'Reichsbürger' ontkennen de Bondsrepubliek

De Reichsbürger - ook wel bekend als Angehörige des Freistaates Preußen, Selbstverwalter of Germaniten - vormen een heterogene groep. De beweging ontstond in de jaren tachtig en heeft volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken een paar honderd aanhangers. (Actualisering 27 juni 2019: De veiligheidsdienst meldde in juni 2019 dat het aantal Rijksburgers sterk is gestegen, naar 19.000. Sinds 2016 houdt de veiligheidsdienst Verfassungsschutz de beweging in de gaten)

Reichsbürger bestrijden de legitimiteit van de Bondsrepubliek en erkennen in plaats daarvan het Duitse Rijk zoals dat tussen 1871 en 1945 bestond. Ze vinden dat het huidige democratische bestel na de Tweede Wereldoorlog door de geallieerde bezettingsmachten is opgedrongen, aldus de Bundeszentrale für Politische Bildung (BpB).

Omdat de Reichsbürger menen dat de Bondsrepubliek niet legitiem is, vinden ze dat ook haar wetten niet geldig zijn. Zo accepteren veel Reichsbürger bijvoorbeeld de autoriteit van officiële instanties zoals de politie niet, houden ze zich niet aan verkeersregels en willen ze geen belasting betalen. Sommigen gaan zelfs zo ver dat ze weigeren hun kinderen naar school te sturen.

Rechtsextremisme

Vaak worden Reichsbürger in verband gebracht met rechtsextremisme vanwege hun vaak antisemitische en anti-autoritaire houding. Een deel van de Reichsbürger wordt regelmatig gesignaleerd bij protesten van rechts-extremistische bewegingen. Sommigen zijn inderdaad overtuigd neonazi en ontkennen de Holocaust, anderen hangen bijvoorbeeld esoterisch gedachtegoed aan of willen een Duits Rijk met een koning, aldus de BpB.

Een bekende Reichsbürger is voormalig RAF-terrorist Horst Mahler. Ook zanger Xavier Naidoo sympathiseert met de ideeën van de Reichsbürgerbewegung. Op de dag van de Duitse eenheid in 2014 trad hij tijdens een bijeenkomst van de Reichsbürger in Berlijn op, schrijft de Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ), wat hem veel kritiek opleverde.

De laatste maanden duikt de term regelmatig op in de Duitse media. Ex-politieman Volker S. werd eerder deze maand veroordeeld tot 27 maanden gevangenisstraf voor een overval op een deurwaarder en misbruik van politie-uniform, meldt de FAZ. Hij richtte in 2012 het Deutsche-Polizei-Hilfswerk op, een burgerwacht waarbij veel Reichsbürger zijn aangesloten en die haar eigen wetten wil handhaven. Leden van de beweging gingen in Meißen in de buurt van Dresden meerdere malen in bedrieglijk echt lijkende politie-uniformen de straat op. 

Politiehandboek

In de buurt van Kaiserslautern in Zuidwest-Duitsland hield de politie eind vorig jaar een automobilist aan die zijn nummerbord op z’n kop op zijn auto had gemonteerd. Toen de politie vroeg waarom hij dat gedaan had, antwoordde de man dat toch “alles door de Geallieerden op zijn kop was gezet’’, schrijft de Süddeutsche Zeitung. De man weigerde vervolgens zijn rijbewijs te overhandigen en legitimeerde zichzelf met een identiteitsbewijs van een zelfverzonnen overheidsinstantie.

In Velten in de buurt van Berlijn kregen veel inwoners begin maart een vreemde brief in de bus. De officieel-uitziende brief met de titel ‘Formblatt zur Personalausweisrückgabe’ bevatte een formulier, in te vullen door de geadresseerde, met een verzoek aan de overheid het identiteitsbewijs terug te nemen. Volgens de Märkische Allgemeine Zeitung is deze actie opgezet door Reichsbürger die van mening zijn dat het land een bedrijf van bezetters is en de burgers ambtenaren van de staat. Ze noemen dat in de brief een vorm van slavernij.

Naar aanleiding van dergelijke incidenten wordt er op dit moment in Brandenburg gewerkt aan een handboek voor politieagenten, waarin staat hoe ze het best met Reichbürger om kunnen gaan. De politie maakt daarvoor gebruik van adviezen van de Brandenburgse Verfassungsschutz: “Het is zinloos, met Reichsbürger te discussiëren” en “Reichsbürger die beledigen en bedreigen, moeten onmiddellijk strafrechtelijk worden vervolgd.”