Wat ik de Duitse regering toewens: Schulterschluss
Sprekende Duitse woorden #7

Zo hadden we de discussies over de Tempolimit (een maximumsnelheid op de autosnelwegen), de coronamaatregelen (gooien we ze overboord of moeten ze net strenger zijn), de rem op de schulden. Over het al dan niet langer openhouden van de kerncentrales hebben we het hier al gehad. Ten langen leste was er een Machtwort van de kanselier nodig, het was hij die de pijnlijke ruzie tussen de liberale vice-kanselier Christian Lindner en de groene vice-kanselier Robert Habeck beslechtte. Het werd een compromis dat beide kopstukken samen niet hadden kunnen besluiten.

Ik zou meerdere columns over de openlijke meningsverschillen tussen de regeringsleden en de meerderheidspartijen kunnen volpennen, elke dag is er wel een. En het mag niet verbazen dat hoe langer het openlijke geruzie aanhoudt, hoe minder de bevolking het werk van de regering weet te waarderen. Peiling na peiling zakken hun approval rates. Als de Duitsers vandaag naar de stembus zouden gaan, dan halen de regeringspartijen geen meerderheid meer. In een café waar gevochten wordt, drinkt men geen bier. Het is een volkswijsheid die opgaat voor de politieke wereld.

Terwijl de regeringsleden vechten om een been, loopt de oppositie ermee heen. De christendemocraten lopen ver voorop in de peilingen en aarzelen niet om de boel verder op te poken. “Andere kanseliers waren toch moediger en daadkrachtiger”, wist CDU-voorzitter Friedrich Merz te vertellen naar aanleiding van de eerste Ampel-verjaardag. “Zelfs Gerhard Schröder,” voegde hij toe. Best gemeen als je weet dat heel wat sociaaldemocraten oud-kanselier Schröder graag uit hun partij zouden smijten vanwege zijn te goede banden met Rusland.

Nu goed, de taak van de oppositie is om oppositie te voeren. Wat de liberalen daarentegen als hun taak zien, vraag ik me soms af. Ze lijken wel met één been buiten de regering te staan. Dat er schrik heerst nadat de partij tijdens de laatste verkiezingen in Nedersaksen de kiesdrempel niet haalde, is een understatement. De FDP-secretaris-generaal Bijan Djir-Sarai ziet het zo: "Wij vormen een coalitie met de SPD en de Groenen. Een coalitie is geen fusie." En: "Ik zal nooit, nooit, nooit een extra regeringswoordvoerder zijn. Mijn missie is een succesvolle FDP." Vanuit zijn functie verwoordt hij vaak scherp de ontevredenheid van de liberale leden die zich afvragen wat de regeringsdeelname hen opbrengt. Nestor en vicevoorzitter Wolfgang Kubicki treedt Djir-Sarai graag bij. De eerste verjaardag van de regering zet hij in met een aanval op SPD-minister van Volksgezondheid Karl Lauterbach. Hij verwijt hem een zwakke leider te zijn die iedereen nerveus maakt. “Neen,” voorspelt Kubicki: “Lauterbach haalt het einde van de regeringsperiode niet.”

Waarom blijven de regeringsleden op elkaar inhakken, goed wetende dat het hen steun en stemmen kost? Waarom volgen ze niet gewoon wat werd afgesproken in het regeerakkoord? Daarvoor wijzen ze naar de inval van de Russen in Oekraïne. Die inval heeft de wereld op haar kop gezet en sindsdien is het zoeken naar nieuwe antwoorden op onverwachte uitdagingen. In crisistijden zijn er twee opties: met de vinger naar elkaar wijzen of schouder aan schouder gaan staan om de uitdagingen de baas te kunnen. Samen kan je meer bereiken, ook dat is een volkswijsheid die geldt in de politiek.

Kanselier Olaf Scholz laat zich in ieder geval niet afleiden: “De regering heeft ervoor gezorgd dat de economie stabiel blijft en dat de burgers de crisis goed doorkomen.” Al met al hebben ze een goede basis gelegd voor de toekomst, vindt hij.

Er staan Duitsland nog moeilijke maanden, zelfs jaren te wachten. Nu de koude het land is binnengetreden, stijgt het gasverbruik snel, de reserves dalen navenant. Stroomonderbrekingen kunnen niet worden uitgesloten, de industrie maakt zich zorgen over de bevoorrading, de stijgende prijzen en de toenemende concurrentie, meer en meer burgers vrezen het eind van de maand. Voor haar eerste verjaardag kan ik de regering maar één iets toewensen: meer Schulterschluss. Het land heeft het nodig.