Staat van Duitsland: Paul Spies over musea in Berlijn
Debatmiddag Duitsland Instituut Amsterdam

Er is geld. En Spies heeft ideeën. Maar de vernieuwing van de Berlijnse stadsmusea en de inrichting van de Berlijn-expositie in het stadsslot Humboldt Forum zijn taaie klussen. Dat wist Spies voor hij eraan begon, vertelde hij in december in een interview met Duitslandweb. “Het is allemaal goed en mooi, maar er is geen moment nagedacht over bezoekerslogistiek." Nu hij bezig is, blijkt het niet mee te vallen. "Alles is ongelooflijk ambtelijk", zei Spies in maart in de Berliner Zeitung. "Welkom in Duitsland! Maar flexibiliteit is de toekomst, niet dit hier." 

'Ook dunne boekjes kunnen genuanceerd zijn'

De Stiftung Stadtmuseum waarvan hij directeur wordt, bestaat eigenlijk uit vijf musea, legt Paul Spies in december uit aan Duitslandweb. Het belangrijkste is het mooie, maar ingeslapen Märkische Museum, over de geschiedenis van Berlijn. De collectie omvat 4,5 miljoen objecten, een veelvoud van de collectie van het Amsterdam Museum. Hier wil Spies niet alleen de opstelling compleet vernieuwen, zelfs de naam staat ter discussie. Spies: “Hoe moet een toerist nou weten dat het Märkische Museum hét museum over de geschiedenis van Berlijn is? En dan het gebouw, het is een magisch gebouw, maar het staat er verkommerd bij.”

Met zijn visie dat je je in de bezoeker moet inleven en tegemoet moet komen aan zijn behoeften wist Spies de sollicitatiecommissie in Berlijn voor zich te winnen. In Amsterdam heeft die visie immers goed gewerkt: het Amsterdams Historisch Museum was ook wat ingeslapen en overstelpte de bezoeker met de uitgebreide collectie. Spies veranderde de naam naar Amsterdam Museum, zette flink in op marketing en liet een permanente tentoonstelling inrichten waarmee bezoekers in drie kwartier een beeld van de stad krijgen; Amsterdam DNA. Zijn aanpak had succes; de bezoekersaantallen stegen. “Kun je dat breder en moeilijker nog een keertje flikken?” formuleert Spies zijn nieuwe uitdaging. Lees het hele interview

'In Berlin ist alles unglaublich veramtlicht'

"We zijn al met de planning voor de renovatie van het Märkische Museum en het Marinehaus begonnen", vertelt Spies in maart in de Berliner Zeitung. "In september moet die klaar zijn, zodat de bouwvoorbereidingen kunnen beginnen. Ik hoor dat dat hier in Berlijn jaren duurt. Dat vind ik moeilijk."

Berliner Zeitung: Wordt u eens concreter.

"Alles is ongelooflijk ambtelijk. Ik probeer voor het Märkische Museum flexibel te denken. Daarvoor heb ik een architect nodig, een vormgever en een idee. Samen bedenken we een programma als uitgangspunt. Maar dat gaat niet in Berlijn! Ik moet eerst alles alleen bedenken en een Bedarfsprogramm opstellen. Dat gaat dan naar de Kulturverwaltung die ervoor zorgt dat ik het geld voor de architect en de vormgever krijg om verder te kunnen. Maar als de vormgever zegt: jouw plan kan zo niet, moet het Bedarfsprogramm worden veranderd en begint alles weer opnieuw. Bij het Humboldt Forum precies hetzelfde. Welkom in Duitsland! Maar flexibiliteit is de toekomst, niet dit hier." Lees het hele interview