Berlijn
Peter Pans Nooitgedachtland

Berlijn profileert zich liever als kosmopolitisch, en met meer dan 450 duizend buitenlanders binnen de stadsgrenzen verdient de stad die titel ook. Toch moet de stad na de Wende de nieuwe Duitse eenheid symboliseren. Tijdens het WK is Berlijn het visitekaartje van heel Duitsland. Er is al fors geld geïnvesteerd om het norse Berlijnse volkje te leren glimlachen, want de arrogante Berliner Schnauze is op z'n zachtst gezegd niet echt uitnodigend.

Het cliché dat de stad al tijden failliet is, komt bij het zien van de talloze bouwputten en de schitterende nieuwe regeringsgebouwen niet echt geloofwaardig over. Toen de regering in 1991 naar Berlijn verhuisde, heeft dat de stad het nodige nieuwe aanzien verschaft. De lichte, transparante regeringsgebouwen rondom de Rijksdag moeten de democratische waarden van het nieuwe Duitsland uitdragen. Met een brug over de Spree wordt de hervonden eenheid gesymboliseerd. Het nieuwe regeringscentrum en de onvermoeibare sloop- en nieuwbouwwoede zijn er echter niet in geslaagd de sporen van de niet altijd even prijzenswaardige Duitse geschiedenis uit te wissen. Het Olympiastadion, waar op 9 juli de finale van het WK plaats zal hebben, werd in opdracht van Hitler gebouwd om de wereld op de Olympische Spelen van 1936 de superioriteit van het arische ras te tonen. Vanuit heel Berlijn is de 368 meter hoge Fernsehturm te zien, een product van communistische wedijver met het kapitalisme. Tijdens de Koude Oorlog moest de toren de Wessis de rillingen over de rug doen lopen. De discussie rondom de sloop van het Palast der Republik getuigt ervan dat de kloof tussen Oost en West nog altijd niet gedicht is.

De kunsthistoricus Karl Scheffler zei over Berlijn: "Berlijn is een stad die gedoemd is altijd te worden, nooit te zijn." Hij doelde met deze uitspraak op de vele bouwputten die de stad rijk is. Deze uitspraak slaat echter ook op haar inwoners. Berlijn heeft een ongekende aantrekkingskracht op jonge mensen die hier hun geluk willen beproeven. Het leven in Berlijn lijkt makkelijk, maar niets is minder waar. Het werkloosheidscijfer bedraagt 18,7 procent, hogescholen hebben weinig plaatsen, bijbaantjes zijn nauwelijks voorhanden en na een succesvol afstuderen is men om zijn brood te verdienen bijna gedwongen de stad te verlaten. Eindeloos studeren biedt enige uitkomst. Een veertigjarige vrouw die nog altijd werkloos in een studentenhuis woont, bevestigt dit beeld: “Berlijn lijkt op Peter Pans Nooitgedachtland, hier word je nooit volwassen.”