Gelsenkirchen
Moderne kunst in oude kolenmijnen

Nadat er in 1840 steenkool werd ontdekt (in het Ruhrgebied ook wel het ‘zwarte goud’ genoemd), groeide Gelsenkirchen in de jaren dertig uit tot Europa’s belangrijkste mijnwerkersstad. Toen de vraag naar schonere en goedkopere energiebronnen als olie en aardgas toenam, moesten veel mijnen sluiten. De laatste decennia doet Gelsenkirchen er alles aan om een monopolie op het gebied van zonne-energie te ontwikkelen. Daarnaast is de middelgrote stad met 278 duizend inwoners hard op weg zich te profileren als broedplaats voor moderne kunstenaars.

Hoewel Gelsenkirchen een geschiedenis heeft die teruggaat tot de vroege middeleeuwen, is de stad een typische industriestad. Kort na de ontdekking van kolen en staal werd hier een spoorweg aangelegd en verviervoudigde het bevolkingsaantal zich door de toestroom van arbeiders uit Oost-Pruisen, het gebied dat nu bij Polen en Rusland hoort. Gelsenkirchen kreeg een enorme economische impuls toen er onder de nationaal-socialisten werd begonnen met de oorlogsvoorbereidingen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bereikte de industriële productie een absoluut hoogtepunt. Mede hierdoor werd tijdens de oorlog meer dan driekwart van de stad door de geallieerden verwoest. Nadat de belangstelling voor steenkool in de jaren ‘60 terugliep, heeft Gelsenkirchen de klemtoon met succes verlegd naar energiesparende technologie. Zo komen onder andere de zonnepanelen van het nieuwe Hauptbahnhof in Berlijn hier vandaan.

 Het bekendste bouwwerk in Gelsenkirchen is zonder twijfel de in 2001 opgerichte Veltins Arena. Dit gigantische ‘vijfsterren’ stadion met ruim 53 duizend zitplaatsen, een afsluitbaar dak en een opvouwbare grasmat is vanuit de wijde omtrek zichtbaar. Dit is de thuisbasis van het populaire FC Schalke 04, een van de beste Duitse voetbalteams. De vereniging telt meer dan 48 duizend trotse leden. Het is dus geen wonder dat het stadion bij thuiswedstrijden regelmatig uitverkocht is en het stadsbeeld van Gelsenkirchen door de koningsblauwe clubkleur wordt gedomineerd.

In Gelsenkirchen hebben de kolen niet alleen plaats gemaakt voor zonne-energie, maar ook voor een veelzijdige cultuurscene. In de oude kolenmijnen worden nu lichtinstallaties tentoongesteld en theatervoorstellingen gegeven. Er is in Europa geen plek te vinden waar podia en musea zo dicht bezaaid zijn als in het Ruhrgebied. Doordat Essen - en daarmee het hele Ruhrgebied - tot culturele hoofdstad van 2010 is verkozen, krijgt Gelsenkirchen binnenkort de kans om zich ook eens van een andere kant te laten zien.