeschaft. Nu hoeven reizigers in de andere deelstaten en in het landelijke, interregionale vervoer (intercitytreinen, flixbussen) ook geen mondkapje meer te dragen. In het vliegverkeer gold sinds 1 oktober 2022 geen mondkapjesplicht meer. Lees meer bij het Duitse ministerie van Gezondheid
Sinds 1 maart geldt voor ziekenhuizen en zorginstellingen geen testplicht meer. Bewoners, medewerkers en bezoekers hoeven ook geen masker meer te dragen. Lees meer bij het Duitse ministerie van Gezondheid
Bij inreizen vanuit het buitenland is momenteel geen coronabewijs nodig, staat in de inreisverordening. Ook aanmelden en quarantaine is niet nodig. Lees meer bij het Duitse ministerie van Gezondheid. Lees ook het reisadvies bij het Duitse Auswärtige Amt.
Ga direct naar:
- Duitse reisregels
- Nederlandse reisregels
- Reisregels per deelstaat
- Nederlandse en Duitse reisadviezen voor andere landen
- Coronamaatregelen in Duitsland
- Coronavirus en vaccinaties in Duitsland
- Corona-crisisbeleid Duitsland
- Info voor ondernemers en grenspendelaars
- Vragen
Welke reisregels gelden voor Duitsland?
De Nachweispflicht - de plicht voor iedereen ouder dan 12 jaar om een coronabewijs te hebben bij inreizen - gold tot 1 juni 2022. Momenteel geldt die niet meer. Nederland is al sinds 3 maart 2022 geen hoogrisicogebied meer voor Duitsland. De aanmeld- en quarantaineplicht is daarmee vervallen.
Zie voor meer informatie ook het Bundesgesundheitsministerium, de FAQ van de Bundesregierung en het RKI
Over de Duitse Nachweispflicht:
De 3G-regel bij inreizen geldt niet meer.
- Vaccinatiebewijs
Als vaccinatiebewijs (Impfnachweis) geldt in Duitsland een digitaal of papieren bewijs in het Duits, Engels, Frans, Italiaans of Spaans van een volledige vaccinatie. Vanaf 1 oktober 2022 geldt iemand pas na drie vaccinaties (dus twee inentingen plus een booster) als volledig gevaccineerd, of na twee inentingen en een bewijs van doorgemaakte coronabesmettingSinds 1 juni 2022 accepteert Duitsland ook de vaccins van buiten de EU, mits ze door de WHO erkend zijn.
Lees meer over de vereisten voor een vaccinatiebewijs in de infectieziektenwet.
- Herstelbewijs
Als herstelbewijs (Genesenennachweis) geldt in Duitsland een papieren of digitaal bewijs van een doorgemaakte corona-infectie in het Duits, Engels, Frans, Italiaans of Spaans. Het bewijs van de infectie moet minimaal 28 dagen en maximaal 90 dagen oud zijn. Lees meer bij de FAQ's van het ministerie van Gezondheid
Wie zich heeft laten vaccineren met Johnson & Johnson, in Nederland bekend als Janssen, moet na minstens vier weken een tweede vaccinatie met een mRNA-vaccin zoals Moderna of Biontech/Pfizer krijgen. Pas een derde vaccinatie geldt als boostervaccinatie (Auffrischimpfung in het Duits).
De internationale QR-code in de coronacheck-app wordt in Duitsland geaccepteerd. U kunt ook op coronacheck.nl een internationaal vaccinatiebewijs als pdf downloaden. Daarvoor moet u inloggen met uw DigiD. Voor zover de redactie kan nagaan, wordt in Duitsland ook het Gele Boekje, het internationale vaccinatiepaspoort, geaccepteerd.
Zie voor meer info ook Rijksoverheid.nl
Zie ook: Algemene info over Duitse reiswaarschuwingen
Voor wie Duitsland binnenkomt uit een virusvariantengebied gelden strengere regels, zoals een aanmeld- en soms ook een quarantaineplicht. Lees meer
Als het niet lukt om aan te melden via Einreiseanmeldung.de, kunt u ook een formulier uitprinten en invullen. Dit formulier is ook in het Engels beschikbaar. U moet dit op verzoek tonen aan de autoriteiten als u daarom wordt gevraagd.
