Deze eeuw

Nieuwe inburgeringswet

In 2000 treedt in de Bondsrepubliek de nieuwe inburgeringswet in werking. Eeuwen was het zo geweest dat men de Duitse nationaliteit verwierf op basis van verwantschap (het zogenaamde ius sanguinis), en niet op basis van het feit dat men geboren was op Duits grondgebied (ius solis).
Een gevolg hiervan was dat tweede of derde generatie allochtonen, die in Duitsland werden geboren, niet de Duitse nationaliteit konden krijgen. De nieuwe wet bepaalt dat kinderen van Turkse afkomst in Duitsland uiterlijk op 23-jarige leeftijd moeten kiezen voor de Duitse nationaliteit of die van hun ouders.
Ook Turken die minstens acht jaar in Duitsland leven en aan bepaalde andere voorwaarden voldoen komen in aanmerking hun vroegere nationaliteit in te wisselen voor een Duits paspoort. Van de bijna 2,5 miljoen Turken die in Duitsland leven, hebben ondertussen meer dan 400.000 de Duitse nationaliteit aangenomen. Uit een onderzoek van Intrend, dat in 1999 werd gehouden onder de Turkse gemeenschap in Berlijn, kwam naar voren dat ruim 60 procent overweegt de Duitse nationaliteit aan te nemen.

Turkse zuil

Vooral de laatste jaren, na de aanslagen van 11 september 2001 en de oorlog in Irak, heeft de discussie over de verhouding tussen moslims en Duitsers zich net als in veel andere landen verscherpt. Meer dan in Nederland wordt daarbij de nadruk gelegd op de bedreiging van de binnenlandse veiligheid door radicale moslims. Een goed voorbeeld is Metin Kaplan, beter bekend als de 'Kalief van Keulen'. Deze imam is berucht om zijn fundamentalistische uitspraken, waarmee hij zijn volgelingen ophitst tegen de westerse wereld. In Duitsland tellen buitenlandse extremistische organisaties in 2002 ongeveer 57.500 leden. Met de invoering van de nieuwe immigratiewet zal het makkelijker worden terroristen of mensen die haat prediken aan te pakken en eventueel het land uit te zetten.

Immigratiewet

In 2004 bereikten de Duitse regering van bondskanselier Schröder en de oppositie een compromis over een nieuwe immigratiewet. Met deze wet kunnen hoogopgeleide buitenlandse werknemers naar Duitsland komen, omdat het land op een aantal werkterreinen structureel specialisten mist. CDU en CSU waren echter tegen het actief werven van buitenlanders voor banen in Duitsland, zoals dat tot 1973 gebeurde. De nieuwe wet bepaalt dat alleen buitenlandse werknemers die een baan hebben gevonden naar Duitsland mogen komen. Verder voorziet de wet in een uitbreiding van het recht op asiel en een aanscherping van het integratiebeleid. Nieuwkomers worden met de nieuwe wet verplicht taalcursussen te volgen. Allochtonen die al lang in Duitsland wonen en nog steeds gebrekkig Duits spreken wordt dringend aanbevolen om een door de overheid gefinancierde taalcursus te volgen. Om de binnenlandse veiligheid ten aanzien van terrorisme te verbeteren, wordt het met de wet ook makkelijker terroristen of mensen die haat prediken het land uit te zetten.