Duitslandweb
De Duitse patiënt
Columns - 14 februari 2019 - Auteur: Merlijn SchoonenboomEen bureau-collega klaagt in deze grieperige weken (heel) graag en (heel) veel over haar 'Kreislauf'. Ze zucht en steunt erbij, en haar toch al sterke hang naar drama krijgt een extra zwaarmoedige ondertoon. "Heb jij het ook?", vraagt ze, bijna hoopvol. "Nee", zeg ik: "Nederlanders hebben geen Kreislauf."
© Pixabay/ccNatuurlijk is dat een merkwaardige uitspraak, maar het is een feit dat het begrip Kreislauf alle mij bekende Berlijnse Nederlanders proest-lachen bezorgt. Niemand zou het begrip ooit serieus gebruiken, omdat het in het Nederlands geen equivalent heeft.
‘Bloedsomloop’, zo zou je het kunnen vertalen. Maar niemand heeft ‘last’ van zijn bloedsomloop. Het betekent in pragmatisch Nederlands gewoon: ‘een beetje duizelig’ of ‘ik voel me wat slapjes’. Kreislauf klinkt grootser, zwaarder, gevaarlijker; het hele lichamelijke systeem wordt er in samengevat.
In dat ene woordje zit een opvallend cultureel verschil hoe er met eenvoudige lichamelijke kwaaltjes wordt om gegaan. In Duitsland is het kwaaltje geen kwaaltje, het is een zorgwekkende last. De Duitse patiënt hoeft zich daar ook niet voor te schamen, want hij heeft - in ieder geval theoretisch - een gezondheidssysteem ontwikkeld dat bij zijn gevoeligheden past.
Van een drie-dagen-wachten-regel voor een doktersbezoek hoor ik hier nooit wat. Er is geen huisarts die als ‘poortwachter’ van de specialist optreedt - je kan vrij van de ene naar de andere verder trekken, al moet je dan wel heel veel wachttijd meenemen. Iedere gang naar de dokter eindigt in een flinke lijst met benodigde middeltjes van de apotheek - terwijl de Nederlandse huisarts erom bekend staat te zeggen: "Neem maar een paracetamol".
De vraag, die in opvallend veel weblogs gesteld wordt, is natuurlijk: in welk land is het beter voor je gezondheid? Ik heb zelf ooit de fout gemaakt met een pijnlijke linkerarm en net iets te zwaarmoedige blik naar een Duitse dokter te gaan. Het heeft me twee keer een onderzoek naar een hartaanval, en twee maanden wachten op een MRT-scan opgeleverd, met daarbij de allerminst geruststellende mededeling: "Mocht u zich vreemd voelen, zoek dan direct de eerste hulp op".
De redding kwam toen ik na 6 maanden op een opvallend vrolijke orthopeed stuitte, die uit het grensgebied met Nederland kwam. Na één keer drukken diagnosticeerde hij - terecht - een computerarm; vervelend, maar niet dodelijk. Het was de tijd dat ik terugverlangde naar mijn Nederlandse huisarts met zijn paracetamol. Tot ik me herinnerde dat diezelfde huisarts met die methode een familielid een paar maanden lang had laten wachten - die daarop aan kanker stierf.
Het cultuurverschil levert aan beide zijden uitwassen op. In het ‘nuchtere Nederland’ gaat het in de gezondheidszorg vooral om efficiëntie; het systeem dient zo min mogelijk belast te worden. De Duitse artsen maken daarentegen gretig gebruik van de zwaarmoedige patiënt. Een studie vorig jaar wees uit dat veel Duitse ziekenhuizen opereren zonder een directe noodzaak: het levert hen simpelweg geld op.
Harde cijfers bewijzen echter: de Duitse patiënt heeft uiteindelijk toch minder aan zijn ijverige specialisten. In vergelijk met andere West-Europeanen sterven de Duitsers eerder dan anderen, berichtte het geneeskundige tijdschrift 'The Lancet' eind 2018. De oorzaak: ze eten te vet en bewegen te weinig. Het gevolg: hart- en vaatziekten, die in het Duits natuurlijk ook Kreislauf-ziekten worden genoemd.
Op een stuk fietsen ("tegen de wind in!", zoals de oude Hollanders zeiden) of minder worst-gebraden-in-boter te eten, komt de Duitse patiënt niet. Wel is er een complete Körperkultur opgebouwd om de Kreislauf in goede banen te leiden; de geneeskrachtige thermen en sauna’s, waarin afwisselende warme en koude baden de Kreislauf dienen op te wekken.
Ik klaag niet: ik kom graag in de vele thermen rondom Berlijn en ben blij dat er voor ieder kwaaltje een specialist te bezoeken is. Maar tussen al die Duitse gevoeligheid heb ik wel mijn Hollandse nuchterheid herontdekt. Sinds ik in Duitsland woon, spring ik ostentatief begin januari bij Den Haag de Noordzee in: vast erg goed voor mijn Kreislauf.
Lees meer over 'Maatschappij':
Een uitgestoken hand naar rechts-extremisten
Fabian werkt bij EXIT en helpt neonazi's die dat milieu willen verlaten. Hij treedt naar buiten ondanks bedreigingen. Serie Burgermoed #2.
Monsterproces groep-Reuß vordert gestaag
Twee jaar geleden werd een groep gearresteerd die een staatsgreep wilde plegen. In de processen worden veel details bekend.
Veilige haven voor migranten in neonazi-bolwerk
Chemnitz heeft een grote neonazi-scene. Alina zette er - samen met anderen - een buurthuis op voor inwoners met migratie-achtergrond.