De boetes voor overtredingen van de Duitse coronaregels kunnen hoog zijn. Zie voor een overzicht van de boetes, ook per deelstaat: Bußgeldkatalog.org
Welke reisregels gelden voor Nederland?
Nederland hanteert als reisadvies voor Duitsland kleurcode groen. Dat betekent dat er geen bijzondere veiligheidsrisico's zijn. Lees hier meer over de regels voor inreizen naar Nederland vanuit het buitenland.
Welke reisregels gelden in de verschillende deelstaten?
De deelstaten bepalen voor een groot deel hun eigen coronaregels. In onderstaand overzicht vindt u de regels per deelstaat:
Reisinformatie per deelstaat:
Baden-Württemberg: |
Nedersaksen: |
Beieren: |
Noordrijn-Westfalen |
Berlijn: |
Rijnland-Palts: |
Brandenburg: |
Saarland: |
Bremen: |
Saksen: |
Hamburg: |
Saksen-Anhalt: |
Hessen: |
Sleeswijk-Holstein: |
Mecklenburg-Voorpommeren: |
Thüringen: |
Bij specifieke vragen kunt u het best contact opnemen met de betreffende deelstaat, gemeente of met het plaatselijke Gesundheitsamt (het Duitse equivalent van de GGD). Zie hier voor adressen en info van de Gesundheitsämter. Het RKI heeft een handige tool waarmee u op basis van postcode of plaatsnaam de gegevens van het Gesundheitsamt kunt zoeken.
Waar vind ik de Nederlandse en Duitse reisadviezen voor andere landen?
Reisadviezen per land vindt u op Nederland wereldwijd (website van alle Nederlandse ambassades wereldwijd) en op de website van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken. De informatie op deze websites wordt steeds geactualiseerd.
Welke coronamaatregelen gelden in Duitsland?
In Duitsland zijn de meeste coronamaatregelen op 20 maart 2022 komen te vervallen.
Op 2 februari 2023 is de mondkapjesplicht in het openbaar vervoer afgeschaft. Zowel in het regionale als in het landelijke, interregionale vervoer (intercitytreinen, flixbussen) hoeven reizigers geen mondkapje meer te dragen.
Sinds 1 maart geldt voor ziekenhuizen en zorginstellingen geen testplicht meer. Bewoners en medewerkers van zorginstellingen hoeven sindsdien ook geen masker meer te dragen, maar voor bezoekers van artsenpraktijken, klinieken en verzorgingshuizen gold tot 7 april nog wel een FFP2-mondkapjesplicht. Deze plicht is op 7 april 2023 vervallen.
Waar vind ik informatie over het coronavirus, de verspreiding ervan en het vaccinatie-programma in Duitsland?
Het Robert Koch Institut - het Duitse RIVM - geeft updates, ook in het Engels, over de stand van zaken rond het coronavirus in Duitsland. Ook geeft het RKI informatie over het aantal besmettingen in Duitsland (per regio), als tabel en als kaart. Leest u ook de FAQs van het RKI.
De Amerikaanse Johns Hopkins University (JHU) houdt wereldwijde coronacijfers bij. De getallen voor Duitsland zijn daar steeds iets hoger dan bij het RKI omdat de JHU ook gevallen meetelt die bekend zijn bij lokale of regionale autoriteiten, maar nog niet aan het RKI zijn doorgegeven. Bekijk de cijfers van de JHU
Duitsland is op 26 december 2020 begonnen met vaccineren. De uitvoering van het inentingsprogramma ligt in handen van de deelstaten. Het inenten gebeurt op vrijwillige basis en is gratis, ongeacht hoe iemand verzekerd is. Lees meer over het Duitse vaccinatiebeleid op bundesregierung.de
Bekijk hoeveel mensen in Duitsland zijn ingeënt op het Duitse vaccinatie-dashboard en bij het Robert Koch Institut (RKI)
Hoe is het corona-crisisbeleid in Duitsland georganiseerd?
