Nu dan toch: Duitsland gaat voor eigen NL-Alert

Met het zogenoemde Cell Broadcast systeem kunnen mensen op lokaal niveau worden gewaarschuwd in geval van nood, zoals tijdens de watersnood van 14 en 15 juli. Over dit idee “is niet iedereen de afgelopen maanden even enthousiast geweest”, zo liet Seehofer in de Bondsdag weten. “Maar ik heb ervoor gekozen, dat we het gaan doen, er is überhaupt geen redelijk tegenargument meer.” Ook minister-president van Noordrijn-Westfalen en lijsttrekker van CDU/CSU Armin Laschet gaf tijdens een bezoek aan het zwaar getroffen Bad Münstereifel op 20 juli aan, achter het idee te staan: “Ik geloof, dat we het zeer snel moeten doen.”

Veel landen werken al met een cell broadcasting systeem. Daar krijgen alle eigenaren van mobiele telefoons die zich tijdens een noodgeval binnen een bepaald gebied bevinden, een waarschuwings-sms. In Nederland kennen we met NL-Alert ook zo’n systeem. 

In Duitsland hebben ze de sms-waarschuwingen nog niet ingevoerd. Daar wordt gewaarschuwd via de apps Nina en Katwarn. Die moeten mensen zelf op hun telefoon installeren. Op het moment van de watersnood had slechts een op de tien Duitsers dat gedaan. 

Bovendien liet de werking van de apps tijdens de watersnood te wensen over. Sommige dorpjes kregen een waarschuwing om alle elektriciteit uit te schakelen en het huis te verlaten, maar in het zwaar getroffen Ahrweiler heeft het district helemaal geen waarschuwing via de Nina-app gestuurd, maar alleen via de app Katwarn.

Bij de vraag waarom Duitsland nog geen sms-waarschuwingssysteem heeft werd er vaak gewezen naar de vermeende privacygevoeligheid. Volgens Duitse en Nederlandse mediaberichten zijn ook Duitse politici om die reden altijd tegen geweest. Maar Der Spiegel wijst naar Nederland en Groot-Brittannië, waar het systeem wel wordt gebruikt terwijl hier dezelfde Europese privacyregels gelden.

Privacy

Ook de Bundesdatenschutzbeauftragte, de privacywaakhond van de regering heeft meermaals duidelijk gemaakt dat er geen principiële bezwaren zijn. Het gaat om eenzijdige communicatie waarbij geen informatie van burgers worden verzameld. Een waarschuwing wordt aan alle apparaten gestuurd die zich in het bereik van geselecteerde zendmasten bevinden. De melding is niet geadresseerd en maakt dus ook geen gebruik van telefoonnummers. 

Op dit moment is het in Duitsland verboden om ‘zomaar’ sms-waarschuwingen rond te sturen. Massa-sms-berichten mogen alleen worden verstuurd naar mensen die daar toestemming voor hebben gegeven. In de coronacrisis is daar een uitzondering voor gemaakt, vastgelegd in de coronawetgeving. Mensen die vanuit het buitenland naar Duitsland reizen krijgen na minstens 24 uur een automatisch verstuurde sms op hun smartphone:

Volgens minister van Verkeer Andreas Scheuer (CSU) zijn de plannen voor cell broadcasting bij rampen steeds gestrand “omdat de politieke wil op sommige plekken ontbrak”, zei Scheuer tegenover Bild. De technologie is er al en de mobiele providers staan klaar om mee te werken aan de ontwikkeling.

Franziska Brantner, bondsdaglid van de Groenen, wees er in gesprek met RND op dat de Duitse regering tot nu toe ook op Europees niveau niet meewerkte aan een sms-waarschuwingssysteem. Verkeersminister Scheuer “had al lang de waarschuwings-sms in moeten voeren”, aldus Brantner. Dat hij nu eist wat hijzelf al die tijd heeft verzuimd, noemt ze “schaamteloos”.

Investeringen

Het lijkt er op dat de regering heeft ingezet op de apps, en daarom weinig voelde voor het sms-systeem. Armin Schuster, voorzitter van het deze weken veel bekritiseerde Bundesamt für Bevölkerungsschutz und Katastrophenhilfe (BBK), gaf in een interview met Deutschlandfunk aan waarom Duitsland nog geen Cell Broadcast-systeem heeft: “Er is in Duitsland geen mobiele provider die het in het programma heeft.” Een woordvoerder van telecomaanbieder Deutsche Telekom zei tegen ARD: “Wij zijn partner van de publieke sector en helpen graag. Daarvoor zijn duidelijke eisen en investeringen nodig.” Volgens Schuster kost de techniek zeker 30 á 40 miljoen euro. Hij noemt de techniek ‘extreem duur’.

De watersnood heeft als een wake-up-call gewerkt bij de politici. Seehofer heeft de BBK opdracht gegeven de invoering van het systeem op korte termijn te onderzoeken. De wetgeving moet dan snel worden aangepast. Seehofer hoopt dat volgende zomer een Duitse variant van NL-Alert in gebruik is.