‘Grensregio’s kunnen veel zelf oplossen’
Grensmakelaar breekt lans voor culturele uitwisseling

Het kabinet stelde Van Gelder vorig jaar aan als voorzitter van de ‘Taskforce Grensoverschrijdende Samenwerking’ en gaf hem de titel ‘grensmakelaar’ mee. Van Gelder was voorheen Commissaris der Koningin in Zeeland. De grensmakelaar kreeg een jaar de tijd om de belangrijkste knelpunten in de grensstreek aan te pakken. Zijn termijn is onlangs met een half jaar verlengd.

Veel problemen ontstaan doordat Duitsland en Nederland Europese richtlijnen anders implementeren. Van Gelder: “Mijn advies is dan: ga eens buurten over de grens.”

Als grensmakelaar probeert Van Gelder het ‘buurten’ te stimuleren door partijen bij elkaar te brengen. “Ik had niet verwacht dat er zoveel zou lukken maar er zijn nu op allerlei terreinen bilaterale contacten: ziekenhuizen, natuurbeheerders, politie en brandweer aan weerszijden van de grens overleggen nu meer met elkaar.” Ook de onderwijssector heeft vooruitgang geboekt. Als gevolg van intensieve samenwerking erkennen Nederland en de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen sinds juni 2010 elkaars diploma’s.

Ambtenaren

Volgens Van Gelder kijken lokale overheden te vaak eerst naar Den Haag als er problemen met een buurland zijn. “Het duurde even voordat de grensregio’s zich realiseerden dat ambtenaren in Den Haag niet slimmer zijn. Het grote winstpunt van het afgelopen jaar is dat de regio’s nu weten dat ze problemen zelf kunnen oplossen.”

In de samenwerking tussen grensregio’s blijven cultuurverschillen volgens Van Gelder vaak onderbelicht. “De Europese Unie probeert de grenzen te slopen maar in de beleving van mensen is de grens nog heel sterk aanwezig.” Culturele uitwisseling kan de angst voor het vreemde wegnemen.

Duitse taal

Goede contacten zijn gebaat bij kennis van elkaars taal, vindt Van Gelder. “Vroeger keken mensen in de grensstreek veel naar de Duitse televisie. We dachten dat Amerikaanse cowboys allemaal Duits spraken. Nu kijken grensbewoners meer naar Nederlandstalige programma’s en neemt de kennis van het Duits af.” Van Gelder is erg blij met het project ‘buurttaalonderwijs’. Nederlandse basisschoolleerlingen krijgen Duits op school, Duitse kinderen leren Nederlands. De kinderen gaan ook een weekend aan de andere kant van de grens logeren.

Terugkijkend op een jaar grensmakelaar ziet Van Gelder vooral positieve ontwikkelingen. “De grensregio’s hebben het gevoel dat er dingen verbeterd zijn. Ze moeten meer een vuist maken tegenover Den Haag. Daar staat tegenover dat Den Haag nu eens in de drie weken overlegt met de regio’s.”