Het Duitse beleid is erop gericht verspreiding van het coronavirus zoveel mogelijk in te dammen om te voorkomen dat het gezondheidssysteem overbelast raakt. In een tv-toespraak aan het begin van de pandemie, in maart 2020 noemde kanselier Merkel de coronacrisis de grootste uitdaging sinds de Tweede Wereldoorlog en riep de Duitsers op tot discipline en solidariteit. Bekijk de toespraak
In Duitsland bepalen de deelstaten in belangrijke mate hun eigen gezondheidsbeleid. De bondsregering kan maatregelen daarom niet zomaar opleggen, maar is van hun medewerking afhankelijk. Daarom verschilt het beleid vaak per deelstaat. Dat geldt ook voor de uitvoering en de handhaving van de landelijk afgesproken maatregelen.
De Duitse corona-maatregelen worden genomen op basis van het Infektionsschutzgesetz, een wet die de deelstaten en de centrale Duitse overheid extra bevoegdheden geeft om infectieziekten en de verspreiding ervan tegen te gaan. Op 27 maart 2020 stelde het Duitse parlement een epidemische Lage von nationaler Tragweite vast - ook Epidemie-Fall genoemd - een soort noodtoestand ten tijde van een epidemie. Die geeft het ministerie van Gezondheid tijdelijk meer bevoegdheden om maatregelen te nemen, die dan ook in alle deelstaten gelden. De Epidemie-Fall is op 25 november 2021 afgelopen. Daarom is het Infektionsschutzgesetz in november 2021 aangepast, om de belangrijkste coronamaatregelen van een nieuwe wettelijke basis te voorzien. De wet is ook daarvoor en daarna verschillende keren aangepast, in maart 2022 werden de meeste coronamaatregelen afgeschaft. Per 1 oktober 2022 geldt een vernieuwde Infectieziektenwet.
Tijdens de eerste golf, in het voorjaar van 2020, is Duitsland uitgebreid op het virus gaan testen. Er werden veel laagdrempelige testlocaties ingericht. Iedereen die besmet was met het virus moest twee weken in quarantaine. Het is in Duitsland strafbaar als je je niet aan de quarantaineregels houdt. De Gesundheitsämter - de Duitse GGD’en - wisten de eerste maanden het contactonderzoek verrassend snel op te schalen. Zogenoemde containment-scouts gingen na met wie geïnfecteerden contact hadden gehad, zodat ook die mensen in quarantaine konden. De Corona-Warn-App, die op 16 juni 2020 werd gelanceerd, ondersteunt het contactonderzoek.
Tijdens de tweede en de derde coronagolf, die in het najaar van 2020 en het begin van 2021 kwamen, raakte Duitsland de controle op het aantal besmettingen kwijt. Het bron- en contactonderzoek werd opgegeven, het aantal tests raakte uitgeput. Met nieuwe lockdowns probeerde Duitsland weer grip op het virus te krijgen. Omdat steeds meer mensen waren gevaccineerd en er veel met sneltests werd getest, daalde het aantal besmettingen in Duitsland in het voorjaar van 2021 flink en werden steeds meer versoepelingen mogelijk. In het najaar van 2021 stegen de besmettingscijfers weer flink en werden strengere maatregelen weer van kracht. In het voorjaar van 2022 kwamen er weer versoepelingen.
Waar vind ik als ondernemer of grenspendelaar informatie?
Bent u ondernemer en wilt u meer informatie over de situatie voor bedrijven in Duitsland, zie dan ook de website van de Deutsche Industrie und Handelskammertag DIHK. De Duits-Nederlandse Kamer van Koophandel heeft informatie over de situatie in Nederland voor Duitse ondernemers op een rij gezet.
De redactie kan niet alle vragen beantwoorden. Heeft u een vraag? Controleer of het antwoord op deze pagina te vinden is. Zo niet, dan kunt u het best nagaan wat in uw geval geldt bij de betreffende deelstaat of het Gesundheitsamt van de plaats in Duitsland die u wil bezoeken. Gedetailleerde vragen over de Duitse coronamaatregelen kunnen alleen door de betreffende deelstaten of lokale overheden worden beantwoord.
