Duitse baden staan aarzelend ‘Oben Ohne’ toe

Toen Lotte Mies eind 2021 zonder bikinibovenstukje baantjes wilde trekken in een zwembad in Berlijn, belde het personeel de politie omdat zij haar borsten niet had bedekt. Mies werd daarop het zwembad uitgezet. Het voorval maakte haar activistisch, mannen mogen immers wel met ontbloot bovenlijf zwemmen. Ze stapte naar de media en naar de Berlijnse ombudsman voor gelijke behandeling. Die gaf haar gelijk. Nu zwemt ze weer ‘Oben Ohne’, want bikinibandjes “knellen en storen” en bloot “geeft toch een heel ander zwemgevoel”, zei Mies in een reportage van de Duitse zender RTL afgelopen maart. 

Het voorval leidde ertoe dat de Berliner Bäderbetriebe (BBB), de vereniging van Berlijnse zwembaden, afgelopen maart besloot dat topless zwemmen voortaan voor alle zwembadbezoekers is toegestaan. Het besluit haalde binnen en buiten Duitsland het nieuws. 

Strikt verboden was het daarvoor niet in Berlijn, en specifieke kledingvoorschriften voor mannen of vrouwen stonden al jaren niet meer in het huis- en badreglement, zei een woordvoerder van BBB in maart tegen Redaktionsnetzwerk Deutschland (RND). Maar heel duidelijk waren de regels niet en ze werden per bad verschillend geïnterpreteerd, stelt de woordvoerder, wat ook blijkt uit het verhaal van Mies. ‘Oben Ohne’ voor iedereen komt nu duidelijk in alle zwembadregels te staan. De Berlijnse ombudsman reageerde verheugd op het besluit. “Het creëert gelijke rechten voor alle Berlijners, of ze nu mannelijk, vrouwelijk of non-binair zijn”.

Berlijn is niet de eerste stad in Duitsland waar topless mag worden gezwommen in zwembaden. Sinds vorig jaar gebeurt het al in bijvoorbeeld Siegen (NRW) en Hannover en Göttingen (allebei Nedersaksen). In die laatste stad ging er ook een voorval aan vooraf. Een non-binair persoon werd tijdens het (topless) zwemmen aangezien voor een vrouw en door het zwembadpersoneel aangesproken op het overtreden van de regels. Het incident maakte een discussie los in de stad. Zwembaden in Göttingen besloten te testen met topless zwemmen voor wie dat wil, maar alleen in het weekend. Het bleek een succes, en in september vorig jaar werd ‘Oben Ohne’ op alle dagen van de week voor iedereen toegelaten. 

In aanloop naar de zomer schaffen steeds meer steden het verplicht bedekken van borsten in zwembaden af. Keulen deed dit afgelopen april en in Dresden is per 1 mei topless zwemmen in alle gemeentelijke binnen- en buitenzwembaden een recht. Toch zijn er ook Duitse steden die er weinig voor voelen, zoals Erfurt (Thüringen), waar de regels niet worden versoepeld, zolang ‘badgasten daar niet specifiek om vragen’. In Freudenstadt (Baden-Württemberg) stemde de gemeenteraad vorige maand juist tegen topless zwemmen. 

Naar aanleiding van de nieuwe regels in Berlijn vroeg een journalist van Het Parool zich in de krant af waarom vrouwen in Amsterdam niet topless mogen zwemmen in publieke baden. Die vraag herhaalde raadslid Ilana Rooderkerk (D66) afgelopen mei in de Amsterdamse gemeenteraad. Ze vindt de huidige voorschriften voor zwemkleding (mannen een zwembroek, vrouwen een badpak of bikini) discriminerend. De verantwoordelijk wethouder heeft daarop toegezegd zich hard te maken voor nieuwe kledingvoorschriften voor vrouwen. Wie weet zwemmen Amsterdammers binnenkort ook ‘Oben Ohne’.