Ook in Duitsland is mondkapjesnood hoog

Sommige ziekenhuizen, artsen en zorginstellingen in Duitsland kampen met een schreeuwend tekort aan beschermende kleding. Een huisarts in Berlijn plaatste vorige week een noodoproep op Facebook voor ontsmettingsmiddelen, mondkapjes en beschermjassen omdat zijn voorraden bijna op zijn, schreef Zeit Online. Zonder deze middelen, die vaak maar eenmalig te gebruiken zijn, is het behandelen van patiënten met het besmettelijke coronavirus niet mogelijk. 

Ondanks het tekort in eigen land, zegde Duitsland vorige week toe honderdduizenden mondkapjes aan Italië te leveren. Duitsland heeft zelf fabrieken die mondkapjes en ander materiaal produceren, maar het allergrootste deel wordt geïmporteerd uit China, vertelde de directeur van Franz Mensch, een Duitse producent van medische beschermingsmaterialen donderdagavond in de talkshow Maybrit Illner. Hij heeft de Duitse regering al vroeg gewaarschuwd voor de tekorten, omdat de leveranciers in China niet meer konden leveren. Momenteel laat hij spullen zelfs met gecharterde vliegtuigen uit China naar Duitsland komen.

Duitse exportbeperking

Toen het coronavirus zich begin maart rap in Duitsland verspreidde, besloot de Duitse regering de export van medische uitrusting te verbieden. De uitvoer van beschermende kleding was alleen nog in uitzonderlijke omstandigheden toegestaan, bijvoorbeeld als onderdeel van een gezamenlijke internationale hulpactie. Ook Frankrijk en Tsjechië namen deze maatregel.

Het exportverbod stuitte op veel kritiek, onder meer uit Oostenrijk en Zwitserland, en ook de Nederlandse minister Bruno Bruins stak zijn irritatie niet onder stoelen of banken, noteerde de Volkskrant 

Tijdens een persconferentie op 11 maart maakte minister van Gezondheid Jens Spahn duidelijk dat daar misverstanden over zijn ontstaan: “Het is een exportbeperking. Dat betekent niet dat er geen exporten meer mogelijk zijn. Maar het was zo dat hier en daar handelaars met geldkoffers en contanten bij de bedrijven opdoken en begonnen maskers te kopen. Het ging er niet meer om waar de behoefte was, maar wie het meeste betaalt.” (...) “Natuurlijk willen we onze Europese buren ook in de toelevering helpen. Daarom komen we nog deze week tot een werkwijze waarmee we per geval kunnen beslissen”, vervolgde de minister.

Spahn drong er bij de Europese Commissie (EC) op aan de beschermende kleding binnen de EU te houden. Dat gebeurde. Eind maart kwam de EC met uitgebreide exportbeperkingen voor beschermende kleding en middelen. Sindsdien mag beschermende kleding alleen nog in uitzonderlijke gevallen naar niet-EU-Landen worden geëxporteerd. “We moeten de beschermende uitrusting die we nodig hebben in de EU houden, zei commissievoorzitter Ursula von der Leyen in een videoboodschap op Twitter. Duitsland hief daarop op 19 maart de eigen exportbeperking op.

Het Duitse ministerie van Defensie meldde vorige week weer beschermende middelen uit te voeren naar Oostenrijk, Zwitserland en Italië. Aan Italië, dat zwaar getroffen wordt door het coronavirus, beloofde Defensieminister Annegret-Kramp Karrenbauer een levering van 400.000 mondkapjes, meldde Der Spiegel.

Europese solidariteit

Dat is mogelijk omdat Duitsland er goed in slaagt beschermende kleding en beademingsapparatuur in te kopen, schreef Der Spiegel. De productie in China is na de corona-uitbraak daar weer op gang gekomen en ook in Duitsland wordt meer zelf geproduceerd. Daardoor kan Duitsland ook weer meer uitvoeren, zei Kramp-Karrenbauer. Ze benadrukte dat solidariteit in Europa nu heel belangrijk is.

De ministeries van Defensie en Financiën zijn in Duitsland op dit moment verantwoordelijk voor de aanschaf van de medische benodigdheden. De inkoopafdelingen van beide ministeries hebben inmiddels voor 241 miljoen euro aan ontsmettingsmiddelen, wegwerphandschoenen, gezichtsmaskers en beschermende pakken ingekocht, berichtte weekblad Die Zeit afgelopen weekend. De goederen worden eerst centraal opgeslagen in depots van het leger. Het ministerie van Volksgezondheid coördineert vervolgens de distributie.

Door de tekorten tijdens de corona-pandemie wordt ook in Duitsland meer beschermende kleding gemaakt. Bedrijven die zich normaal bezighouden met de productie van textiel of auto-onderdelen, schakelen over op het maken van bijvoorbeeld mondkapjes, schrijft de Bayerischer Rundfunk op zijn website. Distilleerderijen, zoals het bekende Jägermeister, schenken een deel van hun alcoholvoorraden aan apotheken en klinieken als ontsmettingsmiddel. En de producent van het oude bekende Duitse Heilpflanzen-huismiddeltje met geneeskrachtige kruiden Klosterfrau Melissengeist heeft aangekondigd 500.000 flesjes desinfectiemiddel te doneren.

Ondanks de optimistische berichten komt de beschermende kleding nog lang niet overal op de plekken waar het hard nodig is. Spahn beloofde vorige week woensdag dat er tien miljoen mondkapjes onderweg naar Duitsland zijn. Maar vooralsnog blijft die levering uit, meldt de Kassenärztliche Vereinigung Berlin (KV) woensdag. Het materiaal dat aankomt in Duitsland, wordt onder politiebewaking verder verspreid, meldde Der Spiegel.

Update maandag 30 maart: Uit een gezamenlijk onderzoek van WDR, NDR en Süddeutsche Zeitung blijkt hoe schimmig de handel in beschermingsmateriaal momenteel is. De journalisten spraken met ziekenhuizen, apotheken, producenten en handelaren. Die worden benaderd door oplichters die een slaatje willen slaan uit de nood van de ziekenhuizen. Geleverd materiaal voldoet soms niet aan de eisen en de prijzen zijn absurd hoog.

SPD'er Karl Lauterbach waarschuwde maandag dat de wereldmarkt voor deze producten op instorten staat. Hij vindt dat Duitsland de productie in eigen hand moet nemen. De regering zou Duitse bedrijven moeten opdragen maskers en pakken te maken.