Lees meer over 'Corona in Duitsland':

Duitse vaccinatieplicht op losse schroeven
Door de opkomst van de omikronvariant staat de Duitse vaccinatieplicht tegen corona ter discussie.

De schuldigen
Het strenge Duitse moralisme heeft nu het thema vaccinatie in zijn greep, constateert columnist Merlijn Schoonenboom.

Politieke tussentijd bemoeilijkt coronabeleid
Terwijl de besmettingen oplopen, leek de Duitse politiek verlamd. Maar nu zijn een nieuwe wet en extra maatregelen besloten.

2G, 3G, Krankenhausampel: Coronaproeftuin Duitsland
In Duitsland verschillen de coronamaatregelen per deelstaat, toch zit er systeem in. Enkele voorbeelden.
Reacties
Hallo, ik lees veel over mensen die vanuit Nederland richting Duitsland willen voor een snel bezoek. Ik woon echter in Keulen (NRW) en zou graag tijdens Kerst 2 nachtjes door willen brengen met mijn ouders die ik al lange tijd niet gezien heb door corona. Wanneer ik terugkeer in Keulen, zou ik dan ook in quarantaine moeten? Ondanks dat ik niet meer dan 72u in NL verblijf? Ben benieuwd naar het antwoord. Alvast bedankt!
2/2 Volgens de huidige Nederlandse regels moet u als u vanuit Duitsland naar Nederland reist, in Nederland 10 dagen in quarantaine. Vooralsnog gelden daarbij geen uitzonderingen voor familiebezoek of mensen die maar kort blijven. Zie: https://www.nederlandwereldwijd.nl/landen/duitsland/reizen/reisadvies
Mvg, de redactie
1/2 Voor zover wij kunnen nagaan, geldt de Einreiseverordnung van NRW door een rechterlijke uitspraak niet meer en is de quarantaineplicht vervallen. Er wordt aan een nieuwe regeling gewerkt, dus wat de Duitse regels rond kerst zijn, weten we nog niet. Wel blijft de Duitse meldplicht geldig voor mensen die in een risicogebied zijn geweest: https://www.land.nrw/de/wichtige-fragen-und-antworten-zum-corona-virus#ef504a21
Mijn ouders wonen in Nederland trouwens :)
beste,
ik vertrek uit nederland om te vliegen vanaf dusseldorf naar stockholm. het is onduidelijk welke regels hier bij horen. en welke zaken ik zou moeten regelen. heb ik bijvoorbeeld een corona test nodig? moet ik een verblijfsverzoek indienen etc? en welke documentatie behavle mijn ticket en passpoort moet ik bij me hebben in deze tijd? iemand die hier wat meer over kan vertellen?
Voor transitverkeer geldt in Duitsland een uitzondering op de quarantaineplicht. Als u minder dan 24 uur in Noordrijn-Westfalen verblijft, hoeft u zich ook niet te melden. Zie: https://www.auswaertiges-amt.de/en/coronavirus/2317268 en https://www2.dus.com/de-de/informieren/unbesorgt-starten/passagiere-aus-risikogebieten U kunt ws het best bij uw luchtvaartmaatschappij nagaan, welke documentatie u bij zich moet hebben.
Mvg, de redactie
Wij zijn een internationaal opererend bedrijf en hebben belangrijke tests die gedaan moeten worden in het kader van de implemenatie van software. Voor dat doel willen collega's uit Duitsland naar Nederland afreizen om hier de tests te houden. Mogen zij naar Nederland afreizen, of moeten ze eerst 10 dagen in quarantaine? Maakt het uit of ze maximaal 24 uur blijven en daarna teruggaan naar Duitsland (aantal dagen achter elkaar). De Duitse collega's komen uit deelstaat NRW.
Zowel Nederland als Duitsland maken uitzonderingen op de quarantaineregels voor noodzakelijk werk. Of dat in uw geval ook geldt, kunnen wij als redactie niet overzien. Voor meer informatie verwijzen we u naar https://grenzinfo.eu/nl/informaties/werken-in-een-buurland/coronavirus-en-grensganger/actuele-stand-van-zaken-in-duitsland/ en naar https://www.nederlandwereldwijd.nl/landen/duitsland/reizen/reisadvies (met link naar uitzonderingen quarantaineregels van ministerie VWS).
