Thema: Gezondheidszorg
Discussie hervorming zorgstelsel opnieuw verkiezingsthema

Sinds jaren vormen de sterk oplopende kosten een belangrijk aandachtspunt in het debat over de gezondheidszorg. Ter indicatie: in 1970 bedroeg de premie voor ziektekosten 8 procent van het brutoloon, in 2002 was dat opgelopen tot ruim 14 procent.

Het aantal ouderen neemt toe en daarmee ook het aantal mensen dat een beroep doet op de gezondheidszorg. Tegelijkertijd daalt de beroepsbevolking in omvang, waardoor de toegenomen kosten voor de gezondheidszorg door een geringer aantal mensen moeten worden opgebracht. Hierdoor zullen de kosten voor de individuele werknemer, maar ook voor de werkgever, sterk oplopen. Het risico is dat door een verdere verhoging van de arbeidskosten de werkgelegenheid zal dalen. Bovendien verliest de individuele werknemer aan koopkracht.

Een andere reden voor de stijgende kosten is de inzet van nieuwe geneesmiddelen en technologieën in de gezondheidszorg. Hierbij speelt ook de machtspositie van apothekers en farmaceutische bedrijven een rol. Meer concurrentie tussen aanbieders van zorg zou tot lagere prijzen kunnen leiden. Daarnaast wordt er in Duitsland gestreefd naar een toenemende samenwerking tussen huisartsenpraktijken en ziekenhuizen.

Al langere tijd hebben opeenvolgende regeringen maatregelen genomen om met name de stijging van de kosten in de gezondsheidszorg af te remmen. Zo voerde de regering Kohl in 1992 en in 1997 tal van veranderingen door zoals budgettering van de uitgaven, lagere prijzen voor geneesmiddelen en tandartshulp en de invoering van een eigen bijdrage.  Bij verzekeringspremies en pakketten werd bovendien meer keuzevrijheid toegestaan. Ook waren er aanzetten tot privatisering en meer mededinging.

De SPD is voorstander van een stelsel waarbij mensen bijdragen naar vermogen. Daarbij wordt niet meer alleen gekeken naar het inkomen, maar ook naar salarissen van ambtenaren, pensioenen, dividend en rente. Huren en pachten tellen niet mee. Familieleden zonder inkomen, dus ook niet-werkende partners, moeten gratis worden meeverzekerd. Uitgangspunt is dat verzekerden in aanmerking komen voor het bestaande pakket aan voorzieningen. De SPD wil geen eigen bijdrage invoeren.

CDU/CSU

De FDP stelt dat het bestaande stelsel niet meer levensvatbaar is. De kosten zijn te hoog en de hoge premies tasten de concurrentiepositie van Duitsland sterk aan. Ingrijpende veranderingen zijn nodig. Daarbij pleit de FDP voor een particulier stelsel van gezondheidszorg, waarbij iedere burger verplicht is zich tenminste voor een basispakket te verzekeren. De burger is vrij te kiezen waar hij zich verzekert, of hij wel of niet bereid is een eigen bijdrage te betalen, of hij wil betalen voor extra voorzieningen en of hij volledig vrij is in de keuze van arts en ziekenhuis. Door voldoende concurrentie op alle niveaus kunnen burgers de meest geschikte oplossing kiezen. Door te kiezen voor een beperkt basispakket blijft dit stelsel ook voor de lagere inkomens betaalbaar en toegankelijk. Extra kosten worden gecompenseerd via de belastingen. Voor kinderen moet ook premie betaald worden.

Die Linkspartei.PDS

Die Linke.PDS vindt dat de tot nu toe doorgevoerde hervormingen nadelig zijn geweest voor de verzekerden. Dit komt volgens de partij door de hogere kosten en het beperktere aanbod van de voorzieningen. Deze partij kiest voor de Bürgerversicherung, om daarmee de solidariteit tussen alle burgers beter te waarborgen. Ook in de toekomst moet de bijdrage aan de ziektekostenverzekering door werkgevers en werknemers samen betaald worden. Die Linkspartei pleit voor hervormingen in de gezondheidszorg om zo de efficiëntie te verbeteren. Er moet meer aandacht komen voor de arbeidsomstandigheden in de gezondheidszorg. Ook moeten de tekorten aan artsen in bepaalde regio’s (Oost-Duitsland) worden weggewerkt.

Kees van Paridon is hoogleraar economie aan de Faculteit Sociale Wetenschappen aan de Erasmus universiteit in Rotterdam.