Warum, Wieso: is het Oktoberfest in september?
Beierse klederdracht en veel bier: het Oktoberfest in München is weer begonnen. Maar waarom begint het in september?
Reacties
duitsland komt perfect over alleen een beetje wisful thinking door de strakke taal duits dus en de schone autos wat heilig is in duitsland en streng verzorgde mensen en blinkende autos neem nou een vakantie neem nou een vakantiepark in duitsland ze hebben een blinkende jonge bmw en in dat huisje is alles nog als in de jaren 70 of 80 net zoals de achterlopende medische zorg streng maar zeker niet goed om de mensen de stuipen op het lijf te jagen . het zijn ook veel mannen die alcoholist zijn
die deutsche grundlickheit merk je in alles daar ook in de medische wereld alleen mijn ervaring met duitsers is dat ze meer met lichamlijke verzorging begaan zijn dus strak geschoren mannen witte schone tanden grondig douchen en baden dagelijks parfum schone kleding autos die blinken als een spiegel veel en lekker eten grote koeken van de conditorei of supermarkt met hele goedkope levensmiddelen schocola als dat ze zich over gezond gewicht zichzelf druk maken wat belangrijker is in duitsland
De eerste kennismaking met onze Duitse huisarts betekende meteen ongevraagd een algemeen onderzoek. Bloedafname etc. Mijn man bleek diabetes te hebben en ik een schildklierprobleem. In Nederland nooit geconstateerd.
Al tweemaal een snelle en zelfs levensreddende actie meegemaakt van onze accurate huisarts. Ja klopt ze staan direct klaar met doorverwijzingen. Dat maakt wel dat je niet meteen met elk akkefietje naar de huisarts gaat. Ziekenhuis lig je langer dan nodig, dat dan weer wel.
Pas deelgenomen aan een euregionale burgertop in Aken over toekomstige gezondheidszorg met zowel deelnemers uit NL als D.
Enkele opvallende reacties van Duitse deelnemers: invloed van de pharma-industrie en dus te veel medicatie, weinig transparant inzicht in de structuur van de gezondheidszorg, artsen delen beperkt informatie met de patiënt en met elkaar en zijn snel in hun status aangetast bij een kritische benadering door de patiënt, weinig delegatie van taken naar b.v. assistent-artsen
Wij wonen in Bayern en hebben ruime ervaring met alle niveau's van de gezondheidszorg. De organisatie, mentaliteit en de verhouding arts-patient doen mij denken aan de jaren 60/70 in Nederland. Ik kan mij vinden in bovengenoemde ervaringen. Heeft men in Nederland de neiging om teveel en te vaak te veranderen, hier is starheid het toverwoord en dat geldt voor de samenleving als geheel, dus ook in de gezondheidszorg.
Naast de zorg voor/om de Kreislauf zijn Duitsers ook zeer bang om kou te vatten. Kinderen mogen pas zonder muts de deur uit als het boven 18 graden is. Met natte haren naar buiten is al helemaal taboe. En in het zwembad eindeloos van badkleding wisselen, want gewoon lekker opdrogen in de zon is onverantwoord. Dus altijd 1 badpak/zwembroek/bikini mee voor in het water en 1 voor op het droge.
Sorry, daar heb ik nog nooit wat van meegekregen, kinderen spelen gewoon buiten en ook ver onder de 18 graden zonder muts. Met natte haren is eerder onverzorgt maar ze doen het wel, zeker als ze net uit het zwembad komen waar ik ook nog nooit van wisselen heb gehoord. Duitsland is een groot land... Wel hebben ze hier de regel dat je niet ziek naar je werk gaat, niet uit angst voor verkoudheid maar omdat je beter 1 zieke werknemer kunt hebben dan een hele afdeling op halve kracht of erger.
Er rust in Duitsland nog een groot taboe op zich psychisch niet welbevinden. Snel wordt dan al naar iets vaags verwezen als de Kreislauf als men zich psychisch niet goed voelt. De geestelijke gezondheidszorg is sterk medisch ingesteld en grijpt vlug naar de pillenpot i.p.v. therapiesessies. Overigens, in mijn vriendenkring wacht ik ervoor iets te vermelden over een kwaaltje of pijntje, want dan wordt de bij hen ruim gevulde medicijnkast meteen opengetrokken.
Het zorgstelsel in Nederland is inderdaad vooral op efficiency gericht. De patient wordt als “object” behandeld en er wordt overal OVER dan MET de patient gesproken, is mijn ervaring na 20 jaar Nederland. Ik woon hier graag, maar kan niet wennen aan de zorg hier.
Ik weet nog dat eind jaren tachtig veel mensen in Nederland ‚overspannen‘ waren. Ik woonde pas In NL en kende dit verschijnsel uit DE niet. Ik begreep ook niet hoe het mogelijk was, het leven in NL vond ik minder gespannen en stressvrijer dan in DE. Ik vond het toen ook gek. dat ‚Kreislaufstörungen‘ niet te vertalen en niet bekend waren in NL. Ben wel benieuwd of er vergelijkende onderzoeken zijn van Duitsers en Nederlanders over gezondheid en ziektes.
- "Kreislauf" vat ik het in het Duits op als "minder ernstig", ten opzichte van "ik voel me beroert en moet naar de dokter".
- Ter preventie doen ze in Duitsland meer en dat voelde voor mij prettiger.
- Ik raadpleeg nog steeds dokters in Duitsland (mijn ex-huisarts en tijdens mijn zwangerschap een gynaecoloog) om zeker te kunnen zijn dat ik geen onnodige risico's oploop. Slechte ervaringen gehad.