Mvg, de redactie
Ik lees dat een bezoek van minder dan 24 uur is toegestaan zonder meldplicht, maar dat als iemand zijn partner wil bezoeken deze persoon zich wel nog moet melden bij het Gesundheitsamt. Het is mij onduidelijk of dit ook geldt als het bezoek korter dan 24 uur duurt. Is hier iets over bekend?
Als je minder dan 24 uur in Duitsland bent, hoeft je je niet te melden. De reden waarom je er bent, maakt dan niet uit. Maar als je je partner voor langer dan 24 uur wilt bezoeken (in NRW mag dat bv 72 uur), dan moet je je wel vooraf melden via https://www.einreiseanmeldung.de.
Volgens de Nederlandse regels moet je bij terugkeer uit Duitsland in Nederland 10 dagen in quarantaine. Zie: https://www.nederlandwereldwijd.nl/landen/duitsland/reizen/reisadvies
Mvg, de redactie
Mogen wij met de kerst oma en opa bezoeken in Nedersaksen als we in een Air BNB verblijven?
2/2 Zie voor de reisregels van Nedersaksen: https://www.niedersachsen.de/Coronavirus/antworten_auf_haufig_gestellte_fragen_faq/reisen-und-tourismus-antworten-auf-haufig-gestellte-fragen-186671.html en voor die van Nederland: https://www.nederlandwereldwijd.nl/landen/duitsland/reizen/reisadvies
Mvg, de redactie
1/2 Op dit moment zijn toeristische overnachtingen in Duitsland niet toegestaan en Nedersaksen maakt weinig uitzonderingen voor familiebezoek. Mogelijk komen er versoepelingen rond de kerstdagen. U kunt ws het best bij het Gesundheitsamt in de plaats die uw wilt bezoeken nagaan wat mogelijk is. U moet zich sowieso vooraf digitaal aanmelden als u naar Dld reist via: https://www.einreiseanmeldung.de. Volgens de huidige Nederlandse regels moet u bij terugkeer in Nederland 10 dagen in quarantaine.
Aangepast op 2020-12-03 13:02:25
Reactie is door een administrator verwijderd.
De Corona-EinreiseVerordnung is inderdaad buiten werking gesteld op grond van een rechterlijke uitspraak. De CEV liep trouwens per 1/12 af. En is nog niet vervangen door een vervolg.
De quarantaine-verplichting voor Nederlanders die naar NRW gaan, is daarmee van tafel. Je moet je wel melden bij een Gesundheitsamt. Die regel is landelijk afgesproken en wordt niet door de rechterlijke uitspraak overruled.
NRW heeft de Corona-Einreiseverordnung vorige week vrijdag buiten werking gesteld n.a.v. een gerechtelijke uitspraak (zie: https://www.land.nrw/de/wichtige-fragen-und-antworten-zum-corona-virus#70088aff). Hierdoor is het niet langer verplicht om in quarantaine te gaan als men vanuit Nederland naar NRW komt. Ook de einreiseanmeldung lijkt me niet langer verplicht, aangezien dit ook uit deze verordening volgt. Op deze website lees ik hier echter niks over. Hoe zien jullie dit?
@Mariposa: Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen staan bezoeken korter dan 24 uur toe zonder dat mensen in quarantaine hoeven. Maar de Nederlandse en Duitse autoriteiten roepen wel om zoveel mogelijk van reizen over de grens af te zien, dus niet voor boodschappen etc de grens over te gaan. Volgens de Nederlandse regels moeten reizigers uit Duitsland in Nederland 10 dagen in quarantaine. Zie de info hierboven over reisregels in Dld en NL. Mvg, de redactie
Enkele mensen in mijn omgeving tanken regelmatig in Duitsland. Ze vroegen mij de regels. Ik kom er niet uit mogen ze (grensgebied Nijmegen) er tanken en wat zijn de regels. Alleen of met twee in de auto. Ze doen dan ook vaak een boodschapje in Kranenburg. Mag dit nu wel of niet?
