Artikelen

(24 februari 2003) De mededeling dat ik de wintermaanden in Berlijn wilde doorbrengen werd door mijn vrienden beantwoord met bezorgde blikken. Winter in Berlijn staat voor koud, donker en lang. Voor mij gaat er echter niets boven de felle roze, groene en gele façades van de vooroorlogse huizen in Prenzlauer Berg, die schril afsteken tegen de knalblauwe winterlucht en de vervallen grauwe gebouwen die nog niet van een nieuwe verflaag zijn voorzien.

(21 februari 2003) Een paar weken geleden schreef Franziska Seidel een opstel. Het onderwerp was: "Wat ik van een oorlog tegen Irak vind". Als enige in haar klas schreef Franziska dat ze er tegen was en kreeg direct problemen. "Ze begonnen te zeuren dat ik Amerika niet steun." De 16-jarige Duitse woont namelijk sinds een half jaar in Clarksville (Tennessee) Franziska is te gast op de Rossview-Highschool en leert daar niet alleen de American way of life kennen, maar ervaart ook persoonlijk hoe gespannen momenteel de Duits-Amerikaanse betrekkingen zijn. "Tegen mij wordt steeds gezegd dat ik de kleine gemene Duitse ben, omdat de Duitsers Amerika niet steunen."

(19 februari 2003) Op 5 augustus 2002 verklaarde bondskanselier Gerhard Schröder dat Duitsland onder zijn leiding niet zou deelnemen aan een "avontuur" in Irak. Daarmee reageerde hij op de signalen uit Washington dat het wat de Verenigde Staten betreft maar eens uit moest zijn met het spel van Saddam Hussein, en dat de Irakese dictator desnoods met geweld tot de orde moest worden geroepen. Schröder stond met zijn kritiek op de Amerikaanse voornemens als zodanig niet alleen binnen de internationale gemeenschap, maar wel met de wijze waarop hij deze kritiek tot uitdrukking bracht: Schröder was de enige regeringsleider die bij voorbaat ook deelname van zijn land aan een gewapend ingrijpen onder de vlag van de Verenigde Naties uitsloot.

(19 februari 2003) Ondanks de uitdrukkelijke steunbetuigingen aan de Verenigde Staten na de terroristische aanslagen van 11 september 2001 en de activering van Artikel 5 van het NAVO-verdrag in de strijd tegen het terrorisme, is het duidelijk dat de verhoudingen tussen 'het oude' Europa en de Verenigde Staten op een ongekend dieptepunt beland zijn. Verschillende percepties op buitenlandspolitiek gebied leiden steeds vaker tot irritaties. De verhouding tussen Duitsland en de Verenigde Staten is hiervoor illustratief. Amper veertien jaar nadat de Bondsrepubliek van president Bush sr. het 'partnership in leadership' aangeboden kreeg, is er sprake van een 'vergiftigde' relatie en weigert George W. Bush kanselier Schröder te feliciteren met zijn herverkiezing. Helaas is de huidige crisis niet alleen een gevolg van moeizame persoonlijke verhoudingen. Analisten aan weerszijden van de Atlantische Oceaan suggereren dat het einde van de Koude Oorlog nu haar weerslag vindt in de verhoudingen tussen de voormalige bondgenoten. Een nieuwe wereldordening is in de maak, en de Verenigde Staten en Europa zijn het volledig oneens over de vraag hoe deze eruit dient te zien.

'In this world' van Michael Winterbottom is de film die dit jaar de Gouden Beer heeft gewonnen. Lazen we op Internet. Onze Berlinale speelde zich geheel buiten het officiële competitie-gedeelte af. Wij hadden films uit categorieën die niet voor een Gouden Beer in aanmerking kwamen, uitgekozen. Dat levert altijd weer verrassingen op. Een door ons als grappig ingeschatte Italiaanse film bleek een homo-erotische porno te zijn1, een documentaire over de economische crisis in Argentinië leverde geheel nieuwe ondertitelperspectieven2 en Oliver Stone portretteerde Fidel Castro als een vriendelijke grootvader op Nikes.3

Omdat het Duitsland Instituut ons tot reportersduo benoemd heeft, voelden we ons verplicht ook een blik achter de schermen te bieden. We spraken daarvoor al onze contacten aan. En we bleken tot onze opluchting nog best een aardig netwerk te hebben.

 (12 februari 2003)"Schande! Geh zurück in dein Land! Zigeunerin!""Aber ich bin keine Zigeunerin! Ich bin Holländerin!""Ist Wurst! Hau ab!"

(11 februari 2003) Het begint meestal al half januari, als de delegatie Amsterdamse vrienden belt: "We komen weer!" Het is traditie: een vaste kern van vijf man wil zich een weekend lang door zoveel mogelijk films tijdens het Berlijnse filmfestival heen werken. Het programma wordt gedownload, talloze mails vol filmsuggesties vliegen door cyberspace, en als de lijst eindelijk is samengesteld krijgen wij in Berlijn de twijfelachtige eer om voor de kaartjes te zorgen.

Over de gruweldaden van Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog is al veel geschreven. In de Duitse bestseller 'Der Brand' vraagt Jörg Friedrich aandacht voor de andere kant van de oorlog. Friedrich richt zich niet op de rol van Duitsers als daders, maar juist op hun rol als slachtoffers. Hiertoe beschrijft hij uitvoerig de geallieerde bombardementen van Dresden.

van Marja Verburg (3 februari 2003) Als je het twee winters in Berlijn hebt uitgehouden, mag jezelf een Berliner…