Beste Addie Westbroek, De verordening van NRW is inderdaad buiten werking gesteld. Wij gaan er van uit dat er spoedig nieuwe regels bekend worden gemaakt. Groet, de redactie
mag ik als Belg mijn noodzakelijke boodschappen babyvoeding (poederpap) gaan kopen in tuddern ben door de voorraad heen dochter drinkt geen andere melk enkel die van de dm.
Noordrijn-Westfalen maakt een uitzondering op de quarantaineplicht voor mensen die er minder dan 24 uur zijn. Kort de grens over kan dus wel (zie hierboven bij stukje over Duitse reisregels). Maar de Duitse autoriteiten roepen wel op om zoveel mogelijk af te zien van reizen over de grens.
Mvg, de redactie
Klopt het dat ik geen negatieve testresultaten hoef te tonen als ik Duitsland (Beieren) binnen kom?
En dat ik als Nederlander in Duitsland een test kan doen, binnen 10 dagen? Is dat gratis? Zo nee; hoeveel kost dat?
Als ik bij binnenkomst wel negatieve testresultaten kan tonen, moet ik dan alsnog 5 (van de 10) dagen in quarantaine?
Bij het binnenkomen van Beieren vanuit Nederland geldt een quarantaineverplichting van 10 dagen, die op zijn vroegst kan worden ingekort met een test vanaf de 5e dag.
Hierop zijn volgens de EQV uitzonderingen, met name om sociale en professionele redenen. Er is geen uitzondering op de feiten die u heeft beschreven, dus ik verwijs u graag naar onze FAQ
https://www.stmgp.bayern.de/coronavirus/haeufig-rechte-fragen/.
@Cool van Achteren: Nedersaksen staat bezoek van max 24 uur toe zonder quarantaineplicht. In Nederland moeten reizigers uit Duitsland 10 dagen in quarantaine. Beide landen roepen op voorlopig geen boodschappen te doen over de grens. Zie voor meer informatie het artikel hierboven, de info over de Duitse en Nederlandse reisregels.
Mvg, de redactie
Ik woon in scheemda, is het toegestaan dus niet verboden om boodschappen te doen in Bunde Duitsland.
Of u in Beieren in quarantaine moet en of u een negatieve test moet laten zien, is afhankelijk van de reden waarom u Beieren bezoekt. U moet zich sowieso melden in de plaats die u bezoekt, ws bij het Gesundheitsamt, u kunt daar ws het beste nagaan wat in uw geval geldt. Zie ook: https://www.stmgp.bayern.de/coronavirus/haeufig-gestellte-fragen/#Schnellsuche en https://www.gesetze-bayern.de/Content/Document/BayEQV/true
Mvg, de redactie
Hallo,
Ik heb een tweede woning in Rheinland-Pfalz. Ik wil er volgende weekend een paar dagen heen om een aantal zaken te regelen (onderhoud, post en winterklaar maken). Ik ga met de auto heen en weer. Is dit mogelijk, wat is daarvoor nodig of ben ik dan verplicht om 10 dagen te blijven?
@Lella: wij kunnen dat als redactie ook niet overzien. U kunt dit ws het best nagaan bij het ministerie van Volksgezondheid, die gaan over de quarantaineregels in Nederland: https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-volksgezondheid-welzijn-en-sport/contact
Mvg, de redactie
@JN: voor zover wij kunnen nagaan, geldt in Rheinland-Pfalz voor een bezoek aan een tweede huis geen uitzondering op de quarantaineplicht. Zie: https://corona.rlp.de/de/themen/einreise-aus-risikogebieten-quarantaeneregeln-und-mehr/
U kunt ws het best bij het Gesundheitsamt van de plaats waar uw huis staat, nagaan wat in uw geval mogelijk is. U moet zich bij aankomst in Duitsland sowieso melden bij het Gesundheitsamt.
Mvg, de redactie
Goedemorgen,
Ik woon in Duitsland, ik start met GGZ groep behandeling in Nederland.
Mag ik daar nu deel aan nemen ( ook GGZ weten niet of dat mag).